Các nguy cơ khi phá thai Thứ Bẩy, 08/03/2014, 00:00

Biến chứng nguyên phát (Biến chứng trong quá trình thực hiện thủ thuật)

Tai biến do gây tê - gây mê

Trong gây mê có tai biến khoảng 1/ 2.000 và tử vong là 1/ 8.000. Nguyên nhân gây tử vong có thể do không tôn trọng các chống chỉ định của gây mê, do phản xạ ngưng tim hoặc do sốc dị ứng thuốc.

Trong khi gây tê bằng Xylocaine, nếu thuốc tê vào mạch máu có thể gây ra các cơn co giật theo sau đó là ngạt thở, sốc phản vệ hoặc truỵ mạch đơn thuần với nhịp tim chậm. Đề phòng tai biến này cần phải luôn luôn hút ống chích trước khi tiêm và không bao giờ sử dụng ở liều cao. Các tai biến này hiếm gặp trừ khi sử dụng liều dưới 10 ml Xylocaine 1% và các triệu chứng nhẹ thường gặp như: chóng mặt, ù tai, ngủ gật...

Xuất huyết

Xảy ra chủ yếu trong lúc can thiệp và sau khi làm thủ thuật khoảng một giờ. Khoảng 0,05 % trường hợp có xuất huyết quá 500ml. Chúng có thể là hậu quả của tử cung xơ hoá, rối loạn đông máu và của hút thai không hết. Tần số của chúng tăng theo tuổi thai và gây tê làm giảm nguy cơ này. Các thống kê ở Mỹ cho thấy có 0.32 % xuất huyết do gây tê so với 0.54 % do gây mê. Thuốc Méthergin tiêm một cách thường quy không có tác dụng cùng với thuốc tê làm giảm mất máu nhưng kèm theo buồn nôn và nôn.

Thủng tử cung

Chẩn đoán thủng tử cung không phải lúc nào cũng dễ, nhưng người ta có thể nghi ngờ khi nong cổ tử cung, khi đo buồng tử cung, khi hút thai thấy xuyên qua rất xa và không gặp tắc nghẽn một cách dễ dàng. Siêu âm có thể giúp chẩn đoán trong trường hợp này.

Trong tất cả các trường hợp thủng tử cung, cần thiết phải làm cho tử cung trống (lòng tử cung sạch) để cho phép cầm máu và dự phòng bội nhiễm.

Cần phân biệt hai trường hợp:

Thủng trong quá trình nong cổ tử cung: thực hiện phá thai phải được làm dưới kiểm tra siêu âm. Nước đá dằn trên bụng và kháng sinh kết hợp với theo dõi thân nhiệt để tìm sự nhiễm trùng vùng chậu, tuỳ tình hình sẽ cho siêu âm kiểm tra để loại đi xuất huyết màng bụng và lập hướng xử trí tiếp theo.

Thủng trong quá trình nạo hút thai : nguy cơ thủng ruột là không được coi thường. Loại thủng này cần phải được nội soi để kiểm tra kỹ ống tiêu hoá và thấy vết thương đường tiêu hoá hoặc cơ tử cung. Thủng tử cung không được nhận biết hoặc các can thiệp sau đó sẽ làm viêm phúc mạc cho một tiên lượng vô cùng xấu.

Máu tụ

Thường xảy ra trong giờ đầu sau phá thai và có thể điều trị dễ dàng bằng nong cổ tử cung và hút lại.

Rách cổ tử cung

Hiếm gặp và thường lành tính, thường rách một phần cổ tử cung, chảy máu ít và để lại một sẹo không quan trọng cho tương lai sản phụ khoa. Một số rất ít cần phải may cầm máu và thường gặp khi gây mê. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, trường hợp này chỉ chiếm khoảng 0.1-1.18%.

Sốc do đau

Xuất hiện thường nhất trong quá trình nong cổ tử cung. Nó được dự phòng dễ dàng bằng một thuốc tiền mê, thuốc tê hoặc đơn giản nhất là thông tin chính xác và quan tâm thăm hỏi người bệnh.

Biến chứng thứ phát (biến chứng phát hiện sau khi thực hiện thủ thuật phá thai)

Phá thai thất bại

Thất bại trong phá thai rất hiếm gặp, chỉ chiếm dưới 0.5 % trong hút thai và 4 % trong phá thai bằng thuốc.

Trường hợp này có thể do phá thai quá sớm (điều hòa kinh nguyệt hay phá thai bằng thuốc mà không có kiểm tra lại sau đó), do thiếu sót về kỹ thuật hoặc do dị dạng tử cung. Khi đó cần đặt ra việc hút lại nếu siêu âm thấy chính xác là vẫn còn thai.

Sót nhau

Gây rong huyết, tử cung không co hồi về mặt lâm sàng và siêu âm thấy các hình ảnh tăng âm. Các nghiên cứu ở Mỹ báo cáo tỷ lệ sót nhau là 0.75 %. Trường hợp này cũng cần được hút hoặc nạo thai lại theo chỉ dẫn của kết quả siêu âm.

Nhiễm trùng

Tần số các biến chứng nhiễm trùng vào khoảng từ 0.5 % đến 12% tuỳ vào kỹ thuật vô trùng. Các biến chứng nhiễm trùng này có thể được biểu hiện ở một phản ứng đơn giản là sốt, nhưng nó có thể là viêm nội mạc tử cung (tử cung nhạy cảm đau, tăng thân nhiệt) mà nó có thể lan tỏa ra các khu vực lân cận (viêm tấy dây chằng rộng, viêm phần phụ, viêm phúc mạc chậu) hoặc qua đường máu (nhiễm trùng huyết).

Ảnh hưởng đến vô sinh sau này

Tần số vô sinh thứ phát do phá thai là rất khó đánh giá và nguy cơ cao ở phụ nữ có thai lần đầu.

Vô sinh thường do nhiễm trùng sau phá thai có khả năng dẫn đến tắc nghẽn vòi trứng hai bên hoặc gây ra thai ngoài tử cung.

Dính buồng tử cung thường gặp nhất sau nạo thai hơn là sau hút thai và chủ yếu là khi nạo lại trong trường hợp sót. Chẩn đoán bằng chụp X- quang buồng tử cung hoặc nội soi buồng tử cung.

Tỷ lệ hở eo cổ tử cung liên quan đến việc sảy thai muộn về sau hoặc sinh non hãy còn chưa chính xác. Nguy cơ sảy thai tự nhiên muộn hoặc sinh non tăng trong nhóm đã có lần phá thai, chủ yếu ở phụ nữ có thai lần đầu và nếu đã nong cổ tử cung quá số 12.

Đồng miễn dịch

Đồng miễn dịch hóa thứ phát sau phá thai không còn được quan sát thấy kể từ khi người ta tiêm gammaglobuline một cách có hệ thống cho các phụ nữ Rhésus âm.

Tỷ lệ đồng miễn dịch hóa Rhésus thứ phát sau phá thai khoảng 7% trong trường hợp không có huyết thanh dự phòng.

Biến chứng tâm thần và tâm lý

Hình thái và mức độ của các biến chứng này rất thay đổi. Thông thường là cảm giác tội lỗi hoặc hối tiếc sau phá thai. Các biểu hiện tâm thần nặng có thể được quan sát trong trường hợp đặc biệt các bệnh nhân lọan tâm thần (psychotique) và cần thiết có cách xử trí tâm thần dự phòng.