Tiếp thị xã hội bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm tại thành phố Hồ Chí Minh Thứ Bẩy, 14/12/2013, 00:00

  Từ Kết quả giám sát kết hợp hành vi và các chỉ số sinh học (IBBS) năm 2009 cho thấy tỷ lệ sử dụng chung bơm kim tiêm trong vòng 1 tháng qua trong nhóm nam tiêm chích ma túy (TCMT) tại thành phố Hồ Chí Minh là 20%, cao hơn so với tỷ lệ trung bình của các tỉnh/thành phố tham gia IBBS (15,7%). Trong năm 2012, tổ chức Dịch vụ Dân số Quốc tế tại Việt Nam (PSI/VN) đã tiến hành nghiên cứu hành vi nhóm nam TCMT tại 8 tỉnh (Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Điện Biên, Nghệ An, thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, và An Giang). Kết quả nghiên cứu này cũng cho thấy tỷ lệ sử dụng chung bơm kim tiêm trong vòng 1 tháng qua trong nhóm nam TCMT tại thành phố Hồ Chí Minh cao hơn so với tỷ lệ trung bình của các tỉnh/thành phố tham gia nghiên cứu (14,8% và 8,2%).

  Ngoài ra, một số nghiên cứu gần đây đã xác định có mối liên quan giữa loại bơm kim tiêm và nguy cơ lây nhiễm HIV ở những người TCMT. Bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm lưu trữ trung bình 2 micro-lít chất lỏng trong bơm tiêm sau khi pít-tông đã được nén hoàn toàn, và sau khi rửa lượng máu tồn lưu ít hơn 1,000 lần so với loại bơm kim tiêm thông thường. Bằng chứng từ các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, các mô hình toán học và các điều tra hành vi cho thấy, lây nhiễm HIV liên quan đến tiêm chích có thể được loại trừ nếu người TCMT chuyển từ sử dụng bơm kim tiêm thông thường sang bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm.

  Kết quả từ Khảo sát thị trường tháng 2/2012, Nghiên cứu định tính tháng 3/2012 và Khảo sát nhà thuốc tháng 12/2012 do PSI/VN thực hiện đã chỉ ra những rào cản chính đối với việc sử dụng thường xuyên bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm trong nhóm TCMT:

- Độ bao phủ bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm tại kênh nhà thuốc còn thấp với 25% nhà thuốc gần tụ điểm TCMT tại thành phố Hồ Chí Minh có bán bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm

- Ngay cả khi bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm có sẵn tại các nhà thuốc, người TCMT cũng khó có thể tiếp cận được vì chủ/người bán thuốc không chủ động trưng bày và giới thiệu cho khách hàng.

- Việc tiếp cận được dụng cụ tiêm chích tiệt trùng vào ban đêm tại thành phố Hồ Chí Minh cũng đang gặp khó khăn

- Nhận thức về lợi ích của bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm trong nhóm TCMT vẫn còn hạn chế

  Theo ước tính dự báo HIV giai đoạn 2007 – 2012 của Bộ Y Tế, số lượng người TCMT ở thành phố Hồ Chí Minh vào khoảng 25.573. Nếu mỗi người TCMT sử dụng 2 bơm kim tiêm/ngày (không dùng lại và không dùng chung) thì nhu cầu bơm kim tiêm ước tính trong một năm là 18.700.000 chiếc. Trong khi đó, tỷ lệ phân phát bơm kim tiêm miễn phí của thành phố Hồ Chí Minh hiện nay chỉ vào khoảng 1 triệu bơm kim tiêm/năm, chiếm khoảng gần 6% nhu cầu của người TCMT. Do vậy, nhu cầu bơm kim tiêm trong nhóm TCMT là rất lớn, và thêm vào đó họ thích sử dụng bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm.

  Xuất phát từ những vấn đề trên, Ủy ban phòng chống AIDS thành phố đã phối hợp cùng tổ chức PSI và Ủy ban nhân dân quận 10 tổ chức Hội nghị đồng thuận chương trình tiếp thị xã hội BKT ít nguy cơ lây nhiễm tại Ủy ban nhân dân quận 10. Tham gia hội nghị ngoài đại diện lãnh đạo Ủy ban phòng chống AIDS, tổ chức PSI, Ủy ban nhân dân quận 10, Trung tâm Y tế dự phòng quận 10 thì còn có sự tham gia của Chi cục phòng chống tệ nạn xã hội, công an 15 phường, Ủy ban nhân dân 15 phường, phòng lao động thương binh xã hội quận, phòng văn hóa quận..với số lượng 40 đại biểu.

  Hội nghị đã giới thiệu đến đại biểu tham dự về hoạt động can thiệp giảm hại trên nhóm nghiện chích ma túy tại TP.HCM như chương trình tao đổi bơm kim tiêm sạch, chương trình 100% bao cao su, chương trình điều trị cai nghiện và điều trị thay thế , các hình thức thông tin giáo dục truyền thông cho nhóm nguy cơ cao, các văn bản pháp quy liên quan, định hướng hoạt động cũng như giới thiệu về chương trình tiếp thị xã hội bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm do tổ chức PSI thực hiện. Hiện tại, chương trình tiếp thị xã hội bơm kim tiêm do PSI thực hiện đang được triển khai ở hai hình thức là bán tại các quầy thuốc tây và bán tại các điểm bán hàng không truyền thống với giá cả rất ưu đãi (giá bán sỉ là 1.800 đồng/cây).

  Sau các phần trình bày, đại diện của Chi cục phòng chống tệ nạn xã hội, công an, và một số đại biểu tham dự đã có ý kiến đồng thuận cao với chương trình can thiệp giảm hại của thành phố và hoàn toàn đồng ý nên cần có chương trình tiếp thị xã hội bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm tại quận 10. Tuy nhiên, hình thức triển khai hoạt động tiếp thị xã hội như thế nào là một vấn đề rất khó và cần được quan tâm.

  Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân quận 10 đã đúc kết hội nghị thông qua ý kiến của đại biểu tham dự như sau: quận 10 hoàn toàn tán thành và ủng hộ chương trình can thiệp giảm hại của thành phố về dự phòng lây truyền HIV/AIDS và quận 10 cũng đang thực hiện chương trình này. Quận 10 đề nghị chương trình tiếp thị xã hội bơm kim tiêm ít nguy cơ lây nhiễm nên tập trung truyền thông, quảng bá tại các quầy bán thuốc tây vì các nơi này hội đủ yếu tố về mặt pháp lý cũng như quận và công an dễ theo dõi, quản lý. Hình thức bán tiếp thị xã hội tại các điểm không truyền thống như quầy thuốc lá, quán nước ven đường…không được đồng thuận vì lợi bất cập hại trong khâu quản lý và ý kiến phản hồi của người dân không đồng tình cho việc tiếp thị thông qua kênh này. Quận 10 đề xuất thành phố và PSI nên xem xét thêm các hình thức tiếp cận khác ngoài hai hình thức nên trên.

  Nhìn chung, hội nghị thành công tốt đẹp khi phần lớn đại biểu tham gia phát biểu ý kiến rất nhiệt tình và bày tỏ sự quan tâm đến chương trình. Tuy nhiên, trong thời buổi hiện tại, việc tìm ra các cách thực hiện chương trình hiệu quả, tiết kiệm là một việc rất khó khi các nguồn tài trợ quốc tế giảm nhanh. Điều đó đòi hỏi người dân phải có thái độ tích cực trong việc ý thức về phòng ngừa lây truyền HIV và đóng góp một phần trách nhiệm của mình, đặc biệt ở nhóm có hành vi nguy cơ cao và một trong những giải pháp chính là con đường xã hội hóa.

Theo Ủy ban Phòng chống AIDS Thành phố Hồ Chí Minh