Tại sao quan hệ tình dục đồng tính nam có nguy cơ lây nhiễm HIV cao? Thứ Ba, 30/04/2024, 00:00

1. Nam quan hệ tình dục đồng giới là ai?

Nam quan hệ tình dục đồng giới (viết tắt là MSM từ tiếng Anh: Men who have sex with men hoặc males who have sex with males) là một khái niệm để nhấn mạnh đến hành vi của những người nam có quan hệ tình dục với những người nam khác.

2. Tỷ lệ lây nhiễm HIV trong nhóm MSM

Nam quan hệ tình dục đồng giới đang được cảnh báo là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam hiện nay. Tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong nhóm này tăng rõ rệt trong những năm gần đây.

Giám sát trọng điểm năm 2018 chỉ ra tỷ lệ hiện nhiễm trong nhóm này là 10,8% tăng nhanh so với năm 2011 chỉ là 2,9%. Tỷ lệ nhiễm mới HIV cao trong nhóm MSM cũng tăng lên từng năm. Một số địa phương người nhiễm HIV mới được phát hiện có tới hơn 50% là nhóm MSM, năm 2023, 49% người nhiễm HIV mới là nam quan hệ tình dục đồng giới. MSM được dự báo có thể trở thành nhóm chiếm tỷ lệ lớn nhất trong tổng số người nhiễm mới HIV được ước tính hàng năm trong thời gian tới.

3. Các con đường lây nhiễm HIV bạn nên biết

- HIV là vi rút gây ra là một hội chứng gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. Người nhiễm HIV do hệ thống miễn dịch bị suy giảm nên dễ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội như lao, viêm phổi, viêm màng não, nhiễm nấm,… Hiện nay, căn bệnh này chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, người bệnh được điều trị các thuốc kháng vi rút (ARV) để kiểm soát lượng HIV trong cơ thể và nâng cao sức đề kháng của người bệnh.

- HIV lây nhiễm chủ yếu qua 3 con đường sau đây:

• Lây qua đường tình dục: Người nhiễm HIV nếu quan hệ tình dục không an toàn, không sử dụng các biện pháp bảo vệ sẽ lây bệnh cho đối phương.
• Lây qua đường máu: Vi rút HIV sẽ lây từ người bệnh sang người khác qua đường máu trong các trường hợp như truyền máu, dùng chung bơm kim tiêm, dụng cụ y tế, dao cạo, kim xăm trổ, tiếp xúc trực tiếp với máu HIV thông qua vết thương hở...

• Lây từ mẹ sang con: Nếu người mẹ bị nhiễm HIV thì trong quá trình mang thai sẽ lây bệnh sang cho con thông qua nhau thai, nước ối, dịch âm đạo, máu khi sinh nở và qua sữa mẹ trong quá trình cho con bú.

(Ảnh: internet)

4. Hành vi quan hệ tình dục ở người đồng tính nam

- Hành vi tình dục của MSM có thể rất đa dạng, bao gồm quan hệ tình dục qua đường miệng, đường hậu môn, cọ dương vật vào nhau và thủ dâm cho nhau.

- Theo truyền thống, quan hệ tình dục của người đồng tính nam chủ yếu là giao hợp qua hậu môn. Trong quan hệ tình dục qua hậu môn ở người MSM, người đưa dương vật của mình vào hậu môn của người kia được gọi là “top” và người tiếp nhận dương vật của bạn tình vào hậu môn của mình được gọi là bottom hay “bot”. Người thực hiện cả vai trò top hay bot được gọi là người linh hoạt (versatile).

Người có vai trò top có cảm nhận khoái cảm từ cảm giác ở dương vật, người có vai trò bot có cảm nhận khoái cảm từ các tận cùng thần kinh ở hậu môn và thông qua kích thích gián tiếp tuyến tiền liệt ở nam giới.

- Do ở hậu môn có cơ vòng hậu môn co thắt thường xuyên nên việc giao hợp qua hậu môn có thể gây đau đớn hay khó khăn đối với nhiều người. Một số người ở vai trò bottom sử dụng các hợp chất nitrite (như amyl nitrite với tên lóng là popper) để giãn cơ vòng hậu môn để giao hợp dễ dàng hơn. Ngoài ra popper còn làm tăng cảm giác ham muốn và khoái cảm. Người ở vai trò top cũng có thể dùng popper để tạo cảm giác phê và tăng ham muốn nhưng ít sử dụng hơn do popper làm giảm khả năng cương cứng.

- Trong quan hệ tình dục qua hậu môn, ngoài cách thức đưa dương vật vào hậu môn còn có những hình thức khác như đưa ngón tay (hoặc nắm tay) vào hậu môn, đưa đồ chơi tình dục vào hậu môn, quan hệ tình dục miệng-hậu môn.

5. Vì sao quan hệ tình dục đồng tính nam có nguy cơ cao lây nhiễm HIV?

Các nhà chuyên môn nghiên cứu về hành vi của nhóm MSM đã chỉ ra các nguyên nhân cơ bản sau:

- Quan hệ tình dục qua đường hậu môn: lớp niêm mạc ở hậu môn thường mỏng, không có chức năng tiết dịch bôi trơn nên rất dễ bị tổn thương xây xước trong quá trình quan hệ, điều này đã vô tình tạo điều kiện cho HIV lây nhiễm dễ dàng. Bên cạnh quan hệ tình dục qua hậu môn, quan hệ bằng đường miệng, dùng chung đồ chơi tình dục cũng có thể lây nhiễm HIV nếu đối phương có vết thương hở.

Những người có quan hệ tình dục linh hoạt là động lực rất quan trọng lây truyền HIV ở cộng đồng MSM. Khi đóng vai trò bot, những người này lại có nguy cơ bị nhiễm HIV cao và khi bị nhiễm HIV thì ở vị trí top, những người này lại là nguồn lây HIV cho những người khác. Nguy cơ lây nhiễm HIV qua giao hợp đường hậu môn cao hơn so với giao hợp qua âm đạo do niêm mạc ở trực tràng dễ bị tổn thương và dễ bị vi rút xâm nhập hơn so với niêm mạc âm đạo.

Quan hệ tình dục qua hậu môn, nếu không áp dụng biện pháp bảo vệ còn làm tăng nguy cơ nhiễm một số bệnh lây truyền qua tình dục khác như Chlamydia, lậu, giang mai, herpes…, bệnh qua đường máu như viêm gan C, viêm gan B và nguy cơ ung thư hậu môn trực tràng do nhiễm virus u nhú người (HPV) và nhiều bệnh truyền nhiễm khác như viêm gan A, thương hàn, salmonella, shigella, amip, E. coli… STDs vừa là bạn đồng hành, vừa là yếu tố nguy cơ, vừa là yếu tố chỉ điểm của HIV/AIDS.

(Ảnh: internet)

- Số lượng bạn tình của MSM: Số lượng bạn tình của MSM thay đổi theo từng cá nhân và theo thời gian. Ở những khu vực đô thị lớn, nhiều MSM chấp nhận việc có nhiều người bạn tình đồng thời. Khi có nhiều bạn tình, nguy cơ lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục, trong đó có HIV tăng cao.

- Sử dụng chất liên quan đến tình dục: ngay trước và trong khi quan hệ tình dục để khởi đầu, duy trì hoặc cải thiện chất lượng của quan hệ tình dục. Các nghiên cứu đều công nhận là tỉ lệ sử dụng chất liên quan đến tình dục thường xảy ra ở nam nhiều hơn nữ. Các chất thường sử dụng như cần sa, methamphetamine, popper, viagra,…. Sở dĩ ở MSM tỉ lệ sử dụng chất cao là do quan hệ tình dục ở nhóm này có nhiều rào cản và những người MSM muốn sử dụng chất để vượt qua các rào cản và có cảm nhận khác biệt. Những rào cản có thể là rào cản về tâm lí (như tự cảm thấy khởi đầu quan hệ tình dục đồng giới có vẻ khó khăn hơn quan hệ tình dục khác giới); về xã hội (hai người có quan hệ tình dục đồng giới cảm thấy mình có thể bị kì thị về hành vi này); về thể chất (giao hợp qua hậu môn có thể bị đau hơn so với quan hệ qua âm đạo, đòi hỏi dương vật phải cương cứng hơn). MSM cũng muốn thực hành những hành vi khác biệt (như đưa nắm tay vào hậu môn hoặc các bạo hành tình dục khác) và mong muốn có những cảm xúc đặc biệt nên dễ dàng bị lôi kéo vào sử dụng chất, kể cả chất có tính chất hướng thần và không hướng thần. Việc sử dụng chất sẽ có thể dẫn đến những hành vi thô bạo khi quan hệ tình dục, do đó dễ gây tổn thương khi quan hệ, các bệnh dễ lây truyền hơn.

- Nam giới khi quan hệ với bạn tình nói chung và bạn tình đồng giới thường không thích sử dụng bao cao su, điều này đồng nghĩa với việc nguy cơ lây nhiễm các bệnh về đường tình dục có tỷ lệ cao hơn, trong đó có HIV.

- Nam giới đồng tính thường có xu hướng ngại đi đến bệnh viện khám do lo sợ bị kỳ thị giới tính, điều này khiến nhiều người không phát hiện ra bản thân nhiễm HIV cũng như STDs khác khiến nguy cơ làm lây nhiễm HIV tăng khi quan hệ không an toàn.

- Do hiểu biết sai lầm cho rằng nguy cơ nhiễm HIV chỉ xảy ra đối với quan hệ tình dục với phụ nữ, còn quan hệ tình dục ở người đồng tính nam thì sẽ không có vấn đề gì.

6. Quan hệ tình dục ở người đồng tính nam sao cho an toàn?

Để hạn chế nguy cơ lây nhiễm HIV và các STD khác, các cặp đôi đồng tính nam cần thực hiện quan hệ tình dục an toàn:

• Sử dụng bao cao su đúng cách trong mỗi lần quan hệ tình dục và trong suốt quá trình quan hệ.
• Sử dụng thêm chất bôi trơn khi quan hệ.
• Vệ sinh sạch sẽ miệng, hậu môn, cơ quan sinh dục, đồ chơi tình dục trước và sau khi quan hệ tình dục.
• Không nên quan hệ với nhiều người, nên chung thủy với bạn tình.
• Không nên lạm dụng chất kích thích khi quan hệ.
• Nên tìm hiểu rõ về tình trạng sức khỏe đối phương trước khi quan hệ tình dục; đi khám và điều trị khi có dấu hiệu của các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

TSBT tổng hợp

Nguồn: vaac.gov.vn; vinmec.com