Chánh niệm - Nhận thức khoảnh khắc hiện tại Thứ Hai, 17/06/2024, 00:00

(Ảnh: internet)
Chánh niệm là trạng thái chú ý tích cực, cởi mở vào hiện tại. Trạng thái này được mô tả là quan sát suy nghĩ và cảm xúc của một người mà không phán xét chúng là tốt hay xấu.
Hiểu chánh niệm
Sống chánh niệm là sống trong khoảnh khắc và đánh thức bản thân mình với hiện tại, thay vì đắm chìm trong quá khứ hoặc dự đoán tương lai. Chánh niệm là quan sát và dán nhãn những suy nghĩ, cảm xúc, cảm giác trong cơ thể một cách khách quan. Do đó, chánh niệm có thể là một công cụ để tránh tự chỉ trích và phán xét trong khi xác định và quản lý những cảm xúc khó khăn.
Chánh niệm bắt nguồn từ giáo lý Phật giáo và Ấn Độ giáo. Phật giáo bao gồm một hành trình hướng đến sự giác ngộ, và khái niệm “sati” - bao gồm sự chú ý, nhận thức và hiện diện - được coi là bước đầu tiên hướng đến sự giác ngộ. Thuật ngữ này được dịch sơ bộ từ tiếng Pali cổ thành thuật ngữ “chánh niệm”.
Sự xuất hiện của chánh niệm trong văn hóa phương Tây có thể là do Jon Kabat-Zinn. Kabat-Zinn đã nghiên cứu chánh niệm với một số giáo viên Phật giáo, chẳng hạn như Philip Kapleau và Thích Nhất Hạnh. Là giáo sư tại trường y Đại học Massachusetts vào cuối những năm 1970, Kabat-Zinn đã phát triển một chương trình có tên Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (MBSR - Mindfulness Based Stress Reduction) để điều trị chứng đau mãn tính. Ông phát hiện ra rằng bệnh nhân thường cố gắng tránh né cơn đau nhưng việc tránh né đó sẽ dẫn đến tình trạng đau khổ sâu sắc hơn. Thực hành chánh niệm là một cách tiếp cận thành công hơn.
Khi chánh niệm chuyển sang khoa học và y học chính thống, nó trở thành một kỹ thuật trị liệu then chốt; nó được tích hợp vào trị liệu nhận thức dựa trên chánh niệm, trị liệu hành vi biện chứng, và trị liệu chấp nhận và cam kết, cùng những trị liệu khác.
Chánh niệm là gì?
Chánh niệm bao gồm hai thành phần chính: nhận thức và chấp nhận. Nhận thức là kiến thức và khả năng tập trung sự chú ý vào các quá trình và trải nghiệm bên trong của một người, chẳng hạn như trải nghiệm của khoảnh khắc hiện tại. Chấp nhận là khả năng quan sát và chấp nhận - thay vì phán xét hoặc tránh né - những luồng suy nghĩ đó.
Chánh niệm là năng lượng từ việc nhận thức và giác ngộ trước khoảnh khắc hiện tại. Đó là quá trình thực hành chạm tới sự sống một cách sâu sắc nhất, liên tục, trong mọi khoảnh khắc của cuộc đời thường nhật. Chánh niệm tức là thực sự sống, hiện hữu và hòa hợp với tất cả những gì xung quanh mình và điều mình đang làm. - Thích Nhất Hạnh - |