Phú Thọ, bước đột phá về phòng chống HIV/AIDS Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Thế mà chỉ năm tháng trước, khi người nhiễm HIV đi bán tôm, bán cá không ai muốn mua vì sợ lây nhiễm và người nhiễm sống âm thầm sợ hãi, mặc cảm vì bị kỳ thị.

Tháng 6-2004, Dự án quỹ toàn cầu và Sở Y tế Phú Thọ triển khai dự án: Tăng cường chăm sóc, tư vấn, trợ giúp người nhiễm HIV/AIDS và các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS dựa vào cộng đồng.

Giám đốc Sở Y tế Phú Thọ Hoàng Văn Tránh cho biết: Ðây là lần đầu hoạt động phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh được sự quan tâm của quốc tế. Chỉ sau năm tháng đi vào hoạt động dự án nâng cao nhận thức của nhân dân, nhất là người nhiễm hai nơi triển khai dự án là huyện Phù Ninh và Cẩm Khê được chăm sóc, tư vấn trợ giúp cả vật chất lẫn tinh thần, kêu gọi được họ và gia đình cùng tích cực tham gia các hoạt động. Ðồng thời huy động được các ban, ngành, đoàn thể địa phương, sự hưởng ứng nhiệt tình của nhân dân. 60% số người nhiễm có địa chỉ tại hai huyện được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc y tế và xã hội, 70% số trẻ nhiễm trên địa bàn được chăm sóc và điều trị thích hợp, 60% số phụ nữ mang thai đến khám tại các bệnh viện được tư vấn và xét nghiệm tự nguyện, 350 người bệnh trên địa bàn được điều trị nhiễm trùng, 400 cán bộ y tế được đào tạo về chăm sóc, tư vấn và xét nghiệm, 85% số phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị dự phòng lây truyền từ mẹ sang con.

Huyện Cẩm Khê là một trong hai nơi thực hiện dự án. Hiện ở đây có 54 người nhiễm. Mặc dù là huyện thuần nông nhưng số người nhiễm ngày một gia tăng. Bác sĩ Vi Văn Miên, Phó Giám đốc Trung tâm y tế huyện Cẩm Khê cho biết: Nguyên nhân của việc gia tăng người nhiễm là người dân thường đi làm thêm ở những địa bàn có nguy cơ cao như: Quảng Ninh, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Trình độ dân trí thấp, việc tiếp cận các thông tin tuyên truyền nhiều hạn chế, vì vậy thiếu hiểu biết về HIV/AIDS. Các tệ nạn xã hội, cờ bạc, tiêm chích còn len lỏi trong cộng đồng. Hơn nữa, mạng lưới HIV/AIDS còn mỏng, kinh phí chi cho hoạt động quá ít so với khối lượng công việc. Tài liệu tuyên truyền chậm và nội dung nghèo nàn, kém hấp dẫn. Dự án quỹ toàn cầu tạo cơ hội để huyện Cẩm Khê đẩy mạnh hoạt động phòng, chống AIDS. Các xã được hưởng lợi dự án là: Tiên Lương, Phương Xá, Sai Nga, Tình Cương. Tại đây, xã thành lập đội công tác mở rộng, tổ cộng tác viên, nhóm giáo dục đồng đẳng, phòng tư vấn. Ðồng thời đẩy mạnh truyền thông bằng nhiều hình thức và nội dung phong phú tại các hội nghị, các phương tiện thông tin đại chúng, các hộ gia đình. Kết quả là từ chỗ xa lánh kỳ thị người nhiễm, đến nay những người dân chấp nhận việc sống chung và giúp đỡ họ. Từ sự nhận thức mơ hồ về dịch HIV nay nhận thức rõ căn bệnh này.

Nguyễn Thị Thành, ở xóm 3, xã Tiên Lương, huyện Cẩm Khê là thành viên tuyên truyền rất tích cực của dự án. Mới 21 tuổi đời, cô gái này đã chịu những nỗi đau không nói hết bằng lời do đại dịch AIDS gây nên, bị lây nhiễm HIV qua chồng. Tháng 12-2001, người chồng ra đi sau khi mang đi tất cả tài sản vào những cơn nghiện ma túy, để lại cho cô một đứa con trai. Nhưng tháng 8-2004, cô đau xót khi mất đi đứa con của mình. Trong gia đình cô có sáu người nhiễm HIV/AIDS gồm anh chồng, chị dâu và cháu gái. Hiện chỉ còn lại mình cô và người anh. Bố mẹ chồng hắt hủi. Dân làng nhìn thấy cô không ai dám đến gần. Họ tách cô ra mọi hoạt động của cộng đồng. Từ khi được cán bộ dự án tuyên truyền, vận động, bà con có cách nhìn khác, họ thương xót và bao bọc cô xóa đi sự kỳ thị khinh sợ trước đây. Thành tâm sự: Nếu như không có các cán bộ về hướng dẫn thực hiện chương trình này thì số phận của em, của những người nhiễm không biết sẽ như thế nào. Bởi những người nhiễm như em, tinh thần và vật chất ngày càng sa sút, cộng thêm sự kỳ thị của bà con nữa sẽ càng sớm tàn tạ.

Chị Tống Thị Xuân, trưởng nhóm cộng tác viên cho biết: Chúng tôi được trang bị tất cả các kiến thức, từ giám sát chăm sóc người bệnh tại cộng đồng, tiếp cận đối tượng, tuyên truyền lồng ghép trong tất cả các hội nghị tại địa phương. Lúc đầu bà con không chấp nhận, có nơi đuổi cộng tác viên không cho tuyên truyền, nhưng chị Xuân cùng với các cộng tác viên khác bền bỉ, cộng thêm nhân dân đọc các tài liệu, xem truyền hình hiểu rõ đường lây và cách phòng, chống, từ đó họ có cách nhìn đúng về HIV/AIDS và cùng nhau tham gia tuyên truyền.

Hiện nay, tỉnh Phú Thọ có gần một nghìn người nhiễm, gần 100 người đã chết vì AIDS. Là một tỉnh thuần nông nhưng dịch HIV gia tăng nhanh chóng. Nguyên nhân được lý giải là do phần lớn thanh niên đi làm ăn tại các địa bàn là điểm nóng của dịch như Hải Phòng, Quảng Ninh.

TS Nguyễn Thanh Long, Phó Giám đốc dự án Quỹ toàn cầu cho biết: Phú Thọ là một trong 20 tỉnh mà dự án đã thực hiện. Ðây là mô hình phòng, chống HIV/AIDS tại cơ sở có hiệu quả, cần nhân rộng trong cả nước.