Gặp lại người phụ nữ trẻ anh hùng

Khuya rồi, đang hồi tưởng để viết câu chuyện về Huệ. Thì chợt nhớ ra, hôm nay là mùng 8 tháng 3.  Tôi nhắn tin hỏi thăm, chúc mừng Huệ. "Chào Huệ, em khoẻ  không, công việc thế nào? Chúc mừng em những gì tôt đẹp nhất  nhân ngày quốc tế phụ nữ " Đọc tin nhắn  Reply lại của Huệ, tôi cảm thấy vui vui "Cảm ơn anh, em vẫn khoẻ.  Em bận quá, đang chuẩn bị cho  chuyến công tác đi thành phố Hồ Chí Minh vào sáng mai".  Nhớ lại,  lần đầu tiên tôi gặp hai mẹ con Huệ  trong một hội thảo do dự án  Policy tổ chức tại khách sạn Quân Đội, Hà Nội trong tấm ảnh tôi giữ lại làm kỷ niệm  chụp tập thể trong đó, Huệ mặc chiếc áo trắng  với mái tóc dài tự nhiên. Và cũng ngày hôm đó, Huệ đã kể lại cho tôi nghe về hoàn cảnh của bạn ấy.

Cô gái sau luỹ tre làng

Là một cô gái nông thôn, sinh ra và lớn lên tại một huyện ngoại thành thuộc thành phố cảng Hải Phòng. So với bạn bè cùng trang lứa, Huệ có gương mặt khả ái nên được nhiều chàng trai cùng làng theo đuổi. Ngày còn con gái, Huệ  đã có một tình yêu đẹp và trong sáng. Nguời yêu  lên đường nhập ngũ và tình nguyện ở lại phục vụ lâu dài trong  quân đội. Do hoàn cảnh mỗi người một nơi, Huệ phải chia tay với mối tình đầu.

Thời gian trôi đi, Huệ có những người bạn mới. "Định mệnh xui khiến", Huệ  gặp một người thanh niên làm đầu bếp trong một khách sạn lớn ở Hải Phòng. Dân đã từng có tiền sử sử dụng ma tuý, nhưng được cái hiền lành và chịu khó. Họ quyết định làm đám cưới và có những ngày tháng bên nhau thật hạnh phúc… Kể đến đây Huệ cười "Ngày đấy bọn em cũng vui và thơ mộng lắm anh ạ. Lúc mới cưới nhau không ở lại nhà ông bà nội trong thành phố mà về quê ngoại. Ông bà cho mượn một căn nhà nhỏ có một cái vườn với vài luống rau. Hàng ngày anh ấy cuốc đất, tưới cây, còn  em đi chợ, nấu cơm".

Niềm vui và hạnh phúc được làm vợ, làm mẹ chưa được bao lâu thì nỗi bất hạnh dồn dập giáng xuống đầu người phụ nữ trẻ này. Khi Huệ đón đứa con trai đầu lòng ra đời cũng là lúc được phát hiện mình nhiễm HIV từ chồng vào tháng 2 năm 2001. Sau lần sinh con tại bệnh viện Kiến An, Hải Phòng, Huệ bị tách ra nằm ở một phòng riêng, không có người chăm sóc, tư vấn gì, cũng không được mặc quần áo của sản phụ.  Chẳng biết thế nào mà cái tin Huệ bị nhiễm HIV bay về tận làng quê, nơi bố mẹ Huệ sinh sống.

Ngày bị thông tin rò rỉ, vợ chồng Huệ sống không yên với xóm làng. Hai vợ chồng phải thuê nhà ra ở riêng, mọi người đến thăm chỉ đứng ngoài cửa. Tôi không thể  nhớ hết những gì mà Huệ  phải chịu đựng trong suốt  thời gian ấy. Chồng Huệ bị sếp gợi ý cho nghỉ việc, con trai Huệ đi nhà trẻ cũng bị bố mẹ các cháu cùng lớp không cho chơi cùng. Ngay cả nguồn thu nhập duy nhất của hai vợ chồng là cái hiệu may cũng vắng khách.

Sẽ không có hoàn cảnh nào tuyệt vọng....

Trong tột cùng của sự đau khổ, Huệ đã tìm thấy niềm vui trong công việc hoạt động xã hội. Dần dần, sự kỳ thị và phân biệt đối xử cũng không còn  nặng nề như mấy năm trước. Tháng 4 năm 2002, Huệ may mắn được một chị ở hội phụ nữ phường giới thiệu đến Câu lạc bộ Hải Âu để được tư vấn. Ở đây, Hụê đã tham gia vào các chương trình văn nghệ và đi tuyên truyền.

Huệ là một trong 3 bạn ở Câu lạc Bộ Hải Âu, đuợc cử đi tham gia một hội thảo về phân biệt đối xử do viện Nghiên cứu và Phát triển xã hội tổ chức. Huệ nói "Em đã gặp một số người cũng giống mình ở các tỉnh. Lần đầu tiên được đứng lên phát biểu trước đám đông cảm thấy run quá. Lúc đấy em chỉ nghĩ rằng: Em muốn nói với mọi người về HIV và những gì em đã trải nghiệm, muốn làm cái gì đó cho có ích". Huệ đã gặp chú Trần Tiến Đức (Giám đốc Dự án phòng chống AIDS Policy), chị Khuất Thu Hồng (Giám đốc Viện nghiên cứu xã hội ISDS) và được mọi người động viên khích lệ.

Tiếp theo, Huệ được tham gia vào chương trình GIPA, một chương trình nghiên cứu xã hội do chính những người có HIV thực hiện, do 5 tổ chức Phi chính phủ cùng điều phối và có nhiều diễn đàn, phim phóng sự trên truyền hình. Qua những chương trình như vậy, tạp chí Time đã biết đến  Huệ. Năm 2004 Huệ được bình chọn là 1 trong 20 anh hùng châu Á, đại diện cho các bạn ở Việt Nam sang Hàn Quốc nhận danh hiệu anh hùng châu Á.

Còn gì hạnh phúc phúc hơn khi Huệ biết kết quả xét nghiệm HIV của con trai mình âm tính. Huệ sung sướng nói. " Mới đầu em cứ ngần ngừ mãi không dám đưa cháu đi xét nghiệm vì sợ không chịu nổi lại xốc lần nữa nhưng may quá cháu không sao. Khi mới sinh, chẳng có ai tư vấn gì, em vẫn cho cháu bú bình thường"

Gặp lại bạn cùng cảnh...

Hết  đợt nghỉ tết, tôi lại có dịp gặp lại Huệ trong một hội thảo tập huấn cho người có HIV kiến thức về điều trị tại khách sạn Vi Na Hồ Tây, cũng do dự án Policy tổ chức. Tôi hết sức ngạc nhiên vì thấy Huệ xinh đẹp và tự tin hơn trước nhiều.
Sau bữa cơm chiều, tôi mời Huệ  đi uống cà phê  gần Hồ Tây. Lâu rồi không gặp, chúng tôi chỉ biết động viên nhau. Huệ tâm sự: "Em rất cảm ơn chú Trần Tiến Đức, anh David Stephens và các anh, các chị ở dự án Policy. Được như ngày hôm nay, cũng một phần nhờ có Policy hỗ trợ em rất nhiều. Không phải là vấn đề kinh tế mà là kiến thức, các kỹ năng hoạt động xã hội. Em cảm thấy tự tin hơn. Qua những hội thảo như thế này, em có nhiều bạn bè và các mối quan hệ tốt hơn. Em cũng cảm thấy rất hạnh phúc. Qua đó em đã lập được nhóm tự lực của những người cùng cảnh ở Hải Phòng.  Hiện nay, em tham gia làm cộng tác viên cho nhiều dự án, tổ chức, vừa là tình nguyện viên của Liên hiệp quốc và là thành viên của ban điều phối quỹ quốc gia CCM".

Viết đến đây, tôi không kìm chế được sự xúc động và đã khóc. Khóc vì mừng cho bạn bè, khóc vì chính bản thân mình. Nói thật là tôi không có được cái nghị lực và sự dũng cảm của Huệ. Những dòng tâm sự của Huệ đã nói lên tất cả. Tôi không cần phải bình luận gì thêm. Bạn ấy thực sự là anh hùng...

Ký của Thành Đồng  ( Đ . Đ .T - Cán bộ chương trình GIPA dự án Policy).