Xét nghiệm Pap là gì? Thứ Hai, 10/06/2024, 00:00

Xét nghiệm Pap là gì?

Xét nghiệm phết tế bào Pap (Papanicolaou Smear) là xét nghiệm để kiểm tra một người phụ nữ có bị ung thư cổ tử cung hay không. Xét nghiệm cũng có thể thấy những thay đổi bất thường của tế bào cổ tử cung mà nó có thể biến thành ung thư sau này. Nó được đặt theo tên của Georgios Papanikolaou, bác sĩ người Hy Lạp đã phát minh ra nó.

Tại sao xét nghiệm Pap Smear được thực hiện?

Xét nghiệm Pap Smear được thực hiện bằng cách thu thập các tế bào từ cổ tử cung, tìm kiếm những thay đổi trong tế bào cổ tử cung trước khi chúng biến thành ung thư. Nếu khi bị ung thư, việc phát hiện sớm sẽ mang lại cho người đó cơ hội tốt nhất để điều trị. Nếu không bị ung thư, việc phát hiện sớm những thay đổi của tế bào có thể giúp tránh bị ung thư.

Hình ảnh đưa mỏ vịt vào âm đạo để thu thập một số tế bào từ cổ tử cung bằng bàn chải (Nguồn ảnh: JOHN BAVOSI)

Tôi nên làm xét nghiệm Pap thường xuyên như thế nào?

- Bạn nên làm xét nghiệm này 3 năm một lần từ độ tuổi 21 đến 65. Xét nghiệm này thường được kết hợp với khám vùng chậu.

- Bạn có thể chọn kết hợp xét nghiệm Pap với xét nghiệm vi rút u nhú ở người (HPV) bắt đầu từ tuổi 30. Nếu làm như vậy, bạn có thể được xét nghiệm 5 năm một lần thay vì 3 năm một lần. HPV là bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) phổ biến nhất và có liên quan đến ung thư cổ tử cung.

- Bác sĩ có thể khuyên bạn nên làm xét nghiệm Pap thường xuyên hơn 3 năm một lần nếu bạn có:

• Ung thư cổ tử cung hoặc xét nghiệm Pap cho thấy tế bào tiền ung thư
• Nhiễm HIV
• Hệ thống miễn dịch suy yếu do cấy ghép nội tạng, hóa trị hoặc sử dụng corticosteroid mãn tính
• Đã tiếp xúc với diethylstilbestrol (DES), một loại hormone được cung cấp cho phụ nữ mang thai trước khi sinh từ năm 1940 đến năm 1971

Bạn có thể bỏ qua xét nghiệm phết tế bào Pap nếu:

• Bạn đã cắt bỏ toàn bộ tử cung (vì cổ tử cung của bạn sẽ bị cắt bỏ)
• Bạn trên 65 tuổi và ba lần xét nghiệm gần đây nhất của bạn đều âm tính. Ngay cả khi những tình trạng này áp dụng cho bạn, hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi ngừng xét nghiệm Pap. Họ có thể muốn bạn tiếp tục vì một số lý do nhất định, chẳng hạn như nếu bạn trên 65 tuổi và hiện có nhiều bạn tình.

Nếu bạn là người chuyển giới hoặc không thuộc giới tính nhị phân: Nếu bạn là người chuyển giới nam hoặc người không thuộc giới tính nhị phân có giải phẫu là nữ, bạn nên làm xét nghiệm Pap thường xuyên:

• Cứ 3 năm một lần từ 25 đến 49 tuổi
• Cứ 5 năm một lần từ 50 đến 64 tuổi

Trước cuộc hẹn, hãy cân nhắc những điều sau:

• Hãy cho bác sĩ biết về nhận dạng giới tính của bạn hoặc nhờ một người bạn làm điều đó cho bạn.
• Hỏi xem một người bạn có thể vào phòng khám cùng bạn để được thoải mái hơn không.
• Hãy yêu cầu một cuộc hẹn dài hơn để bạn có nhiều thời gian hơn để đặt câu hỏi và có chút thời gian để thực hiện thủ tục.
• Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đang sử dụng liệu pháp thay thế testosterone. Điều này có thể làm cho việc phết tế bào Pap trở nên khó chịu hơn do khả năng bôi trơn tự nhiên giảm. Nếu biết trước, họ có thể thực hiện các bước, chẳng hạn như sử dụng thêm chất bôi trơn để khắc phục.
• Bạn có thể muốn thực hiện xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung tại một phòng khám chuyên chăm sóc sức khỏe cho người chuyển giới.

Nếu bạn là người chuyển giới nữ hoặc không thuộc giới tính nhị phân với cơ thể nam giới, bạn không cần xét nghiệm Pap vì bạn không có cổ tử cung.

Chuẩn bị trước khi làm phết tế bào Pap

- Bạn không nên làm xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung trong thời kỳ kinh nguyệt. Chảy máu nhiều có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của xét nghiệm. Nếu đã có lịch hẹn vào thời điểm đó trong tháng, hãy hỏi bác sĩ để hẹn lại lịch.

- Để có kết quả phết tế bào Pap chính xác nhất, các bác sĩ khuyên bạn nên thực hiện các bước sau, bắt đầu 48 giờ trước khi xét nghiệm.

• Không quan hệ tình dục hoặc sử dụng chất bôi trơn.
• Không sử dụng thuốc xịt hoặc bột gần âm đạo của bạn.
• Đừng nhét bất cứ thứ gì vào âm đạo của bạn, bao gồm băng vệ sinh, thuốc, kem và thuốc đạn.
• Đừng rửa âm đạo bằng nước, giấm hoặc chất lỏng khác (chẳng hạn như thụt rửa).

Quy trình xét nghiệm Pap

Mất khoảng 10-20 phút cho toàn bộ cuộc kiểm tra, nhưng thực tế chỉ mất vài phút cho xét nghiệm phết tế bào Pap. Tại phòng khám, bác sĩ sẽ khám và lấy mẫu tế bào bằng cách chải nhẹ cổ tử cung qua đường âm đạo được mở bằng một dụng cụ gọi là mỏ vịt (bằng kim loại hoặc nhựa). Mẫu tế bào được đưa vào một chiếc lọ nhỏ có chất lỏng và gửi đến phòng xét nghiệm.

Mỏ vịt có các kích cỡ khác nhau. Nếu bạn còn trinh hoặc đã trải qua thời kỳ mãn kinh, bác sĩ có thể sử dụng mỏ vịt nhỏ hơn. Nếu bạn đã sinh con qua đường âm đạo, mỏ vịt được sử dụng có thể lớn hơn.

Xét nghiệm Pap có đau không?

Xét nghiệm Pap không đau nhưng có thể cảm thấy khó chịu. Khi lấy mẫu xét nghiệm, để mỏ vịt được đưa vào dễ dàng hơn, bạn cần thả lỏng cơ thể. Bạn có thể sẽ cảm thấy mỏ vịt bên trong âm đạo nhưng nó sẽ không làm bạn đau. Việc kiểm tra chỉ mất vài phút. 

Một số người bị chảy máu nhẹ sau đó nhưng không kéo dài. Nếu bạn bị chảy máu, đừng quan hệ tình dục sau khi xét nghiệm Pap trong 24 giờ.

Xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung có phát hiện STD không?

Không, việc tìm các tế bào bất thường ở cổ tử cung là hoàn toàn cần thiết. Xét nghiệm này có thể kiểm tra vi-rút lây truyền qua đường tình dục, nhưng không phải mọi xét nghiệm Pap đều làm được điều này. Nếu bạn cần làm xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bạn có thể yêu cầu và bác sĩ sẽ khám và cho bạn chỉ định.

Kết quả xét nghiệm Pap

Kết quả xét nghiệm âm tính (bình thường) hoặc dương tính (bất thường) sẽ có trong vòng vài ngày.

Kết quả bình thường: Một kết quả âm tính là một điều tốt. Điều này có nghĩa là không tìm thấy bất kỳ tế bào tiền ung thư hoặc ung thư nào ở cổ tử cung. Bạn sẽ không cần xét nghiệm Pap nữa cho đến khi đến kỳ xét nghiệm tiếp theo theo lịch trình.

Kết quả bất thường: Nếu kết quả dương tính, điều đó không có nghĩa là bạn bị ung thư. Có một số lý do khiến bạn có kết quả phết tế bào Pap bất thường.

• Viêm nhẹ hoặc thay đổi tế bào nhỏ (loạn sản)
• HPV hoặc nhiễm trùng khác
• Ung thư hoặc tiền ung thư
• Lỗi của phòng xét nghiệm

Thông thường, kết quả xét nghiệm bất thường có nghĩa là đã có những thay đổi về tế bào do vi rút u nhú ở người (HPV) gây ra. Những thay đổi đối với tế bào cổ tử cung do HPV gây ra có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng.

Tình trạng viêm có thể xảy ra nếu bạn quan hệ tình dục hoặc sử dụng màng ngăn ngay trước khi làm xét nghiệm Pap.

Nếu bạn bị viêm hoặc thay đổi tế bào nhỏ, bác sĩ có thể đề nghị bạn làm xét nghiệm Pap khác sau vài tháng để kiểm tra lại.

Tôi có cần thêm xét nghiệm nữa không?

Bác sĩ sẽ xem xét kết quả xét nghiệm của bạn và cho bạn biết. Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào loại tế bào bất thường nào được tìm thấy ở cổ tử cung. Những tế bào phổ biến nhất được liệt kê dưới đây.

• Tế bào vảy không điển hình có ý nghĩa không xác định (ASCUS): Các tế bào mỏng, phẳng gọi là tế bào vảy phát triển trên bề mặt cổ tử cung khỏe mạnh. Bác sĩ sẽ làm xét nghiệm với một chất lỏng đặc biệt để xem có virus HPV hay không. Nếu không, có lẽ không cần phải lo lắng.
• Tổn thương nội biểu mô vảy: Những tế bào này có thể là tiền ung thư. Các bác sĩ gọi những thay đổi đó là “mức thấp” hoặc “mức cao”. Nếu ở mức độ thấp, tế bào tiền ung thư có thể không chuyển thành ung thư trong nhiều năm. Nếu ở mức độ cao, tế bào có thể chuyển sang ung thư sớm hơn nhiều. Bạn có thể sẽ được yêu cầu làm nhiều xét nghiệm hơn, bao gồm soi cổ tử cung, một thủ thuật cho thấy những thay đổi ở cổ tử cung, yêu cầu sinh thiết mô cổ tử cung để kiểm tra tế bào ung thư.
• Tế bào tuyến không điển hình: Những tế bào này tạo ra chất nhầy. Chúng phát triển ở lỗ cổ tử cung và bên trong tử cung. Nếu chúng có vẻ bất thường, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm thêm, bao gồm cả soi cổ tử cung, để xác định chắc chắn liệu đó có phải là ung thư hay không.
• Ung thư tế bào vảy hoặc tế bào ung thư biểu mô tuyến: Điều này có nghĩa là các tế bào trên cổ tử cung bất thường đến mức bác sĩ gần như chắc chắn đó là bệnh ung thư.

Để chắc chắn, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu hai xét nghiệm khác: soi cổ tử cung và sinh thiết.

Rủi ro làm phết tế bào cổ tử cung

Xét nghiệm phết tế bào Pap được coi là một thủ tục an toàn. Nhưng đôi khi, xét nghiệm có thể bỏ sót một số tế bào bất thường hoặc ung thư cổ tử cung. Điều này được gọi là âm tính giả. Hãy nói chuyện với bác sĩ về những lợi ích và rủi ro của việc sàng lọc ung thư cổ tử cung.

Câu hỏi thường gặp về xét nghiệm Pap

Bao lâu thì bạn cần làm xét nghiệm phết tế bào Pap?

• Phụ nữ độ tuổi 21-65: cứ 3 năm làm xét nghiệm một lần.
• Nếu kết hợp với xét nghiệm HPV, có thể cứ 5 năm một lần. Phụ nữ không cần phải làm xét nghiệm HPV trước 30 tuổi.
• Nên chăm sóc định kỳ hàng năm (khám vùng chậu hoặc vú hoặc thảo luận về các biện pháp tránh thai hoặc mang thai,...).

Ở độ tuổi nào phụ nữ nên làm xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung?

• Nên bắt đầu ở tuổi 21. Trước 21 tuổi, nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung là rất thấp (ngay cả khi bạn quan hệ tình dục thường xuyên).
• Mặt khác, nếu chưa bắt đầu quan hệ tình dục trước 21 tuổi, bạn vẫn nên bắt đầu xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung, vì phụ nữ có thể bị ung thư cổ tử cung do những nguyên nhân khác ngoài tình dục, chẳng hạn như hút thuốc, mặc dù trường hợp này khá hiếm.

Theo Kathryn Whitehourne (Webmd.com)