N?ng mưa tu?i m?i l?n Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược

Gia đình luôn là tổ ấm để bạn có thể phát triển đầy đủ mọi mặt về thể chất và tinh thần. Nhưng bắt đầu từ tuổi dậy thì, gia đình nhiều khi sẽ không thể đáp ứng đầy đủ và kịp thời tất cả những suy nghĩ và nhu cầu của bạn, đặc biệt là nhu cầu về sự giao lưu, chia sẻ. Ở tuổi này, bạn thích được dạo chơi với bạn bè thân thiết hơn là giúp đỡ cha mẹ việc nhà. Có thể trước đây bạn là đứa trẻ ngoan ngoãn thì nay bạn lại dễ tự ái và đôi khi khó bảo. Bạn có xu hướng tách dần khỏi sự bao bọc, quan tâm của bố mẹ, muốn chứng tỏ mình không còn là một đứa trẻ.

Nghề nghiệp là phương tiện để mỗi người tự khẳng định mình. Đây cũng là vấn đề dễ này sinh mâu thuẫn giữa cha mẹ và bạn vì không phải ai cũng được chọn nghề theo ý mình thích. Bạn Phạm Thu Hà (học sinh trường THPT Nguyễn Huệ) tâm sự: “Ông, bố, anh trai và chị gái em đều trong ngành y, cả nhà ép em thi vào ngành này với lý do: con gái học ngành này hợp, thuận lợi học tập và xin việc sau này. Cả nhà không ai đồng ý khi em chọn ngành báo”.

Và đây là tâm sự của một bạn trai 16 tuổi (Cầu Giấy – Hà Nội): “Cha mẹ em đi làm từ sáng sớm và trở về lúc em đã ngủ. Có rất nhiều vấn đề muốn chia sẻ nhưng dường như bố mẹ quá bận rộn. Họ cho em rất nhiều tiền và nghĩ thế là đủ. Khi en đánh nhau, bố mẹ nói em hư đốn và vô dụng. Em cảm thấy lạc lõng giữa gia đình nên thường chống lại ý kiến bố mẹ để được chú ý. Thực sự có quá nhiều mâu thuẫn giữa cha mẹ và em”.

Tuổi teen thường có xu hướng và phong trào tìm thần tượng cho mình. Sẽ chẳng có chuyện gì nếu thần tượng của bạn “tốt” theo đúng nghĩa như phụ huynh mong muốn. Nhưng có những bạn đến tuổi teen lại có những thay đổi… chóng mặt: muốn gây sự chú ý của cha mẹ bằng cách nhuộm tóc đủ màu, mang những đôi khuyên tai to đùng với đủ hình dạng, quần áo te tua, hay mở nhạc ầm ĩ… Trần Long (THPT Nguyễn Tất Thành), nói: “Cha mẹ mắng nghĩa là vẫn còn chú ý đến mình, còn hơn cứ ngoan ngoãn học hành, cha mẹ sẽ chẳng biết mình muốn gì”.

Phản đối, kháng cự là điều chúng ta vẫn thường làm với cha mẹ, đến một lúc nào đó ta thấy hối hận vì những hành động của mình. Mỗi yêu cầu cha mẹ đưa ra đều trở thành cuộc đấu trí. Cha mẹ yêu cầu bạn làm bài tập, có khi bạn lại vào phòng mở nhạc thật to; bảo bạn rửa chén bát sau bữa ăn, bạn thản nhiên ngồi coi ti vi… Cha mẹ luôn muốn khẳng định uy quyền của mình nên thường mắng mỏ, “lên lớp”, đe dọa, thậm chí đánh đập bạn.

Mâu thuẫn cứ tích tụ, lớn dần khiến bạn cảm thấy ngột ngạt, bức bối muốn nổi xung và phát ngôn hỗn xược, bất cần. Có bạn đã nói những câu như: “Mẹ bạn T chiều bạn ấy như vua, còn mẹ thì thật tệ”, “Mẹ chẳng làm được cái gì cả”, “Mẹ làm con mất mặt trước bạn bè”… với mẹ - người yêu thương, chăm sóc mình hàng ngày.

Đôi khi cha mẹ quá bận rộn, quên hỏi han khiến chúng ta nghĩ cha mẹ không quan tâm, bỏ bê con cái. Lê Việt (THPT Lê Quý Đôn), nói: “Giờ mình lớn rồi, không muốn cha mẹ lúc nào cũng nhắc nhở, nên để mình tự do”. Bạn có nhận thấy, đôi khi chính chúng ta đang có mâu thuẫn, vừa muốn độc lập, vừa muốn mọi người quan tâm đến mình?

Bạn đừng quá lo lắng và nghĩ “mình là đứa khác người nhất” vì nhiều nhà tâm lý học cho thấy bạn đang ở tuổi rất nhạy cảm, dễ tổn thương. Mâu thuẫn rất dễ xảy ra giữa bạn và cha mẹ. Nhưng tất cả những mâu thuẫn đó đều sẽ giải quyết được nếu bạn và cha mẹ cùng lắng nghe, chia sẻ với nhau.

Khi bạn bước vào tuổi yêu

Khi bạn bắt đầu quan hệ với nhiều bạn bè hơn, cha mẹ thường không biết rõ bạn bè của bạn, hoặc không hài lòng với những người bạn mà bạn đã chọn. Với cái tôi đang lớn, bạn nghĩ cha mẹ quá ràng buộc, cấm đoán, không tôn trọng ý kiến của mình. Trong khi đó thì cha mẹ chúng ta đâu có nhận ra một “quy luật” phổ biến là “càng cấm thì càng cứ”, càng ngăn cản thì càng yêu.

Cô N. Hoa (Q.Thanh Xuân Bắc – Hà Nội) khi biết Luân, cậu con trai lớp 10 của mình, đang yêu một cô bạn cùng trường, đã hành xử quá nóng nảy. Cô cấm Luân chơi với bạn gái đó, khi phát hiện hai người vẫn viết thư, gửi tin nhắn cho nhau, cô cấm dùng điện thoại, mắng chửi, thậm chí xúc phạm Luân ngay trước mặt bạn bè. Luân thấy xấu hổ vì mẹ, bỏ đến nhà bạn hàng tuần. Chính cách hành xử nóng nảy của cha mẹ đã làm những bạn đang “tập yêu” không có cơ hội tìm hiểu tính tình, quan niệm của nhau. Từ đó dẫn đến những bất đồng và mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái, giảm uy tín của cha mẹ khi giáo dục.

Nhiều bậc phụ huynh còn có thói quen đọc nhật ký của con cái. Sau khi đọc là bắt đầu tra khảo, hỏi han. “Đôi khi chỉ một chút rung động và quý mến thôi nhưng khi mẹ đọc được thì to chuyện. Nhiều lần như thế làm mình có cảm giác bị soi mói, xúc phạm. Đáng lẽ bố mẹ nên tâm sự thì mình cũng chẳng nổi khùng lên” - một bạn trẻ 16 tuổi ở Đống Đa bức xúc nói.

Rút ngắn khoảng cách cha mẹ và bạn

Khoảng cách giữa bạn và bố mẹ lớn đến mức nào? Bạn làm thế nào khi bố mẹ hơn bạn quá nhiều tuổi nên không thể hiểu hết suy nghĩ và mong muốn của bạn? Bạn đã bao giờ tâm sự chuyện tình cảm, yêu thương, những thắc mắc tế nhị của bạn với cha mẹ chưa? Đây chính là những điều bạn trẻ băn khoăn và tự hỏi không biết nên giải quyết như thế nào?

“Trước đây, mình và bố mẹ thường xuyên xảy ra xung đột. Cố gắng lắm mình mới tâm sự bình thường với cha mẹ được. Đầu tiên là viết thư xin lỗi mẹ vì thái độ của mình làm mẹ buồn, cũng vẫn bằng thư, mình nói chuyện với mẹ về những vấn đề tình bạn, tình yêu. Khi đã thân thiết hơn với mẹ, mình mới dám nói chuyện trực tiếp”, Mai Hương (Ba Đình – Hà Nội) tâm sự.

Còn Lê Trang (Thanh Xuân – Hà Nội) lại cảm thấy “bố mẹ với mình lúc nào cũng như mặt trăng với mặt trời. Cứ vừa mở miệng định tâm sự với mẹ thì đã nhận được sự phản đối kịch liệt. Bố mẹ nhiều khi không biết tâm tư, tình cảm của mình bị giữ chặt trong lòng, không có cách giải thoát. Đó là lý do chính khiến mình sống khép kín, ít nói chuyện và nhút nhát. Nhưng khi nói chuyện với bạn bè ở trên mạng mình rất cởi mở, vui vẻ và tự tin”.

Cha mẹ phần lớn nhìn vào xã hội với tất cả những gì đã được trải nghiệm trong khi giới trẻ chúng ta lại nhìn mọi thứ bằng con mắt phóng khoáng, cởi mở và hồn nhiên hơn. Những quan điểm, lối sống tiến bộ cần được phát huy, nhưng không thể đi quá xa thời đại. Điều đó đòi hỏi cha mẹ và chúng ta phải biết dung hòa và phải thay đổi nếu như cần thiết. Có một con đường ngắn nhất có thể rút ngắn khoảng cách này là tình thương. Tình thương làm con người dễ cảm thông và chấp nhận những khác biệt của người khác. Có vậy thì xung đột mới chấm dứt, cha mẹ và chúng ta sẽ hiểu nhau hơn.

Nguyễn Hạnh