Liệu pháp thay thế testosterone: Bạn có thực sự cần nó không?

Khi nam giới cảm thấy năng lượng, tâm trạng và ham muốn tình dục giảm sút, hoặc gặp khó khăn trong việc tăng cơ bắp như các ngôi sao điện ảnh và người có sức ảnh hưởng, nguyên nhân thường được chỉ ra là do testosterone thấp. Và nhờ sự quảng bá của các podcaster và sự xuất hiện ngày càng nhiều của các phòng khám sức khỏe nam giới, việc "tăng cường" nồng độ testosterone của bạn có thể được thực hiện. Liệu pháp thay thế testosterone được xem là "chén thánh" để cải thiện sức khỏe nam giới. Đối với những người thực sự có nồng độ testosterone thấp thì TRT là một bước ngoặt. Đối với những người không bị thiếu hụt testosterone, liệu pháp này có những rủi ro nhất định.

Liệu pháp thay thế testosterone là gì?

Liệu pháp thay thế testosterone (Testosterone Replacement Therapy-TRT) là phương pháp điều trị y tế thay thế testosterone ở nam giới bị thiếu hụt androgen hoặc testosterone thấp.

Testosterone là androgen (hormone sinh dục) chính  ở nam giới. Nó thúc đẩy những thay đổi về thể chất xảy ra trong giai đoạn dậy thì ở nam giới, và cần thiết để giúp điều chỉnh các yếu tố như sản xuất tinh trùng, sức khỏe xương, khối lượng cơ và ham muốn tình dục. Testosterone rất quan trọng cho sự phát triển bình thường và sức khỏe tổng thể, vì vậy bạn cần duy trì nồng độ testosterone ở mức lành mạnh.

Thiếu hụt androgen là khi cơ thể không sản xuất đủ testosterone, gây ra nhiều tác động đến sức khỏe. Sự thiếu hụt này là do tinh hoàn sản xuất testosterone thấp. Điều này có thể là do tinh hoàn - bản thân chúng không hoạt động bình thường (được gọi là suy sinh dục nguyên phát) hoặc do có vấn đề trong việc sản xuất hormone kiểm soát chức năng tinh hoàn (suy sinh dục thứ phát).

Nồng độ testosterone thấp hơn bình thường không nhất thiết có nghĩa là bạn bị thiếu hụt androgen. Testosterone thấp có thể do các bệnh lý ngắn hạn hoặc dài hạn gây ra, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc tiểu đường.

Liệu pháp thay thế testosterone có an toàn không?

TRT rất hiệu quả đối với những người có nồng độ testosterone thấp. Đối với những người này, chúng tôi biết rằng lợi ích của phương pháp điều trị là đáng kể và vượt trội hơn hẳn rủi ro. Nó không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn có thể giải quyết các vấn đề sức khỏe liên quan đến nồng độ testosterone thấp.

Nhưng đối với những người khác, điều này có thể không cần thiết và thậm chí nguy hiểm. Việc sử dụng sai hoặc lạm dụng testosterone có liên quan đến các tình trạng nghiêm trọng, bao gồm bệnh tim mạch, tổn thương gan và tổn thương não, với các tác dụng phụ bao gồm chứng vú to ở nam giới, mụn trứng cá và vô sinh.

Ngày nay, chúng ta không phải đều có lượng testosterone thấp sao?

Một loạt nghiên cứu cho thấy nồng độ testosterone ở nam giới giảm dần theo từng thập kỷ, cho thấy nam giới ngày nay có thể có nồng độ testosterone trung bình thấp hơn so với nam giới cách đây 50 năm. Một số người cho rằng "đại dịch testosterone thấp" này báo hiệu một cuộc khủng hoảng sức khỏe nam giới, tuy nhiên, những người tham gia vẫn có nồng độ testosterone trong phạm vi bình thường mặc dù thấp hơn. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy tỷ lệ mắc chứng testosterone thấp có ý nghĩa lâm sàng cao hơn.

Những nghiên cứu này cũng không cho chúng ta biết nguyên nhân (hoặc các nguyên nhân) gây ra sự suy giảm nồng độ testosterone này. Những yếu tố như chế độ ăn uống, mức độ hoạt động thể chất, rượu bia và các loại thuốc khác, giấc ngủ, tiếp xúc với môi trường, và các bệnh mãn tính như huyết áp cao, tiểu đường, thừa cân, béo phì và căng thẳng đều có thể ảnh hưởng đến nồng độ testosterone. Mức độ phổ biến của các vấn đề sức khỏe và thói quen này đã thay đổi trong 50 năm qua, và chúng ta có thể tự thay đổi nhiều hành vi này (thay vì phải nhờ đến sự giúp đỡ của các chuyên gia).

Các triệu chứng của tình trạng testosterone thấp bao gồm năng lượng thấp, thay đổi tâm trạng, cáu kỉnh, kém tập trung, giảm sức mạnh cơ bắp và giảm ham muốn tình dục. Những triệu chứng này thường trùng lặp với các bệnh lý khác, vì vậy điều quan trọng là phải tìm ra nguyên nhân với sự trợ giúp của chuyên gia y tế, thay vì tự chẩn đoán và tìm kiếm testosterone như một phương thuốc chữa bách bệnh. 

Nhưng khi tôi già đi, tôi có cần TRT không?

Nếu một người duy trì cân nặng khỏe mạnh và không mắc bệnh thì sẽ không thấy nồng độ testosterone giảm đáng kể hoặc và không cần phải dùng liệu pháp thay thế testosterone.

Không có khái niệm "mãn kinh nam" hay "mãn dục nam". Khi nam giới lớn tuổi, nồng độ testosterone có thể giảm dần, nhưng điều này thường do ảnh hưởng của các bệnh lý khác, chẳng hạn như béo phì hoặc tiểu đường,... Thừa cân và béo bụng có liên quan đến mức testosterone thấp hơn và giảm cân có thể giúp tăng testosterone.

Tiếp cận TRT như thế nào?

Liệu pháp thay thế testosterone phải được bác sĩ kê đơn. 

Bác sĩ có thể kiểm tra nồng độ testosterone của người đến khám bằng xét nghiệm máu, cùng với các hormone khác có thể ảnh hưởng đến chúng. Tốt nhất nên xét nghiệm máu vào sáng sớm khi đang nhịn ăn. Đây là cách tốt nhất để có được kết quả đo nồng độ testosterone đáng tin cậy. Nồng độ testosterone có thể thay đổi theo thời gian, vì vậy nếu kết quả có nồng độ thấp trong một lần xét nghiệm máu, cần xét nghiệm lại lần thứ hai để xác nhận.

Chẩn đoán thiếu hụt androgen không chỉ dựa trên xét nghiệm máu mà còn bao gồm một số đánh giá, trong đó có bệnh sử đầy đủ, khám sức khỏe và các xét nghiệm khác.

Liệu pháp testosterone thay thế có thể được thực hiện bằng cách tiêm thường xuyên (phương pháp phổ biến nhất), kem bôi da hoặc gel, hoặc viên uống. Một khi đã bắt đầu, liệu pháp testosterone thường được tiếp tục suốt đời với sự theo dõi chặt chẽ.

Nếu bạn đang có kế hoạch sinh con, bác sĩ sẽ không kê đơn liệu pháp testosterone.

Đàn ông dùng liệu pháp testosterone được theo dõi thường xuyên. Ba đến sáu tháng sau khi bắt đầu điều trị, sẽ cần đo lại nồng độ testosterone, công thức máu toàn phần, khám trực tràng bằng ngón tay và xét nghiệm một kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt. Nếu một người có kết quả khám trực tràng bằng ngón tay bất thường, người đó sẽ được chuyển đến bác sĩ tiết niệu.

Nếu bạn có triệu chứng của tình trạng testosterone thấp hoặc lo lắng về mức độ testosterone của mình, hãy đi khám bác sĩ.

Nguồn: https://healthymale.org.au/health-article/what-is-testosterone-replacement-therapy