Vỡ tử cung vì có thai tại vết mổ đẻ cũ Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Bệnh nhân tên Hoa, 30 tuổi, nhà ở Đông Anh (Hà Nội). Chị Hoa có tiền sử mổ đẻ trước đó 3 năm. Ngày 23/1 chị đau bụng dưới, ra máu âm đạo nên vào Bệnh viện Bắc Thăng Long khám. Ngay sau đó bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Xanh Pôn trong tình trạng đau bụng dữ dội, biểu hiện lâm sàng mất máu cấp, bắt đầu rơi vào trạng thái sốc. Siêu âm cấp cứu phát hiện chị bị chảy máu ồ ạt trong ổ bụng, nguyên nhân do vỡ tử cung vì có thai 14 tuần tại sẹo mổ đẻ cũ.

Kíp mổ cấp cứu cho chị Hoa gồm 8 bác sĩ của cả hai bệnh viện Xanh Pôn và Phụ sản Hà Nội. Ca mổ kéo dài gần 4 tiếng, truyền tới 2 lít máu, các bác sĩ phải cầm máu bằng cách thắt động mạch tử cung hai bên, khâu cầm máu tại đường vỡ để bảo tồn tử cung…

Mổ đẻ để lại nhiều nguy cơ cho những lần mang thai sau, như vỡ tử cung. Ảnh có tính minh họa: N.P.
Chửa tại vết mổ đẻ cũ không phải là hiếm gặp. Thống kê tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội năm 2009 có tới 24 bà mẹ mắc biến chứng này, việc điều trị rất khó khăn và phức tạp.

Ngay trong tháng 1, Khoa chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Xanh Pôn đã phải phối hợp cùng với Bệnh viện Phụ sản Hà Nội điều trị cho 2 trường hợp có thai tại vết mổ đẻ, nguy cơ gây vỡ tử cung.

Trường hợp thứ nhất là chị Thuần, 30 tuổi, nhà ở Hải Dương. Chị Thuần từng mổ đẻ trước đó 2 năm, nay có thai trở lại được 13 tuần. Chị đến Bệnh viện Hải Dương khám với lý do đau bụng, được các bác sĩ chuyển lên Bệnh viện Phụ sản Hà Nội. Tại đây, siêu âm phát hiện chị có thai tại vết mổ, đe dọa vỡ tử cung nên phải xử trí cấp cứu.

Chị Thuần được truyền hóa chất nhưng không hủy được thai, bác sĩ can thiệp phá thai dưới hướng dẫn của siêu âm vẫn không hiệu quả. Nếu tiếp tục xử trí theo hướng hút thai thì nguy cơ chảy máu không cầm nổi, trường hợp phẫu thuật cũng có nguy cơ phải cắt bỏ tử cung. Trước khó khăn đó, các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã hội chẩn với các bác sĩ Khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Xanh Pôn và đi đến quyết định nút tắc toàn bộ các mạch máu nuôi khối thai để tiến hành hút thai an toàn sau đó.

Tiến sĩ Bùi Văn Giang, Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Xanh Pôn, người trực tiếp làm thủ thuật can thiệp nút mạch cho biết: “Với những trường hợp có thai tại vết mổ đẻ cũ, để tránh nguy cơ chảy máu ồ ạt khi nạo buồng tử cung, tránh cho bệnh nhân một cuộc phẫu thuật cắt bỏ tử cung, thì nút mạch là giải pháp tối ưu. Kỹ thuật còn được áp dụng cho cả các trường hợp chảy máu sau đẻ, rau cài răng lược, u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung...”.

Còn theo bác sĩ Nguyễn Trí, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, người điều trị cho bệnh nhân Thuần: “Sau khi nút mạch khối thai một ngày thì bệnh nhân được hút thai, quá trình hút không gây chảy máu. Tuy nhiên, để an toàn thì sau hút bệnh nhân vẫn được chèn một bóng bơm căng ép trong buồng tử cung đề phòng chảy máu. Sau một ngày rút bóng, bệnh nhân ổn định”.

Trường hợp của chị Lê Thị Thu Hiên cũng tương tự, được các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội phối hợp với bác sĩ Khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Xanh Pôn để điều trị nút mạch rồi hút thai cho bệnh nhân.

Hiện nay, việc mổ đẻ đang có xu hướng càng ngày càng bị lạm dụng. Trên thế giới, chỉ có 15% sản phụ phải mổ lấy thai theo chỉ định y khoa, trong khi ở Việt Nam tỷ lệ mổ đẻ chiếm tới 40%, cá biệt có nơi lên tới 60%. Nguyên nhân của sự lạm dụng phần lớn do sản phụ và gia đình yêu cầu với nhiều lý do như: chọn “ngày giờ tốt” sinh con; chọn ngày đặc biệt như “cửu trùng”; tin theo lời thầy bói; gia đình thấy sản phụ đau, chờ lâu nên gây áp lực để bác sĩ phải chỉ định mổ… Trước những áp lực này, trong nhiều trường hợp, bác sĩ chọn giải pháp an toàn là “mổ đẻ theo yêu cầu”.

Tuy vậy, mổ đẻ không phải là giải pháp tốt cho đứa trẻ, trong khi lại gây ra rất nhiều nguy cơ và tai biến trong, sau quá trình mổ. Vỡ tử cung trong những lần có chửa sau đó là một ví dụ điển hình.

Lời khuyên dành cho các sản phụ khi có thai là hãy lựa chọn phương pháp sinh tự nhiên. Mổ đẻ chỉ là giải pháp cuối cùng và phải có chỉ định chuyên môn của bác sĩ.

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi