Thuốc tránh thai hàng ngày: Viên tránh thai chỉ có progestin (Phần 1)

1. Viên tránh thai chỉ có progestin là gì?

- Viên tránh thai chỉ có progestin hay viên tránh thai đơn độc là loại thuốc chỉ chứa một thành phần nội tiết là progestin.

- Viên tránh thai chỉ có progestin (viết tắt là POP - progestin only pill) còn được biết đến như là mini-pill.

- Progestin tương tự như thuốc viên tránh thai kết hợp là cần dùng hàng ngày, nhưng progestin không có viên giả dược (placebo) tức không có khoảng thời gian không có hormon. Viên progestin chứa norethindrone nhưng ở nhiều nước cũng dùng cả các progestin khác như levonorgestrel (LNG), desogestrel (DSG)...

2. Hiệu quả của viên tránh thai chỉ có progestin

- Không có biện pháp tránh thai nào là an toàn 100% ngày cả khi đã sử dụng đúng cách.

- Hiệu quả tránh thai của viên tránh thai chỉ có progestin khoảng 97-98%.

- Với viên chỉ có progestin, điều rất quan trọng là phải uống đúng giờ hàng ngày. Nếu không uống đúng giờ hàng ngày, nguy cơ có thai sẽ tăng lên.

- Viên uống tránh thai hàng ngày đều mang lại hiệu quả tốt hơn chỉ sử dụng bao cao su.

3. Cơ chế tác dụng

- Ức chế phóng noãn.

- Làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn cản tinh trùng vào tử cung.

- Giảm phát triển nội mạc tử cung, ngăn cản làm tổ.

4. Ai có thể dùng viên tránh thai chỉ có progestin?

Phụ nữ muốn sử dụng một biện pháp tránh thai tạm thời có hiệu quả, đặc biệt thích hợp cho phụ nữ đang cho con bú hoặc phụ nữ không dùng được thuốc tránh thai kết hợp.

5. Những trường hợp nào thì phụ nữ không được uống viên tránh thai đơn độc

- Tuyệt đối những phụ nữ đang có thai hoặc đang bị ung thư vú thì không được uống viên tránh thai chỉ có progestin

- Những trường hợp khác không nên dùng vì xuất hiện nguy cơ về mặt lý thuyết hoặc đã được chứng minh thường lớn hơn lợi ích:

• Đã từng bị ung thư vú và không có biểu hiện tái phát trong 5 năm trở lại
• Chảy máu âm đạo không giải thích được
• Hiện tại và tiền sử có bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh mạch máu, lupus ban đỏ hệ thống
• Xơ gan (mất bù) nặng, u gan, ung thư gan
• Tiền sử phẫu thuật bắc cầu hỗng tràng
• Đang dùng một số thuốc: rifampin, rifabutin, thuốc kháng virus nhóm ức chế protease Ritonavir-booster hoặc một số loại thuốc chống co giật

- Không tiếp tục sử dụng ở phụ nữ bị đau nửa đầu có kèm mờ mắt.

6. Ưu và nhược điểm của viên tránh thai đơn độc

7. Thời điểm dùng thuốc

Khi bạn có ý định dùng thuốc viên tránh thai hàng ngày, bạn nên đến gặp bác sĩ để tư vấn hướng dẫn sử dụng thuốc. Hãy nhớ đến gặp bác sĩ theo lịch hẹn hoặc khi có vấn đề gì trong quá trình uống thuốc.

Thông thường khi bắt đầu dùng thuốc có 3 trường hợp sau:

- Trường hợp 1: Bạn chưa sử dụng biện pháp tránh thai sẽ bắt đầu uống thuốc.

+ Có thể bắt đầu ngay khi có sữa (thường 48 giờ sau sinh).

+ Trong vòng 5 ngày đầu tiên của chu kỳ kinh (kể cả những trường hợp sau sinh đã có kinh lại) hoặc trong vòng 4 tuần đầu sau sinh hoặc trong vòng 7 ngày sau phá thai.

+ Ở bất cứ thời điểm nào nếu biết chắc là không có thai. Cần phải sử dụng thêm biện pháp tránh thai hỗ trợ (như tránh giao hợp hoặc sử dụng bao cao su…) trong 2 ngày kế tiếp nếu: (i) bắt đầu sau 5 ngày đầu của chu kỳ kinh, hoặc (ii) không có kinh (kể cả bắt đầu từ tuần thứ 4 sau sinh và không cho con bú).

- Trường hợp 2: Bạn đang sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết sẽ bắt đầu uống thuốc.

Dùng thuốc ngay nếu đang sử dụng liên tục và đúng cách hoặc nếu biết chắc là không có thai.

- Trường hợp 3: Bạn đang sử dụng biện pháp tránh thai không nội tiết sẽ bắt đầu uống thuốc.

+ Trong vòng 5 ngày đầu tiên của chu kỳ kinh. Những phụ nữ đang sử dụng dụng cụ tử cung có thể được lấy ra ở thời điểm này.

+ Ở bất cứ thời điểm nào nếu biết chắc là không có thai. Nếu bắt đầu uống thuốc sau có kinh > 5 ngày, bạn cần phải sử dụng thêm biện pháp tránh thai hỗ trợ trong 2 ngày kế tiếp. Những phụ nữ đang sử dụng dụng cụ tử cung có thể được lấy ra ở chu kỳ kinh sau.

8. Hướng dẫn cách sử dụng.

- Mỗi ngày uống 1 viên theo chiều mũi tên trên vỉ thuốc. Phải uống vào một giờ nhất định

- Uống thuốc muộn 3 giờ có thể bị nguy cơ có thai. Phải được xử trí như quên thuốc.

- Dùng vỉ kế tiếp ngay sau khi hết vỉ đầu, không ngừng giữa hai vỉ.

TSBT tổng hợp

Nguồn: Tài liệu hướng dẫn chăm sóc sức khỏe sinh sản - Bộ Y tế; tudu.com.vn