Trang chủ / Trẻ em, vị thành niên /

Bạo hành - những vếtt thương tâm lý

Thứ Năm, 24/01/2008

Sau những trận đòn roi “nhớ đời”, những câu quát mắng và đay nghiến của người lớn, hầu hết teens thường rơi vào tình trạng khủng hoảng tâm lý. Không chỉ đơn giản là thu mình lại, u lì hay ít nói, nhiều bạn còn có biểu hiện của bệnh tâm thần.
 

 
Khi những người thân yêu cũng là… “thủ phạm”

 

Số lượng teens và tweens đến khám và điều trị về tâm thần tại các chuyên khoa thần kinh không ngừng gia tăng. Nguyên nhân chính theo các bác sĩ là do những chấn thương hay khủng hoảng về mặt tâm lý.
 
Điều đáng nói ở đây là chính những người gẫn gũi nhất với teens lại trở thành thủ phạm.

N.Anh (12t) không chịu tiếp xúc với ai, cả ngày chỉ quay mặt vào tường, khóc lóc và có ý định tử tự. Đã nhiều lần N.Anh dùng dao cứa vào tay nhưng may mắn được người nhà phát hiện kịp thời. Sau khi tìm hiểu, các bác sĩ phát hiện nguyên nhân là do bố N.Anh nát rượu, mỗi khi say thường đánh đập hai mẹ con. Trên người N.Anh còn vết sẹo to, chạy dọc ở sống lưng do có lần bố cầm dao chém hụt.

T.Dũng (VP) từ một học sinh ngoan bỗng có nhiều biểu hiện bất thường đối với thầy cô và bạn bè. Dũng hay gây sự với mọi người, nổi nóng vô cớ. Có lần Dũng đã tát thẳng vào mặt một bạn học cùng lớp vì cho rằng “nó nhìn đểu”. Được biết, Dũng có những thay đổi như vậy kể từ khi về ở cùng mẹ và dượng. Mẹ Dũng bán hàng ngoài chợ nên rất bận. Vì vậy, hầu hết khoảng thời gian trong ngày Dũng được dượng và hai anh con riêng của dượng “chăm sóc”. Chỉ cần làm sai một việc nhỏ như: quét nhà còn sót rác hay làm không đúng ý dượng và hai anh, Dũng đều bị ăn bợp tai, đấm đá vào bụng. Chưa kể đến việc hàng ngày Dũng phải ôm cái bụng gần như là trống rỗng đến lớp, tiền học hoặc tiêu vặt đều bị hai anh “trấn” hết. Dũng không dám nói với ai vì sợ bị dượng “trả thù”.  
 
Những người bị chấn thương tâm lý cũng dễ bị mắc phải hội chứng hậu chấn thương tâm lý (PTSD):

 

Triệu chứng của PTSD chia làm 3 dạng chính: hồi tưởng, né tránh và bị kích động ngày càng tăng.

Các triệu chứng của bệnh hồi tưởng bao gồm nhớ lại, gặp ác mộng và các phản ứng cực đoan của cơ thể và cảm xúc trước những ký ức về sự kiện. Phản ứng về cảm xúc có thể bao gồm cảm giác có tội, lo sợ bị hại một cách cực đoan, vô cảm. Các phản ứng của cơ thể có thể gồm run lên một cách không kiểm soát, ớn lạnh hay tim đập nhanh, đau đầu dữ dội.

Các triệu chứng của bệnh né tránh gồm xa lánh những hoạt động, những địa điểm, những suy nghĩ hay cảm xúc liên quan đến những việc đã xảy ra trong quá khứ. Hoặc cũng có thể là cảm giác bị tách biệt hay xa lạ đối với mọi người.

Các triệu chứng của bệnh bị kích động
gồm cảnh giác một cách thái quá hay dễ hoảng hốt, khó ngủ, cáu kỉnh, giận dữ và thiếu tập trung.

Các triệu chứng khác liên quan đến PTSD gồm: lo sợ bị tấn công, chán nản, có suy nghĩ và cảm giác muốn tự vẫn, lạm dụng ma tuý, không có khả năng hoàn tất công việc hàng ngày.

Dũng và N.Anh chỉ là hai trong số vô vàn trường hợp teens và tweens bị chính những người thân yêu của mình hành hạ về cả thể xác và tinh thần. Có những bậc phụ huynh hoặc thầy cô giáo sau khi đánh các bạn thâm tím mặt mày còn “lý luận” rằng : Đó chỉ là “dạy bảo”.

Những bạn rơi vào trường hợp như vậy thường không biết “bấu víu”, dựa dẫm vào ai, phải âm thầm chịu đựng trong một quãng thời gian dài. Chưa kể nhiều bạn bị đánh đập và mắng chửi ngay từ khi còn quá nhỏ dẫn tới tình trạng các bạn cho đó như một điều “hiển nhiên”.

Những “vết sẹo” khó mờ…

Teens thường được đưa đến bệnh viện khi có những dấu hiệu khá nặng về chấn thương tâm lý:

- Hay lo lắng, sợ hãi, khóc cười vô cớ.

- Không ngủ được.

- Dễ bị kích động vì những hành động và lời nói của người khác.

- Thường xuyên nổi giận, tàn ác khi đối xử với mọi người hoặc thú nuôi.

- Trốn tránh đi học, trộm cắp, đi lang thang.

- Có những biểu hiện muốn tự tử.

- Đe doạ, không cho người khác lại gần.

Trong trường hợp bị nhẹ hơn, các bạn ấy thường có biểu hiện: Mệt mỏi, ít nói, chậm chạp hơn thường ngày, thay đổi những thói quen sinh hoạt của bản thân, ăn không ngon, buồn nôn, sút cân…

Nếu được các bác sĩ, chuyên gia tư vấn can thiệp và giúp đỡ kịp thời teens có thể hoà đồng trở lại với mọi người ít nhất là sau vài tháng. Có những trường hợp nặng chấn thương, khủng hoảng về mặt tâm lý phải điều trị trong nhiều năm, có khi là cả đời bằng các liệu pháp mặt tâm lý và thuốc.

Nhưng dù có được “chạy chữa” như thế nào đi chăng nữa thì những tháng ngày bị bố mẹ, thầy cô, những người lớn khác đánh đập, mắng mỏ, sỉ vả mãi mãi là kỉ niệm đau buồn khó quên đối với teens.

Những bạn không được phát hiện và điều trị kịp thời thường có dấu hiệu của các bệnh tâm thần, phát triển lệch lạc về mặt tâm hồn, nhìn cuộc sống theo ý nghĩa tiêu cực hay có những hành vi kì quái gây hại cho những người khác.

Bạo hành - một trong những nguyên nhân của việc giết người hàng loạt

 

Một nghiên cứu ở Mỹ cho thấy có 53% trẻ bị lạm dụng hay bỏ rơi khi còn bé có thể bị bắt khi vào tuổi vị thành niên, 38% dễ bị bắt khi thành người lớn và 30% dễ bị bắt vì các tội bạo lực (UNICEF, Tuổi vị thành niên, 2002).
Một trong những nguyên nhân của việc giết người hàng loạt là do hung thủ đã phải chịu nhiều tổn thương thời thơ ấu, bị lạm dụng tâm lý, sinh lý, thể lý một cách tồi tệ. Những hành động tàn bạo, lạm dụng của bố mẹ đối với con cái là một trong những nguyên nhân chính yếu tạo nên những hành vi man rợ sau này khi đến tuổi trưởng thành. Trong tác phẩm Serial killer của mình, Joel Norris đã mô tả “chu trình bạo hành” mang tính chất liên thế hệ như sau: “Khi các bậc cha mẹ lạm dụng con cái mình về mặt thể lý hoặc tâm lý, dần dần sẽ làm thấm ngấm nơi chúng một sự lệ thuộc gần như mang tính bản năng vào bạo lực và xem bạo lực như là khuôn mẫu hành vi khi đứng trước những thách thức, khó khăn trong cuộc sống”.
 
Panda (Kênh 14)

Tin khác

An toàn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Những mối nguy hiểm lớn nhất cần chú ý

Thứ Sáu, 21/11/2025
Ở độ tuổi này, bé còn quá nhỏ để tự mình gây ra nhiều rắc rối. Tuy nhiên, sự an toàn của bé luôn phải đặt lên hàng đầu. Ngay cả trước khi em bé chào...

Tạo ra những trải nghiệm tích cực cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Thứ Hai, 20/10/2025
Năm đầu đời là giai đoạn phát triển và trưởng thành vượt bậc của em bé. Thật dễ dàng để nhận ra em bé trong vòng tay bạn đã trở thành một đứa trẻ...

Hiểu các dấu hiệu và giai đoạn dậy thì ở nam giới

Thứ Ba, 26/08/2025
Tuổi dậy thì không giống nhau ở mỗi người. Độ tuổi bắt đầu, thời điểm kết thúc và những thay đổi xảy ra đều khác nhau ở mỗi người.

Cho con bú khi trẻ có vấn đề về sức khỏe

Thứ Ba, 19/08/2025
Một số vấn đề sức khỏe có thể khiến trẻ khó bú mẹ hơn. Tuy nhiên, sữa mẹ cung cấp khởi đầu khỏe mạnh mà bé cần, điều này càng quan trọng hơn nếu...

Nếu tôi bị bắt nạt thì sao?

Thứ Sáu, 15/08/2025
Không thể coi nhẹ sự bắt nạt. Hãy nghe những chia sẻ từ các bạn trẻ!

Hoạt động sau giờ học: Đạt được sự cân bằng phù hợp

Thứ Năm, 07/08/2025
Phụ huynh có thể băn khoăn không biết hoạt động ngoại khóa bao nhiêu là phù hợp với con mình.

Bài viết nổi bật

Kiểm tra chỉ số BMI online

ĐO CHỈ SỐ CÂN NẶNG - CHIỀU CAO (BMI) ONLINE

Chiều cao của bạn (cm)

Cân nặng của bạn (kg)

Bài viết mới