VĂN HỌC – NGHỆ THUẬT LIÊN QUAN ĐẾN LGBT? Thứ Sáu, 01/08/2014, 00:00

 

Được tổ chức với mục đích phân tích mối liên quan giữa Văn học – nghệ thuật với LGBT và có thể sử dụng văn học nghệ thuật để đưa những tiếng nói mong muốn khát khao được bình đẳng và trải nghiệm cuộc sống của cộng đồng LGBT nhằm thúc đẩy quyền lợi cho họ cũng như phát triển tiềm năng của chính mình, hội thảo “Văn học – Nghệ thuật và LGBT” do CSAGA (Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa học về giới – gia đình – phụ nữ và vị thành niên) kết hợp với Đại sứ quán Thụy Điển và quỹ Urgent Action Fund vào ngày 14 tháng 8 năm 2013 tại khách sạn Dae Woo đã thu hút được khá nhiều sự quan tâm của các văn nghệ sĩ, nhà báo, giảng viên, cộng đồng LGBT và các tổ chức phi chính phủ đang làm nghiên cứu xung quanh vấn đề này tại Việt Nam.

 

Xoay quanh suốt buổi hội thảo là những đóng góp, chia sẻ về lịch sử phát triển của đề tài LGBT và những thách thức nền văn học nghệ thuật Việt Nam đối với đề tài này trong quá khứ và tương lai về nội dung và hình thức.

 

 

 

Đối với văn chương, theo PGS TS Nguyễn Thị Bình trong văn học nghệ thuật Việt Nam nhận thức về vấn đề đồng tính khá muộn: “… Đến những năm 70 của thế kỉ 20, những tác phẩm văn học mới về người đồng tính mới được đề cập đến nhiều hơn [...] Đến thập niên đầu của thế kỉ 21 các tác phẩm về chủ đề người đồng tính mới thực sự nóng lên trong văn học Việt Nam. Văn học đang đứng trước nguy cơ bị cạn kiệt đề tài, bị mòn cũ về thiếu vắng ý tưởng mới, ,., nó đã nhận được các kiến thức mới này để khai mở và tự làm mới mình. Đó phải chăng là lý do chính để đề tài đồng tính nở rộ[…] Mặc dù số lượng tác phẩm về người đồng tính đã được tăng lên nhưng những tờ báo in vẫn còn khá dè dặt về vấn đề này. […] Cho đến nay, đã có một số tự truyện về đồng tính nam nhưng lại chưa có bất kì một tác phẩm tự truyện nào về đồng tính nữ…“ Bà cũng nêu ra rất nhiều những tác phẩm mang giá trị nhân văn cao được viết về người đồng tính của các tác giả nổi tiếng như Bùi Anh Tấn, Nguyễn Đình Tú… Nhưng dường như ở đây, yếu tố truyền thông và phương thức thu hút sự quan tâm của giới trẻ hiện nay không được chú ý đến. Tại sao những phim ngắn được làm từ chính những bạn trong giới LGBT làm lại thu hút được người xem hơn là những tác phẩm văn chương giàu tính nhân văn? Tại sao những bộ phim làm về cộng đồng LGBT thay vì mang lại tiếng nói, quyền lợi cho họ lại là để câu khách? Tại sao cái kết của các tác phẩm nghệ thuật hầu hết lại chỉ là sự khổ đau, ngập chìm trong nước mắt và cô đơn thay vì vẽ lên cho họ một tương lai về cuộc sống tươi đẹp hơn? 

 

Có quá nhiều câu hỏi được đặt ra và có quá nhiều việc chúng ta cần phải làm không chỉ là văn học nghệ thuật mà còn rộng hơn là ý thức của mỗi chúng ta để mang lại quyền lợi, quyền con người cho những người bạn trong cộng đồng LGBT. Những tác phẩm văn chương góp phần không nhỏ trong việc thay đổi nhận thức của con người trong các vấn đề xoay quanh cộng đồng LGBT. Không chỉ là những cuốn truyện ngắn, những tác phẩm tiểu thuyết tình yêu hay những bài báo tràn lan mà còn là những bài giảng, bài học tại nhà trường. Điều đó góp phần thay đổi nhận thức của thanh niên sớm hơn và bài bản hơn.

 

 

Đến với lĩnh vực kịch nghệ, ông Bùi Như Lai đã chia sẻ về con đường sáng tác những vở kịch về cộng đồng LGBT. Ông cho rằng truyền thông trực tiếp là phương pháp tác động mạnh nhất. Vậy nên, ông kì vọng và đã đạt được ở những tác phẩm của ông là thái độ công bằng của cộng đồng với người LGBT, giúp cho họ tự tin hơn và dám đứng lên công nhận giới tính thật của mình. Với những tác phẩm nghệ thuật của mình, ông đều rất tỉ mỉ đến từng chi tiết, từng thông điệp truyền tải đến người xem, vì ông cho rằng những tác phẩm của ông là “…Xây dựng hình ảnh của một con người, xây dựng tình yêu của một con người, xây dựng cuộc sống của một con người chứ chúng tôi không xây dựng riêng ai…” Hầu hết các tác phẩm về người đồng tính của ông đều đi vào lòng người. Bởi lẽ các tác phẩm của ông là cái nhìn, cái thể hiện, cuộc sống, tình yêu và ước mơ của chính những người trong cuộc. Và trên cả, ông coi họ không phải là người đồng tính mà là giống như những người khác. Vậy nên, những tác phẩm của ông đều thu hút được sự quan tâm và chiếm được thiện cảm cũng như sự đồng cảm đối với người đồng tình của các bạn sinh viên. Như chúng ta đã biết, kịch nghệ chính là một trong những phương thức truyền thông trực tiếp hiệu quả và dễ chiếm được tình cảm của người xem nhất. Tuy nhiên, bởi sức ảnh hưởng mạnh đến vậy nên các tác phẩm này cần phải được đảm bảo sự chính xác ít nhất là đối với các thông tin và kiến thức về cộng đồng LGBT. Không những vậy, mỗi tác phẩm kịch nghệ cần phải được sáng tác bởi tâm và chính tấm lòng của người đạo diễn, người tác giả chứ không phải để câu khách hay mờ nhạt dần theo thời gian.

 

Ở đây chúng ta thấy, văn học nghệ thuật giúp truyền thông rộng rãi về cộng đồng LGBT cũng như cộng đồng LGBT đã mang đến những đề tài mới lạ, hấp dẫn cho các văn nghệ sĩ và các nhà báo. Tuy nhiên, một thành tố quan trọng, một kênh truyền thông thu hút được rất nhiều sự quan tâm của giới trẻ là phim ảnh và âm nhạc lại chưa được đề cập đến. Là do bỏ quên hay cố tình không được đề cập đến?

 

 

Kết thúc buổi hội thảo, đại diện cho cộng đồng LGBT, các bạn đã nói lên mong muốn của bản thân mình rằng “Mong mọi người hãy chấp nhận người đồng tính như một phần của tạo hóa tự nhiên. Bởi lẽ, dù mọi người người có chấp nhận hay không chúng em vẫn tồn tại xung quanh mọi người, có thể là đồng nghiệp, có thể là bạn bè cũng có thể chính là người thân trong gia đình. Dù không chấp nhận nhưng đó là sự thật…” hay “Chúng em mong muốn các bác văn nghệ sĩ hãy có những cách tiếp cận mới để cộng động người đồng tính tìm được con người của chính mình. Đốt lên một ngọn lửa đủ nhiệt huyết…” và các bạn cũng khẳng định rằng “Tiềm năng của chúng em chính là có thể làm những công việc mà người dị tính làm được.” Đáp lại với những mong muốn đó của cộng đồng LGBT, nhà văn Trang Hạ đã kêu gọi các văn nghệ sĩ không chỉ xây dựng những tác phẩm nghệ thuật dành cho giới trẻ mà còn cả cho những phụ huynh mà có con là người đồng tính qua một câu chuyện ngắn gần đây của cô: “…Mình là nhà văn, mình sẽ có một thông điệp nào đó, một tác phẩm nào đó dưới hình thức mà những người dân bình thường họ không lẩn tránh được….”

 

Buổi hội thảo kết thúc khá thành công với nhiều ý kiến đóng góp mang tính chất xây dựng cao về cách sử dụng từ để gọi tên cho các nhóm, đánh giá về chất lượng của các tác phẩm văn học nghệ thuật và điện ảnh trong thời gian qua về người đồng tính, các mong muốn, đề xuất xây dựng những tác phẩm nghệ thuật có giá trị hay những chia sẻ về những câu chuyện của bản thân đầy ý nghĩa đến từ nhiều đại diện của các nhóm, các tổ chức quan tâm đến vấn đề này.