Quy trình tiêm thuốc kích trứng IUI Thứ Tư, 13/09/2023, 00:00

IUI (Intrauterine insemination) hay còn gọi là phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung, được thực hiện bằng cách dùng một ống nhỏ đưa một lượng tinh trùng nhất định (các tinh trùng này là những tế bào khỏe mạnh đã được lọc rửa qua một quy trình vô trùng) vào buồng tử cung để giúp tăng khả năng thụ thai. Tỷ lệ thụ thai thành công của phương pháp IUI là khoảng từ 6 – 26%. Tuy nhiên, tỷ lệ này còn phụ thuộc vào các yếu tố như số lượng nang noãn, chất lượng tinh trùng, số lượng tinh trùng hay nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô sinh.

Những đối tượng nên được áp dụng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung bao gồm:

Nam giới:

• Rối loạn khả năng xuất tinh như xuất tinh ngược, rối loạn cương dương, lỗ tiểu thấp...
• Tinh trùng không đạt tiêu chuẩn về khả năng di động hay hình dạng, số lượng kích thước.
• Tinh dịch có chứa các kháng thể kháng tinh trùng.

Nữ giới:

• Chất nhầy cổ tử cung quá đặc hoặc có các kháng thể kháng tinh trùng.
• Rối loạn phóng noãn.
• Lạc nội mạc tử cung mức độ nhẹ.
• Viêm tử cung mãn tính.
• Lượng trứng rụng không đều hàng tháng.

Những đối tượng không nên áp dụng phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung bao gồm:

• Nữ giới mắc các bệnh lý liên quan đến buồng trứng, bị tắc ống dẫn trứng, lạc nội mạc tử cung mức nặng.
• Nam giới có số lượng tinh trùng ít, lượng tinh trùng bị dị dạng lớn, khả năng di động kém.

2.1. Các thuốc sử dụng trong kích thích đơn noãn

Thuốc sử dụng đường uống:

• Clomiphene citrate (CC): Là một chất kháng Estrogen được sử dụng đầu tay cho những trường hợp rối loạn phóng noãn do hội chứng buồng trứng đa nang.
• Aromatase Inhibitor (AI): Là chất tham gia vào bước cuối cùng trong quá trình sinh tổng hợp Estrogen. Thường được sử dụng trong điều trị ung thư vú ở phụ nữ mãn kinh, ngoài ra còn sử dụng cho phụ nữ vô sinh do rối loạn phóng noãn thất bại với điều trị bằng Clomiphene citrate (CC) hoặc nội mạc mỏng do Clomiphene citrate (CC).

Thuốc sử dụng đường tiêm:

• Human menopausal gonadotropin (hMG): Là một chất có khả năng cung cấp FSH ngoại sinh và cũng giúp bổ sung LH, hai hoạt chất tác động trực tiếp tại buồng trứng làm kích thích các nang noãn phát triển.
• Recombinant FSH (FSH tái tổ hợp): Thuốc này cung cấp FSH ngoại sinh, giúp tác động trực tiếp tại buồng trứng làm kích thích các nang noãn phát triển

2.2. Quy trình kích trứng trong kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)

Quy trình sử dụng Clomiphene Citrate hay Aromatase Inhibitor:

• Sử dụng Clomiphene Citrate với liều 50 - 100mg trong ngày thứ 2 đến ngày thứ 6 của chu kỳ kinh nguyệt.
• Siêu âm để theo dõi nang noãn vào ngày thứ 6 hoặc thứ 7 của chu kỳ kinh, sau đó cứ mỗi 2 - 3 ngày sẽ siêu âm lại kiểm tra, chỉ định tùy thuộc vào tốc độ phát triển của nang noãn.
• Khi có ít nhất một nang noãn trưởng thành có kích thước từ 18mm trở lên thì bác sĩ sẽ cho bệnh nhân tiêm bắp hCG liều 5000 IU để kích thích sự rụng trứng.
• Sau khi tiêm hCG khoảng 36 - 40 giờ sẽ bắt đầu tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung.
• Tiếp theo sẽ hỗ trợ giai đoạn hoàng thể bằng việc dùng Progesterone đặt âm đạo với liều 200 mg mỗi ngày.
• Thử thai bằng cách xét nghiệm Beta-hCG sau khi bơm tinh trùng khoảng 2 tuần.

Quy trình sử dụng Gonadotropins đơn thuần (hMG hoặc FSH):

• Từ ngày thứ 2 hoặc thứ 3 của chu kỳ kinh nguyệt tiến hành tiêm bắp hoặc tiêm dưới FSH hoặc hMG liều 50 - 75 IU.
• Liều lượng có thể được tùy chỉnh theo kết quả siêu âm vào ngày thứ 7 của chu kỳ hoặc những lần tiếp sau đó.
• Khi có ít nhất một nang noãn trưởng thành có kích thước từ 18mm trở lên thì bác sĩ sẽ cho bệnh nhân tiêm bắp hCG liều 5000 IU để kích thích sự rụng trứng.
• Sau khi tiêm hCG khoảng 36 – 48 giờ sẽ bắt đầu tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung.
• Tiếp theo sẽ hỗ trợ giai đoạn hoàng thể bằng việc dùng Progesterone đặt âm đạo với liều 200 mg mỗi ngày.
• Thử thai bằng cách xét nghiệm Beta-hCG sau khi bơm tinh trùng khoảng 2 tuần.

Quy trình sử dụng FSH tái tổ hợp liều tăng dần:

• Bắt đầu với tiêm bắp hoặc tiêm dưới FSH tái tổ hợp liều thấp 25 IU từ ngày thứ 2 của chu kỳ kinh nguyệt.
• Siêu âm theo dõi vào ngày thứ 7, nếu kích thước trứng nhỏ hơn hoặc bằng 12 mm, giữ nguyên liều cho đến ngày thứ 14.
• Siêu âm vào ngày thứ 15, nếu kích thước trứng nhỏ hơn hoặc bằng 12 mm, tiến hành tăng thêm 25 IU vào liều tiêm (lúc này là 50 IU) và tiêm trong vào 5 ngày.
• Siêu âm vào ngày thứ 20, 25, 30 và 35, nếu kích thước trứng nhỏ hơn hoặc bằng 12 mm, tiếp tục tăng liều FSH mỗi lần 25 IU (lên 75, 100, 125, 150 IU).
• Nếu bất kỳ lần nào siêu âm thấy có ít nhất một nang lớn hơn 12 mm thì giữ nguyên liều và siêu âm 2 – 3 ngày.
• Khi có ít nhất một nang noãn trưởng thành có kích thước từ 18mm trở lên thì bác sĩ sẽ cho bệnh nhân tiêm bắp hCG liều 5000 IU để kích thích sự rụng trứng.
• Sau khi tiêm hCG khoảng 36 – 48 giờ sẽ bắt đầu tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung.
• Tiếp theo sẽ hỗ trợ giai đoạn hoàng thể bằng việc dùng Progesterone đặt âm đạo với liều 200 mg mỗi ngày.
• Thử thai bằng cách xét nghiệm Beta-hCG sau khi bơm tinh trùng khoảng 2 tuần.

Kích thích buồng trứng là một bước quan trọng trong quy trình bơm tinh trùng vào tử cung, ngoài ra quy trình IUI còn có những bước sau:

Khám sàng lọc và làm hồ sơ (thực hiện trước khi kích thích trứng):

• Khi đến các trung tâm hỗ trợ sinh sản, bệnh nhân sẽ được bác sĩ thăm khám cũng như làm một số xét nghiệm liên quan đến vấn đề sức khỏe sinh sản, kiểm tra xem bộ phận sinh sản, nồng độ hormone để có kết luận xác định được nguyên nhân vô sinh.
• Ngoài ra, vào ngày thứ 2 hoặc thứ 3 của kỳ kinh, người vợ sẽ được kiểm tra tình trạng niêm mạc tử cung và kích thước của noãn tại hai buồng trứng.
• Sau khi đã thăm khám đầy đủ, bệnh nhân sẽ được lập hồ sơ trước khi thực hiện kích trứng, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ và quy trình kích thích trứng phù hợp với từng cá nhân khác nhau.

Quá trình kích trứng:

• Về phía vợ: Bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng các thuốc kích thích buồng trứng theo từng phác đồ và quy trình cụ thể. Sau đó, người vợ sẽ được tư vấn về cách dùng thuốc, các tác dụng phụ của thuốc cũng như hẹn thời gian tái khám để theo dõi định kỳ.
• Về phía chồng: Bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu tinh trùng (không nên quan hệ tình dục quá nhiều trong 3 đến 7 ngày trước khi lấy mẫu tinh trùng) để xét nghiệm và đánh giá chất lượng và số lượng tinh trùng. Tinh trùng sau đó được lọc rửa để lựa chọn được những tinh trùng đạt chuẩn.

Bơm tinh trùng vào tử cung của người vợ:

• Sau khi có được noãn trưởng thành và đã tiêm thuốc rụng trứng, tùy theo từng thể trạng mỗi bệnh nhân thủ thuật bơm tinh trùng vào tử cung buồng trứng sẽ được thực hiện sau thời điểm tiêm thuốc rụng trứng khoảng 36 tiếng.
• Người vợ sẽ được sát trùng cổ tử cung để tránh nhiễm khuẩn, sau đó sẽ lấy ống bơm đã có sẵn tinh trùng được chuẩn bị trước đó đưa vào tử cung, thời gian bơm tinh trùng thường chưa đến 5 phút đã có thể hoàn thành.

Thử thai:

Sau khoảng 14 ngày kể từ ngày tinh trùng được bơm vào tử cung của người vợ, bác sĩ sẽ chỉ định thử thai và siêu âm thai khi đã có kết quả tốt. Người vợ cần được dưỡng thai bằng cách thể bổ sung thêm các loại thuốc có chứa Progesterone theo chỉ định của bác sĩ và tuân thủ khám thai theo định kỳ.

Tóm lại, tiêm thuốc kích trứng trong phương pháp thụ tinh nhân tạo (IUI) là 1 quy trình tương đối đơn giản nhưng nó chính là một bước vô cùng quan trọng ảnh hưởng đến sự thành công của cả tiến trình điều trị. Do đó, cặp vợ chồng cần tham khảo các bệnh viện chất lượng cao hoặc nghe tư vấn từ các bác sĩ chuyên về vô sinh hiếm muộn để được thực hiện liệu pháp một cách hoàn hảo nhất, đồng thời giảm thiểu rủi ro không mong muốn.