Ung thư và điều trị ung thư ảnh hưởng đến tình dục: Những ai có thể giúp người bệnh? Thứ Năm, 09/05/2024, 00:00

Tình dục là gì?

Tình dục (sức khỏe tình dục) là cách mọi người thể hiện bản thân, như cách họ nhìn, cảm nhận và suy nghĩ về bản thân với tư cách là một sinh vật có giới tính cũng như cách họ thể hiện điều đó thông qua hành động, hành vi và các mối quan hệ của mình. Nó mang tính cá nhân và khác nhau ở mỗi người.

Cách một người thể hiện tình dục hoặc sự thân mật tình dục không chỉ thông qua hành vi tình dục. Những cách khác bao gồm nắm tay, thể hiện vẻ ngoài đặc biệt, ôm, hôn, quần áo họ mặc, cách họ đi lại và di chuyển, v.v. Giới tính của một người và cách họ thể hiện điều đó có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều thứ, chẳng hạn như tuổi tác, giới tính hoặc bản dạng giới của họ, tình trạng bạn đời, địa vị xã hội, lòng tự trọng, sự giáo dục, sự thay đổi cảm xúc và tâm trạng cũng như niềm tin tôn giáo và văn hóa. Nó cũng có thể bị ảnh hưởng bởi sức khỏe tổng thể của họ và đôi khi các vấn đề sức khỏe ảnh hưởng đến hạnh phúc, hình ảnh cơ thể, chức năng tình dục và sức khỏe cảm xúc. Khi có vấn đề về tình dục có thể được gọi là rối loạn chức năng tình dục.

Điều quan trọng cần biết là tình dục không liên quan đến giới tính của một người.

• Xu hướng tình dục là một phần của tình dục, mô tả cách một người bị thu hút bởi một người khác, chẳng hạn như họ là người thẳng, đồng tính nam, đồng tính nữ hay lưỡng tính.
• Bản dạng giới là giới tính mà một người cảm nhận được (không nhất thiết là giới tính được xác định khi sinh).

Tình dục và ung thư

Tình dục và sự thân mật cũng quan trọng đối với những người mắc bệnh ung thư cũng như đối với những người không mắc bệnh ung thư. Trên thực tế, tình dục và sự thân mật đã được chứng minh là giúp mọi người đối mặt với bệnh ung thư bằng cách giúp họ đối phó với cảm giác đau khổ và khi trải qua quá trình điều trị. Tuy nhiên, thực tế là cơ quan sinh dục, ham muốn tình dục, chức năng tình dục, sức khỏe và hình ảnh cơ thể của một người có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh ung thư và điều trị ung thư. Điều này cũng ảnh hưởng đến cách thể hiện tình dục của họ.

Các vấn đề về tình dục thường phát triển do tác dụng phụ về thể chất và tâm lý của bệnh ung thư và phương pháp điều trị. Một số ca phẫu thuật và điều trị có thể có rất ít ảnh hưởng đến khả năng tình dục, ham muốn tình dục và chức năng tình dục của người bệnh. Nhưng một số khác có thể ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của một bộ phận cơ thể nhất định, thay đổi nồng độ hormone hoặc làm tổn thương chức năng thần kinh có thể gây ra những thay đổi trong chức năng tình dục. Một số loại phương pháp điều trị có tác dụng phụ như gây mệt mỏi, buồn nôn, các vấn đề về ruột hoặc bàng quang, đau và các vấn đề về da hoặc những thay đổi khác về ngoại hình có thể gây ra các vấn đề về tình dục. Một số vấn đề tình dục sẽ thuyên giảm hoặc biến mất theo thời gian, nhưng một số vấn đề lại kéo dài và có thể kéo dài suốt đời.

Nói về tình dục khi bị ung thư

Dành cho người bệnh

Nói chuyện với bác sĩ

Điều rất quan trọng là người bệnh hãy nói chuyện với bác sĩ của mình về những gì sẽ xảy ra và tiếp tục nói về những gì đang thay đổi hoặc đã thay đổi trong đời sống tình dục khi thực hiện các thủ tục, phương pháp điều trị và chăm sóc theo dõi. Điều này bao gồm việc biết về bất kỳ loại thuốc, vitamin hoặc chất bổ sung không kê đơn và không kê đơn nào mà người bệnh có thể đang dùng vì chúng có thể ảnh hưởng đến việc điều trị.

Đừng cho rằng bác sĩ hoặc y tá sẽ hỏi bạn về những điều này và những mối quan tâm khác về tình dục. Bạn có thể phải bắt đầu cuộc trò chuyện. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các bác sĩ, y tá và các thành viên khác của nhóm chăm sóc sức khỏe không phải lúc nào cũng hỏi về tình dục khi khám sức khỏe và điều trị. Vì điều này, bệnh nhân có thể không nhận được đủ thông tin, sự hỗ trợ hoặc nguồn lực để giúp họ giải quyết các vấn đề về cảm xúc và tình dục.

Các nghiên cứu cũng cho thấy nhiều bác sĩ và y tá không biết đặt câu hỏi phù hợp về xu hướng tính dục và bản dạng giới. Nhiều người không quen thuộc với các thuật ngữ khác nhau mô tả một người là đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính, chuyển giới (LGBT) hay không theo chuẩn giới tính (GNC). Điều rất quan trọng là người bệnh nên cho bác sĩ biết xu hướng tính dục và bản dạng giới của mình, bao gồm cả giới tính khi sinh ra và cách mô tả về bản thân hiện tại.

Nếu người bệnh là người chuyển giới nam hoặc nữ, thì sẽ cần cung cấp cho bác sĩ danh sách bất kỳ thủ thuật nào có thể đã thực hiện hoặc bất kỳ loại hormone hoặc loại thuốc nào khác đã hoặc đang dùng để chuyển đổi giới tính. Việc cho bác sĩ biết thông tin này sẽ giúp người bệnh nhận được sự chăm sóc cá nhân mà mình cần.

Hãy trung thực và cởi mở nhất có thể, đồng thời đặt câu hỏi để bác sĩ có thể trợ giúp và để mình nhận được câu trả lời đúng. Mặc dù người bệnh có thể cảm thấy xấu hổ nhưng hãy nhớ rằng bác sĩ có trách nhiêm phải giữ bí mật thông tin của bệnh nhân. Và khi cuộc trò chuyện đã bắt đầu, bạn sẽ dễ dàng tiếp tục và nhắc lại cuộc trò chuyện đó trong những lần kiểm tra sau này.

Nói chuyện với đối tác/bạn đời/bạn tình

Điều quan trọng nhất là hãy nói chuyện với đối tác của mình. Hãy nhớ rằng sự ấm áp, quan tâm, gần gũi về thể chất và tinh thần cũng cần thiết và bổ ích như bất kỳ điều gì khác trong mối quan hệ của bạn. Nếu cả hai người đều cảm thấy thoải mái, thì cả hai cùng nhau khi nói chuyện với bác sĩ.

Nói chuyện với bạn bè, người thân khác

Nói chuyện với những người khác, chẳng hạn như bạn bè, thành viên gia đình và những người sống sót sau ung thư khác có thể hữu ích. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là mỗi người là cá thể khác nhau và trải nghiệm của một người có thể rất khác với trải nghiệm của bạn. Không phải bệnh ung thư hoặc việc điều trị của mọi bệnh nhân đều ảnh hưởng đến bản thân họ theo cách giống nhau. Các loại ung thư và phương pháp điều trị khác nhau có tác dụng phụ khác nhau và cách cơ thể phản ứng có thể tốt hơn hoặc xấu hơn tùy thuộc vào các vấn đề sức khỏe khác.

Bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến một nhà tư vấn, cố vấn hoặc nhà trị liệu để giúp bạn giải quyết một số nỗi sợ hãi và lo lắng về ảnh hưởng của bệnh ung thư hoặc đến một chuyên gia có thể giúp giải quyết các vấn đề thể chất ảnh hưởng đến tình dục hoặc chức năng tình dục.

Dành cho người chăm sóc và đối tác

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh nhân cho biết chất lượng cuộc sống tốt hơn và cảm thấy hấp dẫn hơn khi họ có một người bạn đời hỗ trợ hoặc người chăm sóc mà họ có thể tin tưởng để kể những chi tiết riêng tư. Có thể nói về các vấn đề cảm xúc và vấn đề tình dục của họ với bạn tình cũng có thể giúp bệnh nhân yên tâm. Ví dụ, người chăm sóc và bạn tình có thể giúp bệnh nhân nhận ra các vấn đề về lòng tự trọng, ham muốn tình dục và chức năng tình dục để họ có thể được trao đổi cởi mở và quản lý hiệu quả. Họ cũng có thể giúp theo dõi các tác dụng phụ, đôi khi có thể ảnh hưởng đến khả năng tình dục của người bệnh. Giao tiếp cởi mở với đối tác có thể giúp bệnh nhân đối phó và cảm thấy thoải mái hơn khi yêu cầu giúp đỡ.

Tùy thuộc vào loại vấn đề, việc cùng bệnh nhân đi điều trị và tái khám cũng có thể là một ý tưởng hay. Nếu đi cùng, hãy chuẩn bị ghi lại những thông tin quan trọng hoặc hỏi xem việc có thể ghi lại chuyến thăm không.

Trước khi phẫu thuật hoặc điều trị: Trước khi phẫu thuật và các phương pháp điều trị khác, bệnh nhân và bạn đời/đối tác của họ cần biết về những thay đổi có thể xảy ra và có thể ảnh hưởng đến một bộ phận cơ thể nhất định hoặc cơ quan sinh dục, hoạt động tình dục và chức năng tình dục. Việc có những cuộc nói chuyện này trước có thể giúp bạn biết điều gì sẽ xảy ra. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy không nhiều bệnh nhân ung thư nhớ đã được thông báo về những rủi ro tình dục trước khi phẫu thuật hoặc điều trị. Việc đặt câu hỏi và nhận được câu trả lời trung thực có thể mở ra cơ hội cho những cuộc nói chuyện tiếp theo để đưa ra quyết định sáng suốt về việc chăm sóc trong toàn bộ hành trình điều trị ung thư.  

Trong quá trình điều trị: Bạn có thể lo ngại về sự thân mật và hoạt động tình dục trong quá trình điều trị hoặc có thể nhận thấy những thay đổi. Điều quan trọng là phải tiếp tục nói chuyện với bác sĩ khi người bệnh chuyển sang giai đoạn điều trị. Hoặc, nếu bạn không nói về tình dục trước khi phẫu thuật hoặc điều trị, bạn có thể bắt đầu nói về nó trong những lần thăm khám liên quan đến điều trị, ngay cả khi bác sĩ hoặc y tá không nhắc đến điều đó. Hãy mời đối tác của bạn tham gia nếu bạn cảm thấy thoải mái khi làm như vậy. Hãy nhớ rằng, nếu bác sĩ không biết về vấn đề bạn đang gặp phải thì họ không thể giúp bạn quản lý vấn đề đó.

Sau khi điều trị: Những người đã điều trị ung thư xong có thể gặp những vấn đề kéo dài về tình dục và một số có thể tồn tại suốt đời. Những điều này cũng có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ. Hãy nhớ tiếp tục báo cáo các vấn đề và đặt câu hỏi trong các lần tái khám. Nếu bạn không còn được bác sĩ trước đây thăm khám nữa, hãy đảm bảo rằng các bác sĩ khác cho bạn biết về những vấn đề bạn gặp phải, điều gì đã giúp ích hoặc không giúp ích và những vấn đề khác có thể xảy ra.

Chăm sóc giảm nhẹ: Chăm sóc giảm nhẹ có thể giúp giải quyết vấn đề tình dục và các mối quan tâm khác về chất lượng cuộc sống. Yêu cầu các thành viên của nhóm chăm sóc giảm nhẹ giúp giải quyết các vấn đề tình dục. Đội ngũ chuyên gia này có thể giúp kiểm soát các triệu chứng bất cứ lúc nào từ thời điểm chẩn đoán, trong suốt quá trình điều trị và hơn thế nữa đối với những người mắc bệnh nghiêm trọng, chẳng hạn như ung thư.

Cuối cuộc đời: Tình dục tiếp tục đóng vai trò quan trọng đối với nhiều người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối và đối với những người đã ngừng điều trị. Điều quan trọng là phải tiếp tục trao đổi về tình dục và các vấn đề tình dục với đội ngũ chăm sóc sức khỏe đang quản lý dịch vụ chăm sóc cuối đời.

Nguồn: cancer.org