Tình yêu và tình dục là những chủ đề đã được đề cập dưới nhiều góc cạnh trong văn học nghệ thuật. Nhưng dưới mãnh lực của Mozart, tình yêu, tình dục, sự thuỷ chung được đề cập một cách hài hước, nhẹ nhàng, nhưng vẫn không kém phần thâm thuý trong “Cosi Fan Tutte”.

Khi ngỡ người yêu ra trận (mà thực chất là một sự dàn dựng để thử lòng các cô gái), sự “chống đỡ” mãnh liệt ban đầu của Fiordiligi và Dorabella đã dần trở nên yếu ớt trước sự “ve vãn”, chăm sóc và tấn công dai dẳng của hai chàng trai ngoại quốc do một người bạn giới thiệu. Hai cô không biết rằng hai chàng ngoại quốc này chính là người yêu của họ cải trang để thử lòng (Bắt đầu từ một vụ cá cược để bảo vệ niềm tin về sự thuỷ chung của người yêu, hai chàng trai đã cải danh mang “vàng” thử “lửa”).

Niềm tin vào tình yêu sẽ mãi là điều mà hai chàng Guglielmo và Ferando trân trọng nếu Fiordiligi và Dorabella chiến thắng được sức tấn công mãnh liệt của hai người bạn trai mới, dù họ sẵn sàng uống thuốc độc liều chết vì hai nàng. Sự từ chối lạnh lùng, dù chỉ một nụ hôn dành cho hai kẻ “hâm mộ” cuồng tín đang “chết” vì yêu, làm cho chúng ta phấp phỏng mừng thầm vì sự thuỷ chung đến tuyệt diệu của hai người con gái đang phải sống trong sự xa cách người yêu. Sự chung thuỷ là tuyệt đối?

Nhưng chỉ có “sự thay đổi là không thay đổi”. Tình yêu không là bất biến, có rất nhiều cám dỗ đang chờ đợi, chỉ cần bạn thả cho mình được tự do theo chính những cảm xúc đang có trong bản thân mình. Và hai nàng Fiordiligi và Dorabella với những hình ảnh về người yêu đang mờ nhạt dần trong trái tim đã không chống đỡ nổi sức thu hút đầy quyến rũ của những chàng trai mới. Hình bóng của người yêu cũ dần bị thay thế bởi hình ảnh của những chàng trai của hiện tại. Sẽ không có vấn đề gì lắm, nếu Fiordiligi bị quyến rũ bởi anh chàng ngoại quốc do Guglielmo người yêu của cô giả trang và Dorabella bị quyến rũ bởi chàng trai do Ferando người yêu của cô thế vai. Nghịch lý là hai nàng bị cuốn hút bởi bạn tình của nhau. Những giá trị về người yêu của hai nàng đã thay đổi một cách vô thức, chính hai nàng cũng không nhận biết được. Nhưng không riêng gì ai, tình yêu luôn là một điều vượt “quá tầm” kiểm soát của tất cả chúng ta. Những giá trị có thể thay đổi theo thời gian, quan trọng là chúng ta sẵn sàng chấp nhận sự thay đổi đó hay không.

Vở kịch có một cái kết khá nhẹ nhàng, mọi vấn đề được hoá giải khi các chàng trai trở về chính với bản thân mình, các cô gái được tha thứ và họ lại trở về với người yêu ngày xưa của mình. Nhưng mọi thứ có còn như xưa? Ai biết được khi tình cảm đã phiêu lưu qua một giai đoạn mới, những cảm xúc mới mẻ đã đến với tâm hồn mỗi người?

Nếu ai tin vào sự chung thuỷ, xin đừng thất vọng. Không phải sự chung thuỷ là không thể có, chỉ có điều… nếu bạn không xây đắp nó hàng ngày, sự chung thuỷ đó sẽ được chuyển di… sang người khác. Nếu tình yêu chỉ được vun đắp một chiều, có thể ngày mai tình yêu đó sẽ được làm mới bởi một … người khác, người mang đến sự tương tác đích thực giữa những người trong cuộc, để cùng vun đắp tình yêu. Có thể bạn sẽ cảm nhận khác tôi khi xem vở nhạc kịch này, nhưng phải chăng đó là thông điệp của vở Cosi Fan Tutte?

Lan Tường