Ứng phó với xâm hại tình dục trẻ em Thứ Ba, 16/07/2024, 00:00

Những con số

Theo Báo cáo của UNICEF (2017), trên toàn thế giới có khoảng 15 triệu trẻ em gái vị thành niên độ tuổi 15-19 từng bị ép quan hệ tình dục hoặc bị ép tham gia hành vi tình dục. Chỉ 1% trẻ em gái vị thành niên từng bị bạo lực tình dục nói rằng các em đã tìm đến các dịch vụ chuyên nghiệp để được giúp đỡ. Tại 28 quốc gia có dữ liệu, trung bình 90% trẻ em gái vị thành niên từng bị ép quan hệ tình dục nói rằng thủ phạm của vụ xâm hại đầu tiên là người quen của các em. Dữ liệu từ 6 quốc gia cho thấy thủ phạm của bạo lực tình dục với trẻ em trai vị thành niên thường là bạn bè, bạn cùng lớp và bạn tình.

Tại Việt Nam, trong giai đoạn 2011-2015 có 5.300 vụ việc xâm hại tình dục trẻ em, chủ yếu là với trẻ em gái, đã được báo cáo (UNICEF, 2017). Theo báo cáo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, từ năm 2020 đến hết tháng 9/2023, cả nước phát hiện 7.483 vụ, 8.788 đối tượng, xâm hại 7.883 trẻ em. Đáng chú ý trong đó số vụ xâm hại tình dục trẻ em chiếm tới hơn 80% (báo cáo tháng 11/2023).

Xâm hại tình dục trẻ em là gì?

Luật Trẻ em (2016) đã có khái niệm xâm hại tình dục trẻ em. Điều 4 phần giải thích từ ngữ đã ghi nhận: “Xâm hại tình dục trẻ em là việc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, ép buộc, lôi kéo, dụ dỗ trẻ em tham gia vào các hành vi liên quan đến tình dục, bao gồm hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu, dâm ô với trẻ em và sử dụng trẻ em vào mục đích mại dâm, khiêu dâm dưới mọi hình thức”.

Những điều cần nói với trẻ

Nếu một đứa trẻ thậm chí còn ám chỉ một cách mơ hồ rằng đã xảy ra bị xâm hại tình dục, hãy khuyến khích trẻ nói chuyện thoải mái. Đừng đưa ra những nhận xét mang tính phán xét.

1. Hãy thể hiện rằng bạn hiểu và xem xét nghiêm túc những gì trẻ nói. Các bác sĩ tâm thần trẻ em và thanh thiếu niên đã phát hiện ra rằng những đứa trẻ được lắng nghe và thấu hiểu sẽ chia sẻ nhiều hơn và ít gặp vấn đề về cảm xúc hơn những đứa trẻ bị gạt bỏ hoặc không được tin tưởng. Phản ứng không phán xét đối với một đứa trẻ tiết lộ việc bị xâm hại tình dục là rất quan trọng để chúng chữa lành vết thương do điều này.
2. Đảm bảo với trẻ rằng chúng đã làm đúng khi chia sẻ. Một đứa trẻ ở gần kẻ bạo hành có thể cảm thấy tội lỗi khi tiết lộ bí mật. Trẻ có thể cảm thấy sợ hãi nếu kẻ bạo hành đe dọa làm hại trẻ hoặc các thành viên khác trong gia đình như một hình phạt vì đã nói ra bí mật.
3. Nói với trẻ rằng trẻ không có lỗi trong việc bị xâm hại tình dục. Hầu hết trẻ em khi cố gắng hiểu sự xâm hại sẽ tin rằng bằng cách nào đó chúng đã gây ra hành vi đó hoặc thậm chí có thể coi đó là một hình thức trừng phạt đối với những hành vi sai trái tưởng tượng hoặc thực sự.
4. Cuối cùng, hãy đề nghị bảo vệ trẻ và hứa rằng bạn sẽ nhanh chóng thực hiện các bước để chấm dứt hành vi này.

Phải làm gì?

Báo cáo bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ về xâm hại trẻ em. Nếu hành vi này xảy ra trong hoặc ngoài gia đình, hãy báo cáo cho cơ quan bảo vệ trẻ em (như gọi điện đến số 111 - Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em) hoặc báo với cảnh sát, cơ quan chính quyền địa phương.

Cha mẹ nên nói chuyện với bác sĩ nhi khoa hoặc bác sĩ gia đình để được giới thiệu đến bác sĩ chuyên đánh giá và điều trị xâm hại tình dục. Bác sĩ khám sẽ đánh giá tình trạng của trẻ và điều trị bất kỳ vấn đề thể chất nào liên quan đến xâm hại, thu thập bằng chứng để giúp bảo vệ trẻ và trấn an trẻ.

Trẻ em bị xâm hại tình dục nên được bác sĩ tâm thần trẻ em và thanh thiếu niên hoặc chuyên gia về sức khỏe tâm thần đánh giá để tìm hiểu xem việc xâm hại tình dục đã ảnh hưởng đến trẻ như thế nào và để xác định xem liệu trẻ có cần trợ giúp chuyên môn liên tục để giải quyết chấn thương hay không. Bác sĩ cũng có thể hỗ trợ các thành viên khác trong gia đình, những người có thể cũng rơi vào tình trạng buồn bã, lo lắng vì điều này.

Mặc dù hầu hết các cáo buộc xâm hại tình dục trẻ em đều đúng, nhưng một số cáo buộc sai có thể nảy sinh trong các tranh chấp về quyền nuôi con và trong các tình huống khác. Đôi khi, tòa án sẽ yêu cầu bác sĩ tâm thần trẻ em và thanh thiếu niên giúp xác định xem liệu đứa trẻ có nói sự thật hay không, hoặc liệu việc nói trước tòa về việc bị xâm hại có làm tổn thương đứa trẻ hay không.

Khi một đứa trẻ được yêu cầu làm chứng, những cân nhắc đặc biệt - chẳng hạn như quay video, nghỉ giải lao thường xuyên, loại trừ khán giả và lựa chọn không nhìn vào bị cáo - sẽ khiến trải nghiệm bớt căng thẳng hơn nhiều.

Người lớn luôn là người có lỗi khi bạo hành trẻ em. Không bao giờ nên đổ lỗi cho trẻ bị xâm hại, ngay cả khi kẻ bạo hành báo cáo rằng trẻ đã đồng ý. Trong những tình huống mà một thiếu niên dưới 18 tuổi đã nói với kẻ bạo hành rằng người đó đồng ý, điều này không làm cho việc xâm hại bớt đi tính chất tội phạm hoặc ít gây tổn hại hơn cho đứa trẻ.

Khi một đứa trẻ kể với ai đó về việc bị xâm hại tình dục, phản ứng hỗ trợ và quan tâm là bước đầu tiên để trẻ nhận được sự giúp đỡ và thiết lập lại niềm tin của chúng đối với người lớn.

Xem thêm: Hướng dẫn phòng chống xâm hại tình dục trẻ em

TSBT tổng hợp

Tham khảo

• https://www.aacap.org/
• https://tongdai111.vn/tin/tro-chuyen-voi-tre-ve-xam-hai-tinh-duc-tranh-lam-tuong-ve-xam-hai-tinh-duc-tre-em
• https://vietnamnet.vn/bo-ld-tb-xh-bao-dong-so-vu-xam-hai-tinh-duc-tre-em-2215762.html
• https://www.unicef.org/vietnam/vi/