Nào ai định nghĩa được tình yêu Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Chuyên gia về quan hệ tình cảm Paula Hall đã giải thích vì sao có những người ta yêu mến, va ngược lại cũng có̀ những người khiến ta thờ ơ.

Trong một số quan hệ, các tranh cãi có vẻ như luôn từ một phía - một người la toáng còn người kia im lặng. Có khả năng cả hai đều có vấn đề trong việc bày tỏ cảm giác, nhưng khi cùng bên nhau, họ sẽ có thể trấn an người kia rằng tình cảm vẫn còn ở mức kiểm soát được. Các cặp khác nhau sẽ trải nghiệm điều này theo cách khác nhau, nhưng có những người sẽ có một cảm giác khó giải thích - họ thấy mình được sống trọn vẹn khi ở bên một người nhất định.

Henry Dicks, một bậc thầy về giải đáp tình yêu, gọi đây là "sự hợp nhau không ý thức".

Hợp nhau không ý thức là gì?

Tất cả chúng ta mang theo mình một "bản vẽ" tâm lý, ghi lại các chi tiết về những gì mình trải nghiệm trong đời sống và những dấu vết chúng để lại. Nó chứa đựng thông tin mà thông thường ta không dám thừa nhận, xoay quanh các nỗi lo sợ, hồi hộp và kèm theo là các cơ chế tự vệ.

Mỗi chúng ta có một khả năng - ta không ý thức được - để thăm dò bản vẽ tâm lý của người đối diện. Những người mà ta bị cuốn hút nhất là những người có một bản vẽ bổ sung cho bản vẽ tâm lý của chính ta. Chúng ta đi tìm những sự tương đồng trong kinh nghiệm, nhưng - quan trọng hơn - ta cũng tìm những sự khác biệt.

Khác nhau thì thích nhau

Mục đích của sự hợp nhau không ý thức này là tìm ra một người có thể bổ sung cho những kinh nghiệm của ta. Đó có thể là một người giống ta, nhưng thông thường hơn, ta đi tìm một người mà có thể học thêm từ người ấy, một người đã có những cơ chế đối phó khác với ta.

Người phối ngẫu lý tưởng sẽ là người đã đấu tranh với những vấn đề tương tự trong cuộc sống, nhưng là người có một cách khác để giải quyết vấn đề. Có vẻ như một nửa ấy thường sẽ giúp ta cảm thấy mình hòa nhập trọn vẹn.

Mặc dù không mối quan hệ nào lại giống nhau hoàn toàn, song các nhà tâm lý đã ghi nhận rằng có một số loại thông thường trong vấn đề hợp nhau mà không ý thức được. Chúng có tên gọi sau đây:

Bố mẹ và con cái: dạng cặp đôi này thường chia sẻ những vấn đề chung về niềm tin và sự phụ thuộc. Khi một cặp nam nư yêu nhaũ rơi vào trường hợp này, mỗi người đều có niềm tin rằng nếu mình cảm thấy bất an, phụ thuộc, thì bạn tình mình sẽ chăm sóc cho mình. Người yêu của ta đóng vai trò bố mẹ ở đây.

Chủ và tớ: cặp đôi trong dạng này thì có vấn đề về quyền lực và sự kiểm soát. Một người có thể cảm thấy rất bất an nếu họ rơi vào vị thế vai phụ, vì vậy họ trở nên chuyên quyền và kiểm soát mọi chuyện trong nhà. Người yêu của họ - một người sợ trách nhiệm - chấp thuận nương theo, nhưng cũng lại tự mãn cho rằng thái đội thoải mái của mình hơn thái độ kiểm soát của bạn tình.

Tránh xa và theo đuổi: cả hai người đều sợ sự thân mật nhưng lại tìm thấy ở người kia chính là người lý tưởng cho mình. Sự đồng thuận ngầm ở đây là một trong hai sẽ luôn theo đuổi, đòi hỏi người kia cưng chiều. Trong lúc người còn lại thì "chạy trốn".

Có hai dạng tương thích khác dựa trên việc tìm kiếm một người có chung vấn đề và chung cách giải quyết.
Cùng hội cùng thuyền: Bạn có thể đã thấy những cặp trong trường hợp này. Họ trông giống nhau, thường mặc quần áo tương tự nhau. Họ chia sẻ mối quan tâm và quan trọng hơn, cùng ghét những thứ tương tự. Họ bảo vệ nhau bằng cách cùng hợp tác chống lại thế giới bên ngoài. Chó và mèo: Nhìn từ ngoài, có vẻ như cặp này chả nên gặp gỡ nhau làm gì. Họ cãi nhau vì bất kì chuyện gì. Họ tránh thân mật bằng việc sống trong thời chiến.
Bạn có nhận ra mình trong những trường hợp kể trên?

Khi mối quan hệ tình cảm đi theo thời gian, thường ta sẽ rơi vào từng trạng huống kể trên tùy thời điểm. Ví dụ, vào lúc ốm đau, bạn có thể hành động như trường hợp cha mẹ và con. Trong khi nhiều cặp sẽ thuộc dạng đồng hội đồng thuyền sau khi họ sinh con.

Tất cả các sự hợp nhau phục vụ một mục tiêu tâm lý là bảo vệ chúng ta khỏi nỗi lo lắng. Đa số các cặp tình nhân không nhận ra kiểu hợp nhau giữa mình cho đến khi có việc xảy ra làm thay đổi. Chúng ta tất cả đều trưởng thành theo thời gian, nhu cầu thay đổi và quan hệ chúng ta cần thay đổi để thích ứng.

(Trich tu BBC)