5 Sai lầm mà cha mẹ mắc phải với con tuổi teen và trẻ vị thành niên Thứ Tư, 09/04/2025, 00:00

Khi mới lớn, trẻ có thể sẽ suy tư hơn trước. Và cha mẹ có những điều mới để nghĩ đến, như lệnh giới nghiêm, hẹn hò, học lái xe và có khi là những người bạn khiến cha mẹ phải nhướn mày. Không còn nghi ngờ gì nữa: Con cái đang tuổi teen sẽ thử thách giới hạn và sự kiên nhẫn của cha mẹ. Nhưng chúng vẫn là con bạn. Và, mặc dù chúng không thừa nhận, chúng vẫn cần bạn!

Điều quan trọng là phải biết nỗ lực nào là xứng đáng và nỗ lực nào sẽ phản tác dụng.

1. Mong đợi điều tồi tệ nhất

Đôi khi, thanh thiếu niên bị đánh giá không tốt. Nhiều bậc cha mẹ coi việc nuôi dạy thanh thiếu niên là một thử thách, tin rằng họ chỉ có thể bất lực nhìn những đứa con đáng yêu của mình biến thành những con người kỳ quặc khó lường. Nhưng điều đó sẽ khiến cha mẹ và con cái phải trải qua nhiều năm tháng không hạnh phúc và không thỏa mãn.

Thông điệp mà chuyên gia muốn gửi đến thanh thiếu niên là các em chỉ tốt khi không làm những điều xấu, chẳng hạn như sử dụng ma túy, giao du với bạn bè xấu hoặc quan hệ tình dục sớm. Điều có thể trở thành lời tiên tri tự ứng nghiệm: Kỳ vọng tiêu cực thực sự có thể thúc đẩy hành vi mà cha mẹ sợ nhất. Một nghiên cứu của Đại học Wake Forest (Mỹ) cho thấy những thanh thiếu niên có cha mẹ mong đợi chúng tham gia vào các hành vi nguy hiểm đã báo cáo mức độ cao hơn của những hành vi này một năm sau đó.

Lời khuyên của chuyên gia: Tập trung vào sở thích và thú vui của con, ngay cả khi cha mẹ không hiểu trẻ. Cha mẹ có thể mở ra một con đường giao tiếp mới, kết nối lại với đứa trẻ mà mình yêu thương và học được điều gì đó mới mẻ.

2. Đọc quá nhiều sách nuôi dạy con cái

Thay vì tin vào bản năng của mình, nhiều phụ huynh tìm đến các chuyên gia bên ngoài để xin lời khuyên về cách nuôi dạy con cái tuổi teen. Robert Evans, EdD, tác giả của cuốn “Các vấn đề gia đình: Cách các trường học có thể đối phó với cuộc khủng hoảng trong việc nuôi dưỡng trẻ/ Family Matters: How Schools Can Cope with the Crisis in Child Feeding”, cho biết: "Cha mẹ có thể tự trói mình vào những nút thắt khi cố gắng làm theo lời khuyên mà họ đọc được trong sách". Không phải sách dạy nuôi con cái là tệ. Nhưng "Sách trở thành vấn đề khi cha mẹ sử dụng chúng để thay thế các kỹ năng bẩm sinh của chính họ. Nếu các khuyến nghị và phong cách cá nhân của họ không phù hợp, cha mẹ sẽ trở nên lo lắng hơn và kém tự tin hơn với chính con cái của mình".

Sử dụng sách để có góc nhìn về hành vi gây nhầm lẫn, sau đó đặt sách xuống và tin rằng cha mẹ đã học được những gì cần học. Làm rõ điều gì quan trọng nhất đối với mình và gia đình.

3. Đổ mồ hôi vì những chuyện nhỏ nhặt

Có thể cha mẹ không thích kiểu tóc hoặc cách chọn trang phục của con gái tuổi mới lớn của mình. Hoặc có thể chúng không nhận được vai diễn trong vở kịch mà cha mẹ biết chúng xứng đáng được nhận.

Nhưng trước khi bước vào, hãy nhìn vào bức tranh toàn cảnh. Nếu điều đó không gây nguy hiểm cho con bạn, hãy cho trẻ quyền tự đưa ra quyết định phù hợp với lứa tuổi và rút kinh nghiệm từ hậu quả của những lựa chọn đó. "Nhiều bậc phụ huynh không muốn quá trình trưởng thành của con mình phải chịu bất kỳ đau đớn, thất vọng hay thất bại nào. Nhưng việc bảo vệ con cái khỏi thực tế cuộc sống sẽ tước đi những cơ hội học tập quý giá - trước khi chúng tự lập.

Tất nhiên, cha mẹ vẫn sẽ ở đó để hướng dẫn và an ủi – cha mẹ vẫn là cha mẹ. Nhưng hãy thử thách bản thân lùi lại và cho con trẻ biết rằng cha mẹ luôn ở đó vì chúng.

4. Bỏ qua những thứ lớn lao

Nếu phụ huynh nghi ngờ con mình đang sử dụng thuốc lá (dưới bất kỳ hình thức nào), rượu hoặc các loại ma túy khác, đừng ngoảnh mặt làm ngơ. Ngay cả khi đó "chỉ" là thuốc lá hoặc thuốc lá điện tử, hoặc rượu hoặc cần sa - hoặc thậm chí nếu nó gợi cho cha/mẹ nhớ về tuổi trẻ của chính mình –  phải hành động ngay, trước khi nó trở thành vấn đề lớn hơn.

Giám đốc Trung tâm Sức khỏe và Phát triển Thanh niên của Đại học Maryland cho biết: "Những năm mà trẻ em từ 13 đến 18 tuổi là thời điểm thiết yếu để cha mẹ tham gia”. Cha mẹ có thể coi việc uống rượu ở tuổi vị thành niên là một nghi lễ trưởng thành vì chúng được uống rượu khi ở độ tuổi đó. "Nhưng rủi ro hiện nay cao hơn",

Hãy chú ý đến những thay đổi không giải thích được trong hành vi, ngoại hình, thành tích học tập và bạn bè của con. Và hãy nhớ rằng, không chỉ có ma túy bất hợp pháp mới bị lạm dụng hiện nay – thuốc kê đơn và thậm chí cả thuốc ho và các sản phẩm gia dụng cũng nằm trong danh sách. Nếu cha mẹ tìm thấy vỏ bao thuốc ho trong thùng rác hoặc ba lô của con, nếu các lọ thuốc bị mất khỏi tủ, hoặc nếu tìm thấy những viên thuốc, tẩu thuốc, giấy cuốn hoặc diêm lạ, thì có thể con đang lạm dụng ma túy.

Hãy coi trọng những dấu hiệu này và tham gia. Bảo vệ tất cả các loại thuốc mà gia đình có: Biết những sản phẩm nào có trong nhà và có bao nhiêu thuốc trong mỗi gói hoặc lọ.

5. Quá nhiều hoặc quá ít kỷ luật

Một số phụ huynh, cảm thấy mất kiểm soát đối với hành vi của con mình, sẽ nghiêm khắc mỗi khi con mình vượt quá giới hạn. Những người khác tránh mọi xung đột vì sợ con mình sẽ đẩy họ ra xa. Cha mẹ không cần phải làm bất kỳ điều gì như thế. Vấn đề là tìm sự cân bằng giữa sự tuân thủ và tự do.

Nếu phụ huynh quá chú trọng vào sự vâng lời, có thể khiến con mình tuân theo - nhưng phải trả giá như thế nào? Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường cứng nhắc sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề hoặc lãnh đạo - vì cha mẹ đang đưa ra quyết định thay chúng.

Nhưng quá ít kỷ luật cũng không có ích. Thanh thiếu niên và trẻ vị thành niên cần có cấu trúc và quy tắc rõ ràng để sống khi bắt đầu khám phá thế giới bên ngoài.

Là cha mẹ, cần phải thiết lập các giá trị cốt lõi của gia đình và truyền đạt chúng thông qua lời nói và hành động của mình. Đó là cách trở thành cha mẹ có thẩm quyền, một cách tiếp cận "giúp trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết để tự quản lý bản thân theo cách phù hợp".

Hãy nhớ rằng, ảnh hưởng của cha mẹ sâu sắc hơn bạn nghĩ. Hầu hết thanh thiếu niên đều nói rằng họ muốn dành nhiều thời gian hơn cho cha mẹ. Hãy tiếp tục dành thời gian cho con cái trong suốt những năm tháng tuổi thanh thiếu niên. Ngay cả khi điều đó không thể hiện ra, cha mẹ vẫn cung cấp cho chúng nền tảng vững chắc mà chúng biết rằng chúng luôn có thể trở về nhà.

Nguồn: webmd.com