Bức tranh kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục của thanh thiếu niên Việt Nam Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Theo kết quả điều tra, tỷ lệ quan hệ tình dục trước hôn nhân của thanh thiếu niên Việt Nam ngày càng gia tăng, từ 7,6% (năm 2003) lên 9,5% số người được hỏi và số lượng nam quan hệ tình dục trước hôn nhân cao hơn 2 lần nữ (tỷ lệ tương ứng là 13,6% và 5,2%).

Bên cạnh đó, so với SAVY1, tuổi quan hệ tình dục trung bình lần đầu của thanh niên trong SAVY2 cũng có xu hướng giảm từ 19,6 (SAVY 1) xuống 18,1 tuổi (SAVY2). Trái ngược với suy nghĩ “thanh niên ở nông thôn nhát lắm” của nhiều người, cuộc điều tra đã chỉ ra rằng tuổi quan hệ tình dục lần đầu ở thanh niên nông thôn là 18, sớm hơn đôi chút so với thanh niên ở thành thị là 18,4 tuổi và thấp hơn thanh niên dân tộc một ít (17,9 tuổi ở người dân tộc thiểu số).

Nếu như một vài năm trước đây, tỷ lệ số người trẻ tuổi có “tư tưởng hiện đại” – chấp nhận tình dục trước hôn nhân là 36%, thì tại điểm SAVY2 diễn ra, con số này tăng lên đến 44%. Tuy nhiên tỷ lệ này lại giảm dần theo nhóm tuổi từ cao xuống thấp (tỷ lệ chấp nhận chuyện “Ăn cơm trước kẻng” ở nhóm tuổi 22-25 là 54%, ở nhóm tuổi 18-21 là 51% và ở nhóm tuổi 14-17 chỉ còn 36%). Giải thích cho điều này, các chuyên gia cho rằng nhóm người ở độ tuổi 14-17 còn quá trẻ để nghĩ đến quan hệ tình dục và nhiều người trong số họ còn đang đi học nên chịu nhiều ảnh hưởng của giáo dục nhà trường và giáo dục trong gia đình hơn, do đó không được khuyến khích tình dục trước hôn nhân.

Cũng theo kết quả điều tra, phần lớn thanh niên đều rất thụ động trong việc tìm hiểu về các kiến thức về mang thai (chỉ có 42% số người được hỏi đã từng “nói chuyện với ai đó” về mang thai hay kế hoạch hóa gia đình). Còn đối với các biện pháp tránh thai, tuyệt đại đa số người được hỏi đều biết về thuốc uống tránh thai (92%) và bao cao su (95%). Nhìn chung, thanh niên ở đô thị hiểu biết nhiều hơn về các biện pháp tránh thai so với thanh niên sống ở vùng nông thôn hay người dân tộc và mức độ hiểu biết về các biện pháp tránh thai cũng khác biệt theo lứa tuổi, ở đó nhóm thanh niên ở độ tuổi 22 đến 25 có tỷ lệ hiểu biết liên quan đến vấn đề này là cao nhất (76% với nam và 88% với nữ).

So với SAVY 1, thanh thiếu niên ở SAVY 2 cũng có hiểu biết và thái độ đối với việc sử dụng bao cao su tích cực hơn hơn nhiều. Đa phần những người được hỏi biết chính xác những nơi nào họ có thể tìm kiếm bao cao su. Số người cho rằng mang theo bao cao su trong người là không đúng đắn cũng đã giảm đi đáng kể từ năm 2003 đến nay. Tất cả điều này cho thấy rằng thanh niên ngày nay đã có ý thức bảo về mình, biết về tình dục an toàn cao hơn những người trạc tuổi họ 5 năm về trước rất nhiều. Tuy nhiên, những quan niệm như: sử dụng bao cao su làm giảm khoái cảm, sợ người khác đánh giá… vẫn còn tồn tại và phần lớn rơi vào nữ giới. Mặc dù vậy, đây vẫn là những tín hiệu đáng mừng, phản ánh kết quả tích cực của những nỗ lực nâng cao nhận thức về tình dục an toàn được tiến hành rộng khắp trong cả nước suốt thời gian qua.

Ngoài những kết quả trên, cuộc điều tra cũng cho thấy tỷ lệ những người có quan hệ tình dục với người mua/bán dâm là rất nhỏ (3,7 %) và đa số đều biết sử dụng bao cao su để bảo vệ mình. Tuy nhiên, trên thực tế, tỷ lệ này có thể cao hơn nhiều vì mẫu điều tra chủ yếu là hộ gia đình, trong khi những người không sống trong hộ gia đình vì lý do học tập, nghề nghiệp hay các lý do khác có thể có thể có nguy cơ nhiều hơn nhưng lại không được SAVY bao phủ.

Về vấn đề đồng tính, SAVY 2 khẳng định hiểu biết của thanh niên còn rất hạn chế (có đến 37% số người được hỏi không hiểu biết về vấn đề này). Tỷ lệ những người chấp nhận một người bạn là người đồng tính cũng tương đối thấp (11% nam và 14% nữ), và trên thực tế chỉ có 7% nam và 6% nữ hiện đang có một người bạn đồng tính. Điều này gợi ra rằng người đồng tính chắc sẽ còn gặp nhiều kì thị trong giới thanh thiếu niên.

Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng, những hiểu biết cũng như thái độ liên quan đến các vấn đề về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục của thanh thiếu niên Việt Nam thể hiện qua cuộc điều tra này đã có ít nhiều biến chuyển tích cực hơn thời gian trước. Tuy nhiên, để Việt Nam không còn lọt vào danh sách những nước có tỷ lệ nạo phá thai cao nhất thế giới như hiện nay, nhà trường, cha mẹ, các dịch vụ xã hội cần chú trọng hơn nữa trong việc tuyên truyền về những kiến thức tế nhị, và đặc biệt mỗi thanh thiếu niên nước ta cần chủ động hơn trong việc tìm kiếm thông tin về các vấn đề này.

Phương Vi