Sự an toàn rõ ràng không cùng định nghĩa giữa Tom và Anne. Với Anne, bảo vệ bản thân là quan trọng. Còn Tom, anh nhìn thấy chính tiền mới đem lại an toàn. Cả hai đều dùng tiền để bảo vệ mình chống lại nỗi sợ lớn nhất của bản thân; một từ kinh nghiệm xảy ra trong quá khứ và một từ những kinh nghiệm rút ra được từ bạn bè và gia đình.
Tiền bạc đến từ đâu?
“Chỉ là tạm thời thôi” Kim lập luận. “Chúng ta có thể dọn đến sống cùng ba mẹ em cho đến khi đã thật sự đủ khả năng tự đứng trên đôi chân của mình. Với lựa chọn này, chúng ta sẽ dành dụm được một số tiền và từ đó tạo nền vững chắc cho mình sau này”. Fred cũng đã rất chán căn hộ nhỏ bé của mình, nhưng anh vẫn chưa sẵn sàng nhận lời đề nghị của vợ. “Anh biết rõ là ba mẹ em đối xử với chúng mình rất tốt. Nhưng chúng ta đều đã trưởng thành. Chúng ta cần tự đứng trên đôi chân của chính mình. Anh sẽ không thể nào còn tôn trọng bản thân nếu chấp nhận đề nghị này. Anh đâu phải kẻ ăn bám hay lười biếng cho cam”.
Fred luôn học được rằng không có gì là hoàn toàn cho không cả, và anh sẽ phải trả một cái giá nào đó khi về sống với ba mẹ Kim. Họ sẽ mất sự riêng tư, rồi mặc cảm không thể chu cấp trọn vẹn cho gia đình của anh, và anh sợ mình trở thành gánh nặng. Trong khi đó, Kim thấy rằng ba mẹ cô có thể giúp cô thoát khỏi cảnh tù túng của căn hộ nhỏ bé và cô cần điều này, và bằng cách mỗi người hy sinh một ít, cô và Fred sẽ có một tương lai tốt hơn.
Sự an toàn chống lại sự rủi ro
Pedro làm luật sư cho một tòa án được hơn 5 năm. Anh đã dành dụm được một ít mỗi năm từ tiền thưởng nghỉ phép, từ tiền bảo hiểm. Nhưng rồi anh trở nên chán. Vì tương lai của anh bó hẹp quá, anh cảm thấy rằng tự mình có thể làm tốt hơn nhiều. Song, Maria – vợ anh, lại cảm thấy có nhiều bất ổn nếu thay đổi. Nếu anh tự mình điều hành công ty luật riêng, sẽ mất một khoảng thời gian dài và hao hụt tiền ít nhiều trong một vài năm. Với suy tính của Pedro, gia đình sẽ có được nhiều tiền hơn trong tương lai nhưng đứa con lại chỉ còn hai tháng nữa là chào đời. Đây không phải là lúc mạo hiểm để nhận rủi ro.
Phần lớn những quyết định quan trọng trong đời đều phải chịu sức ép của những rủi ro có thể mang lại. Nếu bạn và bạn đời không có cùng sức chịu đựng trước các rủi ro, hiển nhiên là cả hai sẽ bất hòa trong lựa chọn. Nếu bạn vẫn “liều” đeo đuổi quyết định của mình, và rồi “xôi hỏng bỏng không”, sẽ khó mà tránh cho bạn không bị bạn đời trách cứ và căm phẫn.
Nghề nghiệp, vai trò trong gia đình, và sự tín nhiệm.
Sự quan trọng của nghề nghiệp
Sally làm nhân viên môi giới bất động sản kể từ khi cô và Tom lập gia đình, cách đây 10 năm. Cô kiếm được khá nhiều tiền từ nghề này nhưng cô thấy rằng mình không thể làm nghề này suốt đời. Cô cẩn thận bàn điều này với Tom.
“Anh Tom này, anh nghĩ sao nếu em tìm một việc làm khác? Em luôn muốn làm một việc gì đó có thể giúp bọn trẻ, dạy học hay các hoạt động xã hội chẳng hạn”.
Tom cảm thấy rất khó xử. Anh thật lòng muốn vợ mình hạnh phúc trong công việc và lựa chọn, nhưng những hóa đơn tiền điện nước, nhà cửa, điện thoại v.v cũng cần được thanh toán đúng hạn. “Chúng ta hãy cứ chăm sóc con của mình trước vậy. Đây chưa phải lúc để em đổi công việc đâu”.
Sự thỏa mãn trong công việc rất quan trọng. Nếu bạn yêu thích nó, bạn sẽ thấy hạnh phúc và yêu đời, và cảm xúc tốt đẹp ấy sẽ làm “giàu” hơn những mối quan hệ trong gia đình. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu sự thỏa mãn ấy trở thành gánh nặng đối với gia đình bạn, bằng cách đòi hỏi phải chịu đựng tình trạng tài chính ảm đạm hoặc lấy đi quá nhiều thời gian và năng lượng tình cảm của bạn?
Vai trò trong gia đình
Sau một ngày làm việc đầy mệt mỏi và căng thẳng, Ralph trở về nhà để đối mặt với… mớ hỗn độn. Bọn trẻ la hét rầm trời và bày bừa phòng ốc cứ như thể là vừa có bão quét qua hay đã xảy ra động đất vậy. Anh chán nản ngồi phịch ngay vào chiếc ghế bành yêu thích và bật ti vi lên. Anh cố tăng âm lượng thật lớn để nhận chìm những âm thanh quanh mình. Anita cũng đã kiệt sức và giận điên người lên lắm rồi. Cô bước đến chắn trước màn hình ti vi và gào lên: “Tôi nghĩ phải có chút tiếp tay nào ở đây chứ!” Ralph cũng hét lên đáp trả: “Tôi chẳng hiểu cả ngày hôm nay cô đã làm gì mà nhà cửa y như chiến trường thế này. Tôi đã làm tròn trách nhiệm kiếm tiền của mình, chăm sóc nhà cửa, con cái là trách nhiệm của cô chứ!”
Khi chúng ta khôn lớn, chúng ta chắc chắn có quan niệm về những gì đàn ông sẽ làm và phụ nữ sẽ làm, và phân chia trách nhiệm ấy như thế nào. Cần phải có nỗ lực tự thân đáng kể để thay đổi các quan niệm này. Sau đây là một số quan niệm phổ biến:
- Tôi là đàn ông vì vậy tôi chẳng cần mó tay vào công việc nội trợ.
- Mình là phụ nữ, không nên để ý nhiều đến việc kiếm tiền.
- Tôi làm ra nhiều tiền và mang về nhà, vậy dĩ nhiên tôi sẽ phải được bớt trách nhiệm ở nhà chứ.
- Tôi xinh xắn, sang trọng hơn bạn đời của tôi, hẳn tôi cần phải được chiều chuộng, o bế hơn rồi.
- Tôi là người có nhiều học vị, vì vậy lời tôi nói là quyết định cuối cùng và những quyết định quan trọng là do tôi nắm giữ.
Sự tín nhiệm
Cheryl không thể đợi đến khi chồng mới cưới của mình là Charlie về đến nhà. Cô đã tiết kiệm trong nhiều tháng để mua bộ váy mới này và cảm thấy lộng lẫy khi mặc nó. Khi chồng cô về đến, Cheryl chạy ùa ra và xoay tròn quanh anh, miệng nở nụ cười tươi hơn hớn: “Thích chứ anh?” Nhưng Charlie đã vượt qua cô: “Ừ, đẹp đấy. Thế nó khiến chúng ta phải tiêu tốn bao nhiêu vậy?” Cheryl cảm thấy bị xúc phạm đến nỗi chẳng buồn tranh cãi nữa…
Charlie nhớ lại ba mẹ anh cũng nhiều lần tranh cãi về điều tương tự. Mẹ anh tổ chức đi picnic và tiêu tốn nhiều tiền nhưng cha anh lại khăng khăng rằng bà đã đem số tiền đó cho nhà tế bần.
Vấn đề tín nhiệm chiếm phần lớn trong các bất đồng giữa các cặp vợ chồng. Nếu bạn cảm thấy rằng người bạn đời của mình chỉ tìm kiếm niềm vui cho bản thân, bằng tiền của bạn, hoặc khi bạn cho rằng họ đã phạm phải quyết định sai lầm thì chắc chắn là tranh cãi hay hờn mát là không tránh khỏi.
Bùi Nguyễn Quý Anh
(Trích dịch từ The Couple’s Guide to Love and Money)