Dấu hiệu AMH thấp là gì ? Thứ Ba, 05/09/2023, 00:00

Anti-Mullerian Hormone - AMH là một loại hormon được tiết ra từ tế bào nang buồng trứng ở phụ nữ. Còn ở nam giới, nó cũng được tìm thấy trong các tế bào tinh hoàn, tuy nhiên với nồng độ rất ít hoặc không đáng kể. Do vậy, AMH vẫn chủ yếu được dùng để đánh giá dự trữ buồng trứng, từ đó đưa ra các thông tin chính xác về khả năng sinh sản ở nữ giới.

Chỉ số AMH hay mức dự trữ buồng trứng cho biết số tế bào nang noãn non có trong của buồng trứng của một người phụ nữ, đặc biệt là những trường hợp suy buồng trứng sớm. Dự trữ buồng trứng của một người càng cao thì khả năng sinh sản của người đó càng tốt và ngược lại. Thông thường, chỉ số dự trữ buồng trứng - AMH cao nhất ở phụ nữ 25 tuổi và giảm dần theo thời gian. thủ thuật hoặc phẫu thuật. Những đối lượng cần làm xét nghiệm đánh giá AMH bao gồm bệnh nhân bị buồng trứng đa nang, theo dõi và điều trị vô sinh hiếm muộn, suy buồng trứng sớm, ung thư buồng trứng, rối loạn kinh nguyệt, vô kinh, kinh ít...

Cụ thể, xét nghiệm đánh giá dự trữ buồng trứng thông qua chỉ số AMH mang lại những ý nghĩa sau:

• Đánh giá được mức độ lão hóa buồng trứng.
• Tiên lượng khả năng sinh sản của một người phụ nữ.
• Tiên lượng được độ tuổi mãn kinh.
• Dự đoán các tổn thương buồng trứng có thể gặp phải sau điều trị ung thư,

Chỉ số AMH được xem như một xét nghiệm đáng tin cậy, giúp phát hiện sớm và trực tiếp các tổn thương ở mô buồng trứng sau phẫu thuật hoặc điều trị ung thư. Mặc dù đến nay, y học vẫn có có cách tốt nhất để phục hồi khả năng dự trữ buồng trứng khi chỉ số AMH giảm nhiều sau phẫu thuật. Tuy nhiên, phụ nữ có dự trữ buồng trứng giảm vẫn có thể lựa chọn chiến lược điều trị phù hợp để có con.

Dự trữ buồng trứng thấp là tình trạng mà tổng nang thứ cấp được siêu âm nhỏ hơn 5, kèm chỉ số Anti-Mullerian Hormone (AMH) thấp, tất cả được đánh giá vào ngày thứ 2 của chu kỳ kinh nguyệt. Chỉ số AMH được đánh giá như sau:

• Bình thường, chỉ số AMH ở phụ nữ dưới 38 tuổi khoảng từ 2,2 - 6,8 ng/mL.
• Nếu chỉ số AMH thấp trong khoảng từ 1,0 - 1,5 ng/mL đồng nghĩa với khả năng dự trữ buồng trứng bị suy yếu. Tuy nhiên, bệnh nhân này vẫn có khả năng mang thai.
• Nếu chỉ số AMH dưới 1 ng/ml thì đa phần tiên lượng là người này rất khó mang thai.
• Nếu chỉ số AMH dưới 0,5ng/ml thể hiện dự trữ buồng trứng rất thấp, hai buồng trứng đã teo nhỏ và giảm chức năng trầm trọng, buồng trứng gần như không có nang noãn thứ cấp và không có hiện tượng phóng noãn. Trường hợp này nếu có nhu cầu có thai, bác sĩ sẽ tư vấn bệnh nhân phải xin noãn để làm thụ tinh trong ống nghiệm IVF.

Một số triệu chứng thường gặp cảnh báo dấu hiệu dự trữ buồng trứng thấp ở phụ nữ bao gồm:

• Vô kinh hoặc rối loạn kinh nguyệt thường xuyên.
• Có triệu chứng biểu hiện tình trạng thiếu hụt hormone Estrogen như loãng xương, giảm ham muốn tình dục, viêm âm đạo do teo...
• Bệnh nhân có những thay đổi trong tâm trạng, có nguy cơ dẫn đến trầm cảm.
• Một số phụ nữ có mức dự trữ buồng trứng thấp sẽ có những triệu chứng tương tự như quá trình mãn kinh tự nhiên bao gồm buồn nôn, cơn bốc hỏa, chóng mặt, dễ kích động, mất ngủ, vã mồ hôi về đêm, khó tập trung tư tưởng, âm đạo khô, đau khi quan hệ tình dục, giảm ham muốn tình dục, luôn né tránh chuyện giường chiếu, rối loạn tiết niệu như tiểu nhiều lần, són tiểu...và quan trọng nhất là mất khả năng sinh sản.

Những phụ nữ có mức dự trữ buồng trứng thấp thường sẽ bị mãn kinh sớm hơn so với người bình thường. Ngoài ra, cơ hội mang thai bằng chính tế bào trứng của bản thân cũng sẽ giảm xuống rất nhiều, đặc biệt khi chỉ số AMH quá thấp thì khả năng có con gần như bằng không. Tuy nhiên, tình trạng này còn phụ thuộc vào tuổi tác của bệnh nhân. Nếu một bệnh nhân chỉ mới 35 tuổi có dự trữ buồng trứng thấp thì họ vẫn còn cơ hội so với những bệnh nhân trên 40 tuổi có mức AMH tương tự. Đó là nguyên nhân tại sao các bác sĩ luôn khuyến khích bệnh nhân có chỉ số AMH thấp nên tiến hành điều trị càng sớm càng tốt để tăng tỷ lệ có thai thành công.

Tuổi tác của người phụ nữ thường tỉ lệ nghịch với khả năng sinh sản, tuổi càng cao thì mức dự trữ buồng trứng AMH càng thấp. Tuy nhiên, hiện nay càng nhiều phụ nữ trẻ gặp phải tình trạng suy buồng trứng sớm do nhiều nguyên nhân như:

• Trải qua điều trị hoặc phẫu thuật như bóc u buồng trứng, cắt buồng trứng, mang thai ngoài tử cung, u lạc nội mạc tử cung hoặc các phẫu thuật khác vùng tiểu khung...
• Lối sống không lành mạnh biểu hiện qua việc uống nhiều rượu bia, sử dụng các chất kích thích, hút thuốc lá, thường xuyên thức khuya, thường xuyên mất ngủ, ngủ không đủ giấc, gặp nhiều căng thẳng, lo lắng, stress....
• Trải qua xạ trị, hóa trị trong điều trị các bệnh lý ung thư.
• Sử dụng thuốc tránh thai thường xuyên và liên tục qua nhiều năm.
• Tiền sử nạo phá thai nhiều lần, viêm nhiễm phụ khoa.
• Môi trường sống bị ô nhiễm.
• Một số trường hợp mang tính chất di truyền, do cơ địa, chủng tộc hoặc có thể không có nguyên nhân rõ ràng.

Điều trị tình trạng dự trữ buồng trứng thấp

Hiện nay, y học hiện đại vẫn chưa có phương pháp hay cách thức nào đặc hiệu có thể làm tăng số lượng trứng ở trên buồng trứng. Các bác sĩ luôn khuyến khích các cặp vợ chồng đang mong có con có chỉ số AMH thấp nên tiến hành thăm khám và điều trị vô sinh - hiếm muộn càng sớm càng tốt để có tiên lượng tốt hơn và tăng tỷ lệ thực hiện IVF thành công.

Điều trị bằng phương pháp kích thích buồng trứng là một cách khả thi nhất để thu được nhiều trứng hơn so với các chu kỳ kinh nguyệt bình thường, nhằm tăng tỷ lệ đậu thai hoặc có thể dùng để lưu trữ phục vụ cho tương lai. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng có đáp ứng với thuốc kích trứng như nhau và các chuyên gia về hỗ trợ sinh sản cần phải đánh giá trên từng trường hợp khác nhau. Trong thực tế, có nhiều trường hợp có mực dự trữ buồng trứng thấp do suy buồng trứng sớm nhưng vẫn có thể có thai tự nhiên hoặc mang thai bằng việc thực hiện các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại, trong đó phải kể đến là thụ tinh trong ống nghiệm IVF.

Dự phòng

Dự trữ buồng trứng sẽ giảm dần theo thời gian giống như một quy luật tự nhiên của tạo hoá. Các nghiên cứu trên lâm sàng cho thấy mức dự trữ buồng trứng hay chỉ số AMH bắt đầu giảm sau khoảng 35 tuổi. Tuy nhiên, một số phụ nữ có chỉ số AMH thấp có thể bị mãn kinh sớm hơn so với lứa tuổi, điều này kéo theo cơ hội mang thai bằng chính tế bào trứng của bản thân cũng sẽ giảm. Nếu phát hiện dự trữ buồng trứng giảm, các cặp vợ chồng này nên sớm lên kế hoạch sinh con vì có thể chỉ số AMH sẽ còn giảm nhanh hơn nữa, thậm chí trong thời gian ngắn sẽ không còn trứng và bắt buộc phải xin trứng để có thể có con. Ngoài ra, chị em có thể tham khảo một số cách dự phòng chỉ số AMH thấp bao gồm:

• Ăn uống lành mạnh, sử dụng các thực phẩm sạch và giàu dinh dưỡng, hạn chế sử dụng thực phẩm có chất bảo quản, nhiều phụ gia, đồ uống có chất kích thích, rượu bia, thuốc lá...
• Tập thể dục thường xuyên và đều đặn.
• Giữ một tinh thần luôn thoải mái, tránh căng thẳng, stress, lo lắng...
• Sinh hoạt khoa học, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya...
• Thường xuyên đi thăm khám sức khỏe sinh sản định kỳ để kịp thời phát hiện những bệnh lý ở buồng trứng.

Chỉ số AMH dưới mức bình thường báo hiệu mức dự trữ buồng trứng thấp, điều này đồng nghĩa với việc khả năng mang thai tự nhiên cũng giảm dần theo. Các cặp vợ chồng, đặc biệt là những gia đình trẻ có thể tự phát hiện các dấu hiệu của dự trữ buồng trứng thấp, nhưng tốt nhất nên đi khám sức khỏe thường xuyên để sớm phát hiện những vấn đề về khả năng sinh sản, từ đó có thể điều trị kịp thời.