M? ơi, con đang l?n... Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

1. “Con không còn là trẻ con nữa!”

Trẻ phát triển dần theo từng cấp độ khác nhau và cha mẹ cần phải điều chỉnh các phản ứng của mình cho phù hợp với cấp độ phát triển của trẻ. Khi trẻ đã sắp đến tuổi vị thành niên, cha mẹ nên lưu tâm đến tình trạng phát triển của chúng và nên bắt đầu đối xử với chúng như với một người lớn ở mức độ cho phép.

2. “Con hành động như con đã sẵn sàng làm một người lớn, nhưng con sợ lắm với ý nghĩ trở thành người lớn”:

Dù con bạn đã sẵn sàng để được đối xử như một người lớn hay chưa, chúng sẽ bị ám ảnh về vô số trách nhiệm trước mắt trong vai trò của một người lớn. Ngoài vẻ hiên ngang như sẵn sàng gánh vác mọi trách nhiệm, trẻ vị thành niên có nỗi sợ hãi về những điều chúng chưa hề được biết đến. Nếu cha mẹ có sự tôn trọng trẻ kết hợp với khả năng cảm nhận về tình trạng hiện tại của chúng, họ sẽ trở thành chỗ dựa đáng tin cậy của trẻ vị thành niên.

3. “Bạn bè trở nên quan trọng đối với con”

Một phần trong tiến trình chuyển đổi là chuyển từ việc lệ thuộc vào cha mẹ sang tính tự lập.  Đây là quá trình phát triển mà bậc cha mẹ nào cũng ủng hộ và hào hứng mong chờ vì ai cũng muốn con mình trở nên một người có trách nhiệm và có tính tự lập.

Tuy nhiên, quá trình này lại liên quan đến việc dần dần tách rời cha mẹ và trở nên thân thiết với những người khác, chẳng hạn như bạn bè của chúng. Điều này hoàn toàn tự nhiên và không có gì bất ngờ hay bất hợp lý. Do đó, cha mẹ không nên quan tâm thái quá hay cảm giác tổn thương khi con bạn thích “rong chơi” với bạn bè hơn là ở nhà.

4. “Thắc mắc về nhiều chuyện mà trước đây con chưa từng thắc mắc”

Quan trọng nhất trong quá trình trưởng thành là việc học cách suy nghĩ và cảm nhận về chính bản thân. Những trẻ vị thành niên lúc trước rất vâng lời cha mẹ giờ đây lại bắt đầu tự hỏi vì sao chúng phải làm những điều mà bạn bảo chúng làm. Chúng cũng có thể thắc mắc về sự phán xét của cha mẹ, những đức tin cũng như những giá trị cơ bản mà gia đình đã và đang tôn trọng, gìn giữ. Điều này hoàn toàn bình thường và không có gì là bệnh hoạn cả. Nếu có dịp, bạn hãy sẵn sàng giúp trẻ giải đáp những thắc mắc này.

5. “Các kích thích tố tác động điều gì đó thật kỳ lạ lên cơ thể con mà con không thể kể cho cha/mẹ biết vì sao lại thế”

Cha mẹ sẽ nhận thấy rằng khi trẻ bước vào tuổi vị thành niên, chúng sẽ trở nên nóng nảy và có khuynh hướng cao giọng, đặc biệt khi chúng bị stress. Trẻ có thể bắt đầu cảm giác không tự nhiên thoải mái trước bạn bè khác giới ngay cả khi chúng đã thân thiết với nhau trong nhiều năm.

Trẻ có thể sẽ muốn dán những tấm áp-phích to lớn lên tường trong phòng chúng cho dù bạn không chấp thuận những hình ảnh đó. Cha mẹ nên nhận ra rằng các kích thích tố có thể là nguồn gốc các xử sự đó của độ tuổi này nhưng không nên để trẻ sử dụng điều này để “chạy tội”. Hãy dạy trẻ rằng cho dù sẽ không dễ tí nào, chúng ta vẫn có thể điều khiển được các kích thích tố cũng như các điểm “bốc hỏa” này.

6. “Con ghét bị NHÌN như thế”

Cái nhìn ở đây có thể là những lúc cha mẹ nhìn trẻ chằm chằm, trừng trừng hay nhíu mày nhăn nhó nhằm biểu lộ cho trẻ biết chúng đang gặp rắc rối. Thay vì nhìn trẻ như vậy, cha mẹ nên dùng lời nói để trao đổi ý nghĩ với trẻ và giúp chúng hiểu được tại sao bạn lại tức giận với chúng như thế.

7. “Thỉnh thoảng, con cần được ở một mình”

Trẻ vị thành niên có khuynh hướng thu người lại một chút khi chúng đang trong quá trình khám phá thế giới của mình. Chúng có thể rất lắm lời với bạn bè nhưng lại rút vào vỏ ốc của mình khi về đến nhà. Điều này cũng tự nhiên thôi và cha mẹ cần lưu ý một khi sự việc tiến triển theo chiều hướng thái quá.

8. “Đôi lúc, con chỉ muốn cha/mẹ lắng nghe con nói”:

Cha mẹ thường có khuynh hướng muốn là mình sẽ là người giải quyết vấn đề và nóng nảy đưa ra ngay lời khuyên trong khi đang nghe trẻ giãi bày.

Hãy chống lại tư tưởng này và cố gắng từng bước một để có thể bình tâm lắng nghe những gì trẻ nói và chỉ lắng nghe mà thôi. Nhiều lúc, những cuộc trò chuyện giữa cha mẹ và trẻ là cơ hội để trẻ trình bày suy nghĩ cũng như quyết định của chúng.  Hãy cho trẻ cơ hội để học cách giải quyết các vấn đề sao cho hợp lý và đúng đắn nhất thay vì bạn nhảy vào giải quyết dùm chúng.

9. “Con mong muốn cha mẹ cư xử trước sau như một”

Trong khi trẻ vị thành niên có khuynh hướng nổi loạn trước quyền hành của cha mẹ, chúng lại mong muốn và cảm giác thoải mái nhất khi cha mẹ thực hiện đúng theo các nguyên tắc đã đề ra và cư xử một cách nhất quán. Nếu bạn đã đề ra một quy định nào đó, hãy tuân thủ đúng như thế. Sự nhất quán sẽ giúp trẻ có cái gì đó để dựa vào – giống như chiếc neo thuyền trong cơn bão tố của cuộc đời.

10. “Cha mẹ hãy giữ lời hứa”

Trẻ vị thành niên dễ nổi cáu khi cha mẹ chúng nói một đường rồi lại làm một nẻo. Hãy thực hiện đúng những gì bạn đã cam kết với chúng vì đối với trẻ, thà rằng bạn đừng hứa còn hơn là hứa rồi lại không giữ lời. Hãy làm gương cho trẻ noi theo và giữ đúng cam kết với chúng, trẻ sẽ tôn trọng bạn nhiều hơn.

Nguyễn Thị Thảo Vi (www.fatherhood.about.com)