Nhiễm trùng đường tiết niệu ở phụ nữ Thứ Sáu, 10/01/2025, 00:00

Nhiễm trùng đường tiết niệu là gì?

Nhiễm trùng đường tiết niệu là tình trạng nhiễm trùng liên quan đến các cơ quan sản xuất nước tiểu và đưa nước tiểu ra khỏi cơ thể. Các cấu trúc này bao gồm thận, niệu quản (ống dài mảnh nối thận với bàng quang), bàng quang và niệu đạo. Các bác sĩ thường chia nhiễm trùng đường tiết niệu thành hai loại, nhiễm trùng đường tiết niệu dưới và nhiễm trùng đường tiết niệu trên:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu dưới  - Nhiễm trùng bàng quang được gọi là viêm bàng quang (nhiễm trùng bàng quang). Vi khuẩn thường có trong ruột là nguyên nhân chính gây nhiễm trùng đường tiết niệu dưới. Những vi khuẩn này lây lan từ hậu môn đến niệu đạo và bàng quang, nơi chúng phát triển, xâm nhập vào mô và gây nhiễm trùng.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu trên  - Những nhiễm trùng này liên quan đến niệu quản và thận. Những nhiễm trùng này được gọi là viêm bể thận hoặc nhiễm trùng thận. Nhiễm trùng đường tiết niệu trên thường xảy ra do vi khuẩn di chuyển từ bàng quang lên thận. Đôi khi, chúng xảy ra khi vi khuẩn di chuyển từ các vùng khác của cơ thể qua máu và lắng đọng trong thận.

Phụ nữ bị ảnh hưởng nhiều hơn nam giới vì phụ nữ có niệu đạo ngắn, vi khuẩn dễ dàng đi vào bàng quang. Quan hệ tình dục có thể khiến vi khuẩn lây lan lên bàng quang. Ngoài ra, việc sử dụng màng ngăn tránh thai và thuốc diệt tinh trùng có thể thay đổi môi trường vi khuẩn bình thường xung quanh niệu đạo và làm tăng khả năng nhiễm trùng.

Ở phụ nữ mang thai, những thay đổi tạm thời về mặt sinh lý và giải phẫu của đường tiết niệu khiến các bà mẹ tương lai dễ mắc viêm bàng quang và viêm bể thận. Nhiễm trùng thận và bàng quang có thể gây ra nguy cơ nghiêm trọng cho phụ nữ mang thai và thai nhi vì chúng làm tăng nguy cơ chuyển dạ sớm hoặc sinh non và đôi khi tử vong ở thai nhi hoặc trẻ sơ sinh.

Triệu chứng

Nhiễm trùng đường tiết niệu trên và dưới có thể gây ra một hoặc nhiều triệu chứng sau:

• đi tiểu thường xuyên bất thường
• có cảm giác muốn đi tiểu dữ dội
• đau, khó chịu hoặc cảm giác nóng rát khi đi tiểu
• đau, căng nhức ở vùng bàng quang (đường giữa, phía trên hoặc gần vùng mu)
• nước tiểu đục, có mùi hôi hoặc có vị nồng bất thường
• sốt, có hoặc không có ớn lạnh
• buồn nôn và nôn mửa
• đau ở bên hông hoặc giữa lưng đến trên lưng
• đi tiểu đêm
• đái dầm vào ban đêm.

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh:

• Về các triệu chứng và liệu họ đã từng bị nhiễm trùng đường tiết niệu trước đây chưa.
• Về tiền sử tình dục, bao gồm bất kỳ tiền sử bệnh lây truyền qua đường tình dục nào của họ và bạn tình, việc sử dụng bao cao su, nhiều bạn tình, sử dụng màng ngăn và/hoặc thuốc diệt tinh trùng và liệu có thể mang thai không.
• Về bất kỳ vấn đề y tế nào khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, có thể khiến họ dễ bị nhiễm trùng hơn.

Xét nghiệm nước tiểu: xem có chứa vi khuẩn hoặc các dấu hiệu nhiễm trùng khác, có thể làm xác định loại vi khuẩn và loại kháng sinh cụ thể có thể được sử dụng để loại bỏ vi khuẩn.

Xét nghiệm máu: Nếu người bệnh bị sốt hoặc có các triệu chứng khác của nhiễm trùng đường tiết niệu trên. Số lượng tế bào bạch cầu cao cho thấy tình trạng nhiễm trùng.

Nuôi cấy máu: để tìm sự phát triển của vi khuẩn.

Xét nghiệm khác: Ở những người có triệu chứng nhiễm trùng thận nặng hoặc thường xuyên bị nhiễm trùng đường tiết niệu dưới hoặc trên, có thể cần phải xét nghiệm bổ sung, chẳng hạn như:

• chụp cắt lớp vi tính (CT) thận và hệ tiết niệu
• siêu âm
• nội soi bàng quang.

Thời gian dự kiến điều trị

Với phương pháp điều trị thích hợp, hầu hết các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu không biến chứng có thể được chữa khỏi trong vòng 2-3 ngày. Có thể mất vài ngày để các triệu chứng của nhiễm trùng thận biến mất hoàn toàn.

Phòng ngừa

Để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu:

• Uống nhiều nước mỗi ngày: Nước ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn bằng cách rửa sạch đường tiết niệu. Ví dụ, uống nước ép nam việt quất có thể ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn bằng cách giảm khả năng vi khuẩn bám vào niệu đạo.
• Vệ sinh lau/rửa từ trước ra sau:  Để ngăn ngừa vi khuẩn đường ruột lây lan từ trực tràng sang đường tiết niệu, phụ nữ luôn phải lau bằng giấy vệ sinh hoặc rửa từ trước ra sau sau khi đi đại tiện.
• Giảm sự lây lan của vi khuẩn trong khi quan hệ tình dục:  Đi tiểu sau khi quan hệ tình dục để rửa sạch vi khuẩn khỏi niệu đạo. Nếu vẫn bị nhiễm trùng, nên trao đổi với bác sĩ về việc sử dụng thuốc kháng sinh sau khi quan hệ tình dục để giảm nguy cơ phát triển nhiễm trùng đường tiết niệu.

Điều trị

• Điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu dưới và trên bằng kháng sinh. Xét nghiệm có thể xác định loại kháng sinh tốt nhất để điều trị.
• Hầu hết các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu dưới không biến chứng được điều trị bằng liệu trình kháng sinh kéo dài ba ngày, mặc dù phụ nữ đang mang thai hoặc mắc các bệnh như tiểu đường làm suy yếu hệ miễn dịch thường cần dùng kháng sinh lâu hơn.
• Những người bị nhiễm trùng đường tiết niệu trên thường được điều trị bằng liệu trình kháng sinh từ 7 - 14 ngày. Những trường hợp nhiễm trùng nghiêm trọng có thể cần điều trị tại bệnh viện bằng thuốc kháng sinh được truyền qua tĩnh mạch (tiêm tĩnh mạch). Điều này đặc biệt đúng nếu có tình trạng buồn nôn, nôn và sốt làm tăng nguy cơ mất nước và ngăn cản người đó uống thuốc kháng sinh.

Khi nào nên đi khám

Hãy đi khám nếu có dấu hiệu đi tiểu thường xuyên, buồn tiểu dữ dội, khó chịu khi đi tiểu hoặc các triệu chứng khác của nhiễm trùng đường tiết niệu. Bạn cũng nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu bạn có các triệu chứng của nhiễm trùng thận, chẳng hạn như sốt, buồn nôn, nôn và đau ở bên hông hoặc lưng. Điều đặc biệt quan trọng đối với bất kỳ phụ nữ mang thai nào có các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu trên hoặc dưới là hãy gọi cho bác sĩ ngay lập tức.

Tiên lượng

Sau khi một phụ nữ đã khỏi viêm bàng quang, có 20% khả năng bị nhiễm trùng lần thứ hai. Sau lần nhiễm trùng thứ hai, có 30% nguy cơ bị nhiễm trùng lần thứ ba.

Nếu một phụ nữ bị ba hoặc nhiều đợt viêm bàng quang trong vòng một năm và cấu trúc hoặc giải phẫu của đường tiết niệu bình thường, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh đặc biệt để giảm nguy cơ nhiễm trùng trong tương lai.

TSBT 

Nguồn: https://www.health.harvard.edu/womens-health/urinary-tract-infection-in-women-a-to-z