Sống chung với người nhiễm HIV Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

HIV chỉ lây lan qua các đường:

- Quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su đúng cách.

- Qua đường máu như tiêm chích (đặc biệt tiêm chích ma túy), châm cứu, cắt lể, truyền máu không an toàn.

- Từ mẹ đã bị nhiễm lây sang con khi mang thai, cho con bú bằng sữa mẹ.

Qua đấy có thể thấy không có lý do gì để cách ly người nhiễm HIV ra khỏi gia đình, trong khi đa số người nhiễm vẫn có cuộc sống bình thường, khỏe mạnh (những người lạc quan trong cuộc sống, biết tránh các yếu tố bất lợi cho sức khỏe có thể sống thêm 10-15 năm từ khi nhiễm bệnh). Đặc biệt, cuộc sống gia đình còn đem lại cho họ những lợi ích sau:

- Tình thương, sự chăm sóc của gia đình giúp người nhiễm HIV vượt qua nỗi lo sợ, khủng hoảng tinh thần và sự tuyệt vọng.

- Được chăm sóc tại nhà, người nhiễm HIV cảm thấy thoải mái, không mang tâm trạng mặc cảm bị xa lánh, nhất là giúp họ tránh được một số nguồn lây nhiễm bệnh nếu để họ cư trú trong bệnh viện hay cơ sở y tế khác.

- Khi còn khỏe, người nhiễm HIV vẫn có thể làm việc nuôi chính bản thân và gia đình.

* Để tránh lây lan HIV/AIDS cho người thân:

1. Về vật dụng trong nhà: nên phân biệt đồ dùng riêng và đồ dùng chung với gia đình.

- Đồ dùng cần dùng riêng: những vật dụng mà người nhiễm HIV nhất thiết phải dùng riêng là khăn mặt, khăn tắm, bàn chải đánh răng, cạo lưỡi, dao cạo, dao lam, đồ cắt móng tay. Dụng cụ tiêm chích nên dùng loại sử dụng một lần rồi bỏ, nếu dùng loại sử dụng lại cần phải tiệt trùng thật kỹ bằng cách nấu trong nước sôi liên tục 20-30 phút.

- Đồ dùng có thể dùng chung với gia đình: chén, đũa, muỗng, nĩa, ly, tách, chậu rửa chén, chậu giặt, chậu tắm rửa. Quần áo, các vật dụng bằng vải của người nhiễm HIV vẫn có thể rửa, giặt chung. Nếu các đồ dùng này có dính máu, chất thải thì cần xử lý riêng bằng cách:

+ Với chén, ly, vật đựng nếu có dính máu, chất nôn mửa: rửa thật sạch dưới vòi nước, sau đó rửa lại với xà phòng hoặc nước rửa chén.

+ Với quần áo, đồ vải dính máu: ngâm nước javel chứa 0,1-0,5% clor hoạt tính trong 30 phút, rồi giặt với xà phòng (nếu dính chất nôn mửa hoặc dính phân cần giội thật sạch bằng nước trước khi ngâm javel).

+ Cách pha nước javel: javel mua ở thị trường thường là loại nguyên chất 3,75-5%, cần pha một phần javel nguyên chất với chín phần nước để có nước javel cần dùng.

2. Vệ sinh rác, chất thải: Các loại rác có dính máu (giấy, bông băng...) và dao lam khi dùng xong cần bỏ vào hai lần túi nilông, cột lại trước khi cho vào thùng rác. Khi máu và chất tiết rơi vãi ra ngoài, dùng giấy, vải hút nước lau sạch, sau đó lau nơi vấy bẩn bằng xà phòng và lau lại bằng nước javel hoặc cồn 70 độ.

3. An toàn khi tiếp xúc với máu, dịch tiết: Cần mang găng tay cao su khi chăm sóc vết thương người nhiễm HIV hoặc khi dọn dẹp đồ bẩn, chất thải dính máu. Mặc dù đeo găng tay nhưng khi làm xong, tháo găng cũng nhớ rửa tay thật sạch. Nếu dính máu, chất tiết của người bệnh, cần rửa sạch ngay bằng nước và xà phòng, sau đó dùng cồn 70 độ sát trùng.

Nếu chẳng may khi chăm sóc người bệnh, bị các dụng cụ bén nhọn gây thương tích, cần nặn ngay máu ra, rửa vết thương bằng cồn 70 độ, sau đó liên hệ ngay các điểm tham vấn để được hướng dẫn về cách điều trị dự phòng lây nhiễm HIV.

Lưu ý: cồn mua ở các nhà thuốc hiện nay thường là loại cồn 90 độ. Cồn 70 độ có tác dụng sát trùng hiệu quả hơn (do không làm đông kết các mô, vỏ của mầm bệnh như cồn 90 độ nên dễ thấm vào vết thương). Muốn có cồn 70 độ, bạn pha bảy phần cồn 90 độ với hai phần nước cất (hoặc nước sạch).

4. An toàn trong tình dục: Các biểu hiện tình cảm như nắm tay, ôm, vuốt ve, hôn ngoài miệng...không làm lây bệnh. Chỉ khi giao hợp với người bị nhiễm HIV bắt buộc phải dùng bao cao su đúng cách.

Nếu người bệnh thực hiện triệt để các biện pháp trên kèm theo lối sống lành mạnh (tránh thuốc lá, ma túy, rượu), bảo đảm đầy đủ dinh dưỡng, năng rèn luyện thân thể, tập dưỡng sinh, làm việc điều độ, tránh phung phí sức lực, không chán nản tuyệt vọng, quan tâm đến vệ sinh cá nhân... chắc chắn sẽ có cuộc sống hạnh phúc trong mái ấm gia đình.

PGS.TS Nguyễn Hữu Đức