Trầm cảm và mãn kinh - Cặp đôi song hành Thứ Năm, 01/04/2021, 00:00

Rối loạn trầm cảm là một hội chứng rất hay gặp ở phụ nữ nhất là phụ nữ lớn tuổi, sau giai đoạn mãn kinh. Các triệu chứng của trầm cảm liên quan đến cơ thể, khí sắc, hành vi, tình cảm, tư duy của bệnh nhân. Nó ảnh hưởng đến cách ăn, ngủ, suy nghĩ, hành vi của bệnh nhân về bản thân và mọi sự việc xung quanh.

Liên quan mật thiết

Trầm cảm liên quan mật thiết với sự gián đoạn của các chu kỳ kinh nguyệt. Giai đoạn mãn kinh thường kết hợp với sự tăng tần suất và độ nghiêm trọng của trầm cảm. Cộng hưởng với các yếu tố nguy cơ cao như: đổ vỡ gia đình, khó khăn kinh tế, con cái hư hỏng, lo lắng trong nghề nghiệp, tiền căn bệnh mạn tính, mất người thân... thì tình trạng trầm cảm càng dễ phát sinh và khó lường.

Hơn nữa, trầm cảm có liên quan mật thiết với tình trạng hormon của phụ nữ. Lượng estrogen suy giảm nghiêm trọng giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh được coi là yếu tố then chốt khiến phụ nữ phải đối mặt với nguy cơ cao bị trầm cảm. Bệnh tuyến giáp, đái tháo đường và một số bệnh về rối loạn chuyển hóa khác, suy chức năng buồng trứng sớm... có liên quan mật thiết với trầm cảm. Mối tương tác ngược lại, thì trầm cảm là một trong những nguyên nhân gây mãn kinh sớm ở phụ nữ.

Sử dụng liệu pháp hormon thay thế là một giải pháp quan trọng cần thiết cho chị em gặp phải các rối loạn nghiêm trọng giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Tuy nhiên, việc sử dụng hormon thay thế có thể gây một số bệnh. Chính vì vậy, nhiều phụ nữ do không sử dụng liệu pháp hormon thay thế khiến họ tăng nguy cơ bị trầm cảm.

Phụ nữ tuổi mãn kinh dễ bị trầm cảm.

Trầm cảm ở phụ nữ mãn kinh biểu hiện thế nào?

Những biểu hiện trầm cảm ở phụ nữ mãn kinh thường bắt đầu bằng việc họ có những thay đổi về tâm lý, hành vi và cảm xúc. Chị em thường cảm thấy buồn rầu, bực bội, khó chịu, cảm giác mệt mỏi, thiểu lực, uể oải, khó tập trung và không thể nắm bắt được thông tin, giảm sút lòng tự tin. Họ mất quan tâm thích thú trong sinh hoạt hằng ngày, công việc hoặc giải trí. Có ý nghĩ chán nản, buông xuôi, ít chăm sóc bản thân hoặc gia đình, tự cho mình không xứng đáng hoặc tự nghĩ mình có lỗi. Đồng thời, phụ nữ thường bị rối loạn giấc ngủ (khó ngủ, ít ngủ, thức dậy sớm hoặc ngủ nhiều). Trong bữa ăn, họ thường ăn ít hoặc ăn không ngon miệng, đôi khi ăn quá nhiều. Khi trầm cảm nặng, thường có triệu chứng sút cân nhanh, giảm ham muốn tình dục, ít ngủ, thức giấc sớm, kèm hoang tưởng và ảo giác. Các rối loạn thần kinh thực vật cũng là dấu hiệu của trầm cảm ở tuổi mãn kinh: toát mồ hôi, hồi hộp, đánh trống ngực, tức ngực, rối loạn tiêu hóa, trướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, đi tiểu nhiều lần trong đêm, các triệu chứng về thần kinh, cơ... Trầm cảm đặc biệt liên quan đến những phụ nữ có triệu chứng rối loạn vận mạch, các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch (hút thuốc lá, dinh dưỡng thấp, kém vận động, dư cân béo phì, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu…). Điều đặc biệt nguy hiểm đối với bệnh nhân trầm cảm là họ thường có suy nghĩ tiêu cực đối với bản thân như chán sống, muốn tự tử…

Lời khuyên của thầy thuốc

Phụ nữ ở thời kỳ mãn kinh cần được tư vấn về tâm lý để phát hiện và điều trị sớm chứng trầm cảm. Đặc biệt những trường hợp có triệu chứng tiền mãn kinh rầm rộ cũng như tình trạng gia đình, kinh tế không may mắn cần được khám và tầm soát trầm cảm để phát hiện sớm và có hướng điều trị kịp thời, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống. Người thân nên gần gũi, chia sẻ, động viên phụ nữ vượt qua giai đoạn này. Bên cạnh đó, tập thể dục, chế độ ăn và dùng thuốc chống trầm cảm là các yếu tố rất quan trọng. Việc điều trị bằng các thuốc chống trầm cảm phải theo đúng chỉ định, có trường hợp phải dùng suốt đời, không được bỏ thuốc giữa chừng, kể cả khi các triệu chứng bệnh đã suy giảm thì vẫn phải dùng thuốc duy trì. Bên cạnh đó người bệnh cần tăng cường tham gia câu lại bộ và tăng cường chia sẻ, giao tiếp vui vẻ, đẩy lùi suy nghĩ tiêu cực, tránh stress, để không là nạn nhân của bệnh trầm cảm…  

BS. ĐẶNG LAN