Sức khỏe tình dục và điều trị ung thư ở nam giới Thứ Ba, 07/11/2023, 00:00

Những thay đổi do ung thư hoặc phương pháp điều trị có thể xảy ra trong quá trình điều trị hoặc sau điều trị kết thúc.

Những phương pháp điều trị với những loại ung thư khác nhau thường làm cơ thể mệt mỏi, từ đó làm suy giảm ham muốn tình dục.

Các thay đổi về tình dục có thể bao gồm:

• Giảm ham muốn tình dục.
• Xuất tinh sớm
• Tiểu trong khi cực khoái.
• Cực khoái mà không xuất tinh (xảy ra khi dòng tinh dịch thay vì xuất ra ngoài lại chảy ngược vào bàng quang).
• Đau khi quan hệ tình dục.
• Rối loạn cương dương.

Nếu gặp bất kỳ vấn đề nào nêu trên trước khi điều trị, hãy thông báo với bác sĩ, để bác sĩ có thể giúp giải quyết hoặc tránh vấn đề trở nên tồi tệ hơn.

Các phương pháp điều trị sau có thể gây nên các vấn đề về tình dục:

• Phẫu thuật: đặc biệt là với tiền liệt tuyến, tinh hoàn, bàng quang, đại trực tràng. Phẫu thuật trên những khu vực này có thể gây tổn hại tới thần kinh kiểm soát cương dương. Bên cạnh đó, tình trạng cực khoái không xuất tinh cũng có thể xuất hiện.
• Mở hậu môn nhân tạo, lỗ tiểu nhân tạo, hoặc cắt bỏ tinh hoàn có thể ảnh hưởng tới sự tự tin và ngoại hình. Hậu môn nhân tạo và lỗ tiểu nhân tạo là những lỗ mở nhân tạo, giúp đưa phân và nước tiểu qua các lỗ đó vào chứa trong một chiếc túi, khiến người bệnh tự ti khi người khác nhìn vào cơ thể mình.

Bệnh nhân có thể mất khả năng cương dương tạm thời, và hồi phục sau đó, tuy nhiên thời gian hồi phục có thể mất hàng năm. Để phòng tránh hoặc điều trị rối loạn cương dương:

• Thực hiện phẫu thuật dưới bàn tay của phẫu thuật viên có kinh nghiệm.
• Tập các bài tập cơ sàn chậu. Những bài tập này tác động lên các cơ vùng sinh dục, và giúp kiểm soát đại tràng, bàng quang tốt hơn nếu bệnh nhân mắc đại tiểu tiện không tự chủ.
• Uống thuốc kiểm soát rối loạn cương dương dưới chỉ định của bác sĩ.

3.1 Xạ trị

Xạ trị vào khu vực khung chậu có thể gây rối loạn cương dương. Rối loạn cương dương có thể xuất hiện từ 6 tháng tới 2 năm sau điều trị, sau đó cải thiện hoặc biến mất sau 2 tới 3 năm. Khi bị rối loạn cương dương, hãy thông báo với bác sĩ để có phương pháp điều trị.

Một phương pháp điều trị ung thư tiền liệt tuyến là xạ trị áp sát sẽ đặt một nguồn phóng xạ nhỏ gần khối u, và dễ gây ra rối loạn cương dương.

Xạ trị có thể gây đau đớn, mệt mỏi, và mất khả năng kiểm soát đại tràng hoặc bàng quang, khiến hứng thú tình dục sẽ giảm hoặc mất.

Cuối cùng, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, hoặc đái tháo đường dễ làm bệnh nhân bị rối loạn cương dương hơn sau khi xạ trị.

3.2 Hóa trị

Tác dụng không mong muốn của hóa trị có thể tác động tới cảm giác, ngoại hình, và sự hứng thú tình dục. Tác dụng không mong muốn có thể xảy ra là tăng cân, sụt cân, buồn nôn, nôn, tiêu chảy. Liệt dương cũng có thể xảy ra nhưng thường chỉ là tạm thời.

3.3 Liệu pháp nội tiết

Một số phương pháp điều trị ung thư tiền liệt tuyến nhắm tới việc làm giảm nội tiết tố sinh dục nam (testosterone) do cơ thể tiết ra. Điều này giúp chiến đấu chống lại bệnh ung thư, nhưng lại ảnh hưởng tới khả năng tình dục (rối loạn cương dương, rối loạn cực khoái,...). Tuy nhiên bệnh nhân trẻ tuổi vẫn có thể cương dương dù uống hay không uống thuốc điều trị rối loạn cương dương.

3.4 Các loại thuốc khác

Một số thuốc điều trị triệu chứng có thể gây ra các vấn đề về tình dục, ví dụ như một số thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm, thuốc chẹn beta.

Bệnh nhân cao tuổi hoặc đã gặp các vấn đề trước khi điều trị sẽ dễ gặp vấn đề về tình dục sau khi điều trị ung thư. Tuy nhiên dù ở bất kỳ lứa tuổi nào, nếu có bất kỳ vấn đề gì hãy tham vấn bác sĩ để có cách giải quyết phù hợp.

Hãy tham vấn bác sĩ cách tự bảo vệ cho bản thân và bạn đời. Ví dụ như sử dụng bao cao su để bảo vệ bạn đời trước sự phơi nhiễm hóa chất, bởi những hóa chất này tồn dư trong tinh dịch từ 48 đến 72 giờ. Với xạ trị áp sát cũng nên sử dụng bao cao su để bảo vệ bạn đời.

Khi đang hóa trị, khả năng khiến bạn đời mang thai thấp hơn nhưng điều này không có nghĩa là không thể. Do đó, hãy bảo vệ bạn đời và những đứa trẻ tương lai bằng cách tránh mang thai ít nhất 2 tháng sau khi hóa trị.

Hóa trị, xạ trị, và một số phương pháp phẫu thuật có thể gây vô sinh. Để khắc phục tình trạng này, hãy tiến hành trữ đông tinh trùng hoặc sử dụng một biện pháp bảo tồn sinh sản khác trước khi điều trị.

Quá trình điều trị có thể ảnh hưởng tới sự hứng thú và khả năng hoạt động tình dục. Hãy trao đổi với bác sĩ về các vấn đề như:

• Nỗi sợ bệnh ung thư sẽ quay lại.
• Cảm giác buồn, nản chí, bất lực.
• Cảm thấy tự ti về ngoại hình bị thay đổi.
• Căng thẳng, trầm cảm hoặc lo âu.

Người bạn đời cũng có thể có những cảm giác trên. Hãy nói chuyện với nhau để hiểu, thông cảm với nhau.

Giải quyết các tác dụng không mong muốn là một phần quan trọng trong điều trị ung thư. Và cách giải quyết được đưa ra dựa trên các yếu tố sau:

• Tiền sử về tình dục.
• Hiện có vợ hoặc người yêu.
• Cách thức hoạt động tình dục ưa thích.

Bác sĩ sẽ nghiên cứu từng trường hợp cụ thể, kết hợp các xét nghiệm nếu cần.

Các phương pháp điều trị được đưa ra bao gồm:

• Thuốc điều trị rối loạn cương dương: những thuốc này giúp cương dương và giữ sự cương cứng đủ lâu để quan hệ tình dục. Các thuốc thường gặp là sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis), và vardenafil (Levitra).
• Thuốc tiêm vào dương vật: có thể tiêm vào dương vật thuốc giúp cương cứng nhờ cơ chế tăng dòng máu tới dương vật. Các thuốc đó là alprostadil và papaverine.
• Cấy thiết bị giúp cương cứng vào dương vật.