Bệnh phụ khoa: Dấu hiệu nhận biết và các bệnh thường gặp Thứ Năm, 23/05/2024, 00:00

1. Bệnh phụ khoa là gì ?

 - Bệnh phụ khoa là các bệnh của bộ phận sinh dục nữ (âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, vòi trứng, buồng trứng,…) ngoài thời kỳ sinh đẻ, kể cả tuyến vú, bao gồm các tình trạng bệnh lý từ khi bé gái bước vào tuổi dậy thì, qua thời kỳ hoạt động sinh dục đến tuổi mãn kinh và sau mãn kinh.

- Ngoài các bệnh lý phụ khoa nói chung, người ta còn chia ra:

• Bệnh lý phụ khoa trẻ em thường ở các em gái quanh tuổi dậy thì và bước vào tuổi dậy thì (thường là dưới 15 tuổi).
• Bệnh lý ung thư phụ khoa: ung thư bộ phận sinh dục nữ, kể cả ung thư vú.
• Các bệnh phụ khoa nội tiết: các bệnh của bộ phận sinh dục nữ do nguyên nhân nội tiết gây ra, kể cả vô sinh và rối loạn kinh nguyệt do rối loạn nội tiết buồng trứng.

2. Dấu hiệu nhận biết khi mắc bệnh phụ khoa

Ra khí hư bất thường: khí hư ra nhiều hơn, từ màu trắng như trứng gà có thể chuyển qua vón cục và có lẫn bọt, màu có thể chuyển qua vàng hoặc xanh và có mùi hôi, chua rất khó chịu, có thể gây ngứa. Tình trạng dịch âm đạo màu nâu hay hồng, có lẫn máu xuất hiện thường xuyên, rất có thể là dấu hiệu mắc ung thư phụ khoa.

Ngứa rát hoặc sưng đỏ vùng âm hộ: gây cảm giác châm chích khó chịu, là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh nguy hiểm như viêm đường tiết niệu, viêm âm đạo, nhiễm nấm, mụn rộp sinh dục hoặc bệnh sùi mào gà.

Đau trong và sau khi giao hợp: có thể do tác dụng phụ của một số thuốc, lượng hormone trong cơ thể thay đổi, hoặc có vấn đề về tâm lý, viêm nhiễm vùng kín; có khi là dấu hiệu của nhiều bệnh lý phụ khoa nghiêm trọng như lạc nội mạc tử cung, rối loạn chức năng sàn chậu, bệnh viêm vùng chậu, sa tử cung, viêm bàng quang, hội chứng ruột kích thích, khối u tuyến, trĩ và u nang buồng trứng….

Xuất huyết tử cung bất thường (chảy máu âm đạo  - Abnormal Uterine Bleeding – AUB): tình trạng này xảy ra ở người phụ nữ khi máu chảy từ tử cung một cách bất thường, không giống với các đặc điểm của một chu kỳ kinh nguyệt. Một số triệu chứng để chị em có thể nhận biết tình trạng này như xuất hiện rối loạn kinh nguyệt, lượng kinh có thể ra nhiều hơn, kéo dài nhiều ngày, thậm chị ra không đúng như chu kỳ kinh bình thường, có chảy máu khi quan hệ và rối loạn tiểu tiện, vùng hạ vị đau tức…

Ngực có chấm đỏ hay phát ban: nếu không phải do bị dị ứng áo nịt ngực hoặc do bị côn trùng cắn, mà xuất hiện nhiều nốt chấm đỏ dày đặc hơn thì có nguy cơ mắc phải chứng chàm bội nhiễm hoặc thậm chí là ung thư vú (hiện tượng này xuất hiện ở khoảng 5% phụ nữ mắc chứng ung thư vú).

(Ảnh: internet)

Đầy hơi, buồn nôn, khó tiêu: ngoài nguyên nhân do ăn uống thiếu khoa học, thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, các triệu chứng này có thể là biểu hiện của một số bệnh phụ khoa nguy hiểm như ung thư buồng trứng.

Đau lưng, đau bụng dưới, đau vùng chậu: Những cơn đau lưng và đau phần bụng dưới âm ỉ có thể xuất hiện khi chị em đến ngày đèn đỏ, các triệu chứng này có thể kéo dài từ vài ngày đến 1 tuần tuy nhiên nếu cơn đau hành hạ lâu hơn, có thể cảnh báo một số bệnh phụ khoa mà chị em nên cẩn trọng như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, viêm vùng chậu, u nang buồng trứng…

Đi tiểu nhiều lần, són tiểu: cũng là một biểu hiện không nên bỏ qua của các bệnh ung thư phụ khoa. Vì khi các khối u phát triển nó sẽ chèn ép vùng bàng quang khiến bạn phải đi tiểu nhiều hơn.

Táo bón: có thể là dấu hiệu của các bệnh lý về đường tiêu hóa; tuy nhiên, ở một số trường hợp với đây có thể cảnh báo các rối loạn về sàn chậu ở phụ nữ như sa tử cung, sa âm đạo.

Kinh nguyệt không đều: Rối loạn kinh nguyệt hay chu kỳ kinh không đều biểu hiện cho việc phóng noãn và rụng trứng của cơ thể có vấn đề. Mỗi tháng chị em đều trải qua chu kỳ kinh nguyệt. Thông thường với một chu kỳ kinh nguyệt đều sẽ kéo dài từ 28-32 ngày, thời gian được tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ, tức là ngày đầu tiên ra máu âm đạo cho tới ngày đầu tiên của chu kỳ kế tiếp (nghĩa là vào tháng tiếp theo).

Ngày hành kinh được tính là ngày ra huyết âm đạo, thường sẽ kéo dài từ 3 – 7 ngày tùy người. Với chu kỳ kinh nguyệt không đều có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn chu kỳ bình thường, nhiều trường hợp rong kinh, thưa kinh khoảng 2-3 tháng có khi lâu hơn mới có kinh nguyệt hoặc thậm chí vô kinh. Đây là biểu hiện của việc cơ thể có thiếu hụt nội tiết tố, mắc các bệnh như buồng trứng đa nang, u xơ tử cung, suy giảm dự trữ buồng trứng…

Đau bụng kinh liên tục:

Đau bụng kinh hay thống kinh là cơn đau bụng rất thường gặp ở nhiều phụ nữ khi đến ngày hành kinh. Tuy nhiên, một cơn đau dữ dội hay có thêm các triệu chứng bất thường có thể là dấu hiệu của những bệnh lý ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Có 2 dạng thống kinh là thống kinh nguyên phát và thống kinh thứ phát. Với thống kinh nguyên phát phụ nữ có những cơn đau trằn bụng dưới, đau dữ dội, co rút, tuy nhiên thăm khám không phát hiện các nguyên nhân cụ thể nào.

Một số bệnh lý được xem là nguyên nhân gây thống kinh như phụ nữ có lạc nội mạc tử cung, có polyp tử cung, viêm hoặc có u xơ tử cung, tử cung dị dạng như có chít hẹp, dính, có u buồng trứng, lạc vòng tránh thai thậm chí là ung thư cổ tử cung. Vì vậy, cơ chế đau trong thống kinh thứ phát tùy theo từng bệnh lý khác nhau của người phụ nữ.

Dấu hiệu ở phụ nữ ở tuổi mãn kinh: Sự sụt giảm hoạt động nội tiết estrogen của buồng trứng, môi trường âm đạo trở nên khô và trung tính, thiếu đi các chất dịch và axit lactic diệt khuẩn, vi khuẩn khiến nấm và tạp trùng dễ dàng tấn công âm hộ, âm đạo gây viêm nhiễm. Tình trạng viêm nhiễm mạn tính lâu ngày có nguy cơ dẫn đến ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng.

• Âm đạo có tiết dịch bất thường có khí hư, có máu, có mùi khó chịu...
• Cơ quan sinh dục ngứa, rát, đau đỏ, có các nốt, vết loét
• Khi đi tiểu thấy đau, buốt.
• Đau bụng dưới hoặc đau trong khi giao hợp
• Chảy máu bất thường ngoài chu kỳ kinh nguyệt hoặc chảy máu sau khi giao hợp...

3. Một số bệnh phụ khoa thường gặp

Hầu hết phụ nữ đã từng hoặc chưa quan hệ tình dục đều có thể mắc bệnh phụ khoa. Sau đây là một số bệnh phụ khoa thường gặp

1. Viêm nhiễm phụ khoa: là một trong các bệnh phụ khoa thường gặp nhất, xuất phát từ nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm hoặc vi-rút. Triệu chứng bao gồm ngứa, đau, khí hư ra nhiều có màu và  bất thường. Tình trạng này không chỉ làm ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn gây ảnh hưởng tâm lý và chất lượng cuộc sống hàng ngày.
2. U xơ tử cung: là tình trạng xuất hiện ở phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản, xuất hiện do tăng cường sản xuất hormone nữ estrogen. Bệnh có thể gây ra chu kỳ kinh nguyệt không đều, đau bụng dưới, đau khi quan hệ tình dục và có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. 
3. Nấm phụ khoa: thường do nấm Candida gây ra, rất hay gặp, bệnh gây ngứa, đau, khí hư ra nhiều, sưng đỏ vùng kín và khó chịu. Nấm Candida có thể lan sang các vùng khác hoặc lây cho đối tác quan hệ tình dục.
4. Hội chứng buồng trứng đa nang: là do sự mất cân bằng nội tiết tố và thường xảy ra với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Các triệu chứng phổ biến bao gồm u nang buồng trứng, kinh nguyệt không đều, và phát triển lông mạnh trên mặt và cơ thể…
5. Viêm lộ tuyến cổ tử cung: là một tình trạng bất thường của cổ tử cung xảy ra khi các tế bào bề mặt của ống cổ tử cung quay ra ngoài và di chuyển làm bao phủ một phần hoặc toàn bộ bề mặt bên ngoài. Dấu hiệu thường thấy là đau và chảy máu khi quan hệ, khí hư bất thường,…
6. Ung thư tử cung: thường liên quan đến nhiễm virus HPV và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở phụ nữ. Dấu hiệu thường gặp là:

• Chảy máu bất thường, như giữa kỳ kinh nguyệt, sau khi quan hệ tình dục, hoặc sau kỳ mãn kinh
• Dịch tiết âm đạo trông hoặc có mùi khác với bình thường
• Đau ở xương chậu và khi đi tiểu

7. U nang buồng trứng (Ovarian Cysts): U nang buồng trứng rất phổ biến, hầu như không đau và không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, các triệu chứng sau có thể xuất hiện nếu u nang phát triển:

• Đầy hơi hoặc sưng bụng
• Đau khi đi tiểu và quan hệ tình dục
• Đau vùng chậu trước hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt
• Đau ở lưng dưới hoặc đùi
• Buồn nôn và nôn

8. Lạc nội mạc tử cung: là một rối loạn trong đó các tế bào như niêm mạc tử cung phát triển bên ngoài khoang tử cung. Lạc nội mạc tử cung có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và có một số biểu hiện như: 

• Chuột rút 1 hoặc 2 tuần xung quanh kỳ kinh nguyệt
• Chảy máu kinh nguyệt nặng hoặc chảy máu giữa các kỳ kinh nguyệt
• Đau khi quan hệ tình dục
• Khó chịu khi đi tiêu
• Thường xuyên đau lưng dưới trong chu kỳ kinh nguyệt

9. Polyp cổ tử cung: là tình trạng các đoạn mô nhỏ, thường là dạng u nhỏ, phát triển bất thường trên niêm mạc cổ tử cung. Dấu hiệu của Polyp cổ tử cung có thể là chảy máu bất thường sau khi quan hệ tình dục, giữa các kỳ kinh nguyệt, sau khi vệ sinh vùng kín, sau khi mãn kinh.
10. Co thắt âm đạo (Vaginismus): là một loại rối loạn chức năng tình dục. Nó xảy ra khi các cơ âm đạo co lại liên tục hoặc mất kiểm soát. Bệnh lý này có thể gây đau khi quan hệ tình dục, khiến việc thâm nhập trở nên khó khăn.

TSBT tổng hợp

Nguồn: Bài giảng sản phụ khoa Đại học Y Hà Nội; pasteur.com.vn; hongngochospital.vn