Nơi thắp lên sự sống Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Phòng khám   được khai trương và đi vào hoạt động tháng 11 năm 2009  dưới sự hỗ trợ của tổ chức CDC (Centers for Disease Control) - trung tâm phòng và kiểm soát bệnh Hoa Kỳ và Life Gap- dự án hợp tác của CDC với Bộ y tế từ nguồn tiền PEPFAR (The U.S. President's Emergency Plan for AIDS Relief) - Chương trình viện trợ Phòng chống AIDS Khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ Hiện tại, hoạt động của phòng khám tập trung vào một số loại hình dịch vụ như: tư vấn, điều trị nhiễm trùng cơ hội, điều trị ARV, xét nghiệm và đánh giá thất bại điều trị, kháng thuốc. Ngoài ra, phòng khám còn có sự hỗ trợ về tâm lý xã hội cho bệnh nhân và gia đình kết hợp với dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ, điều trị giảm đau, tâm lý, chăm sóc cuối đời.  

 

Do tính chất đặc thù của phòng khám là một cơ sở chăm sóc và điều trị HIV toàn diện tuyến cuối cùng của một bệnh viện hạng đặc biệt,  nên phòng khám nhận được sự hỗ trợ điều trị đắc lực của nhiều chuyên khoa sâu khác trong bệnh viện Bạch Mai như các khoa lâm sàng (hô hấp, thần kinh, da liễu, mắt,..), các khoa cận lâm sàng như chẩn đoán hình ảnh (chụp cắt lớp, cộng hưởng từ, siêu âm), xét nghiệm sinh hóa, huyết học, vi sinh, CD4, đo tải lượng virus, v.v… cùng với đó là sự hợp tác tốt với các tổ chức quốc tế (HAIVN, Quỹ Clinton,..) nên thường xuyên có sự trao đổi kinh nghiệm, thảo luận ca bệnh nặng phức tạp từ tuyến dưới chuyển lên và hợp tác nghiên cứu để triển khai chuyên sâu trong việc điều trị bênh nhân HIV/AIDS. Cùng với đó hàng tháng, phóng khám thường xuyên tổ chức những buổi họp  giữa bệnh nhân, người nhà bệnh nhân với y bác sĩ để giao lưu, chia xẻ kinh nghiệm, đánh giá kết quả và rút kinh nghiệm trong điều trị.

Nhận thấy sự ảnh hưởng sâu rộng của HIV/AIDS đối với đời sống cộng đồng và tầm quan trọng đặc biệt của việc chăm sóc và điều trị toàn diện cho bệnh nhân HIV, trong thời gian tới, phòng khám sẽ thành lập thêm một số dịch khác như điều trị trẻ em, dự phòng lây truyền mẹ con, dự phòng lây nhiễm HIV trong môi trường bệnh viện, kết hợp triển khai nghiên cứu chuyên sâu về HIV như nghiên cứu tập trung vào nhiễm trùng cơ hội, đồng nhiễm HIV với virus viêm gan B, hoặc C, đánh giá thất bại điều trị, kháng thuốc và điều trị phác đồ bậc 2, kết hợp các dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ.  Mặt khác, nắm bắt được tình trạng tiềm ẩn về nguy cơ lây nhiễm HIV từ nhóm đối tượng đồng tính nam (MSM) do họ có tâm lý e ngại gặp người khác nên cũng trong thời gian tới phòng khám  sẽ có dịch vụ dành riêng và muốn triển khai nghiên cứu chuyên sâu trên nhóm đối tượng nàySau một năm đi vào hoạt động, phòng khám đã thu hút được 423 bệnh nhân đến đăng ký điều trị thuốc ARV trong đó nam giới  chiếm 2/3. Họ đến từ nhiều miền khác nhau  không chỉ ở Hà Nội mà còn đến từ các tỉnh xa xôi như Lai Châu, Điện Biên, Tuyên Quang, Nam Định, Phú Thọ,  Quảng Ninh, Nghệ An,.… Trong số 214 bệnh nhân điều trị ARV, chia thành 10 đợt điều trị, mỗi đợt khoảng 20 người.

 

Đa số bệnh nhân là người ngoại tỉnh đến Bệnh viện Bạch Mai điều trị muộn  trong tình trạng sức khỏe suy kiệt nhiễm trùng cơ hội nặng, phức tạpnhưng không được phát hiện là có HIV. Sau khi được chẩn đoán HIV bệnh nhânđược giới thiệu sang điều trị nội trú sau khi bệnh tình thuyên giảm chuyển xuống điều trị ngoại trú. Bác sĩ Cường chia sẻ thêm: những bệnh nhân nữ lây từ chồng rất nhiều; hầu hết bệnh nhân đều không muốn điều trị tại địa phương, họ đến đây là tuyến điều trị muộn nhất, có nhiều bệnh nhân nặng, HIV đã phá hủy nhiều cơ quan nội tạng như não, gan, phổi, da,.. nhiều bệnh nhân thất bại điều trị, kháng thuốc, nhiều nhiễm trùng cơ hội…Không chỉ vậy, họ đến trong tình trạng hoảng loạn về tinh thần, tâm lý bị tổn thương nặng nề. Lúc nào trong họ cũng tồn tại cảm giác sợ hãi, họ sợ bị người đời kỳ thị, phỉ nhổ, khinh bỉ. Nhiều bệnh nhân khi phát hiện ra bệnh đã tuyệt vong không muốn sống như bệnh nhân H(ở Tuyên Quang), H( ở Hà Nội), L(ở Phú Thọ)., L(ở Long Biên)… Theo bác sĩ Cường, tình trạng của họ lúc nhập viện giống như những người đang bị rơi xuống vực và đang được kéo lên bằng một sợi giây thừng mủn nát không biết đứt lúc nào.

Như đã nói, hàng tháng phòng khám có tổ chức những buổi gặp gỡ giữa bệnh nhân, người nhà bệnh nhân với y bác sĩ để đánh giá kết quả và rút kinh nghiệm trong điều trị, nhưng do đặc thù là ngoại trú, bệnh nhân sống ở tỉnh xa, với tâm lý còn e ngại, mặc cảm, không muốn bộc lộ nên không có sự gắn kết, chia sẻ kinh nghiệm với nhau, điều này sẽ dễ dẫn đến bỏ điều trị vì uống thuốc ARV là phải uống suốt đời. Vì vậy, phòng khám đã có sáng kiến tổ chức sinh hoạt nhóm cho bệnh nhân và gia đình và  mong muốn hoạt động này trở thành thường xuyên, thường quy mỗi quý họp một lần. Mục đích của việc sinh hoạt nhóm này là để giao lưu,  chia sẻ kinh nghiệm, sau một thời gian uống thuốc, điều trị có gì cải thiện  về sức khỏe, tâm lý, cuộc sống ; dùng thuốc thì có tai biến gì không? Nội dung hoạt động của buổi sinh hoạt nhóm không chỉ giúp ích cho bệnh nhân và gia đình mà các thông tin phản hồi từ phía bệnh nhân này cũng sẽ cho bác sĩ và nhân viên phòng khámđểrút kinh nghiệm làm sao cho phòng khám hoạt động  tốt hơn.

Theo sự giới thiệu của anh, chúng tôi may mắn được dự buổi sinh hoạt nhóm đầu tiên của những bệnh nhân HIV/AIDS  điều trị đợt đầu tiên. Bước chân vào căn  phòng rộng khoảng hơn 10m2, không như dự cảm ban đầu- buổi hôm nay có thể các bệnh nhân sẽ rất e dè, dù hẹp về không gian nhưng ở đó lại đầy ắp tình yêu thương giữa con người với con người. Khi chúng tôi bước vào phòng đã có khoảng mươi người đang trò chuyện sôi nổi, trông họ ai cũng tràn ngập niềm vui và hạnh phúc. Theo lời giới thiệu ban đầu của bác sĩ Cường thì ở đó có người là người nhà bệnh nhân có người là nạn nhân trực tiếp của HIV. Nhưng quả thực tôi không tài nào nhận ra vì tất cả họ trông đều rất khỏe mạnh, xinh xắn và đáng yêu. Buổi sinh hoạt kéo dài gần 3 giờ đồng hồ, ở đó có nhiều cảm xúc nước mắt, niềm vui và hạnh phúc ngập tràn.

Chia sẻ với chúng tôi về thái độ và các dịch vụ phục vụ của phòng khám, nhiều bệnh nhân không giấu nổi niềm xúc động. Bệnh nhân có tên là H đến từ Phú Thọ đã không kìm nổi xúc động ( nỗi bất hạnh lớn nhất đời anh là cả vợ anh là chị L  cũng là bệnh nhân có HIV). Anh thổn thức: “ Vợ chồng chúng tôi như được ở cõi chết trở về. Sau rất nhiều những khủng hoảng về tình thần, những dằn vặt khổ đau cho lầm lỗi để chót mang đến hậu họa là bị nhiễm HIV chúng tôi chỉ muốn chết. Khi vào phòng khám này, sự sống của vợ tôi ở tình trạng ngàn cân treo sợi tóc, mọi người ai cũng tưởng là không thể cứu chữa gì nữa, nhưng các bác sĩ luôn có mặt động viên kịp thời giúp chúng tôi vượt qua được cái thời khắc quan trong nhất. Sau hơn một tháng điều trị cả nội trúvà ngoại trú, sức khỏe của vợ tôi khá lên trông thấy, từ một cái xác như chẳng còn chút sự sống nào, quặt quẹo chỉ còn 35kg bây giờ vợ tôi đã có da có thịt,  đã tăng được lên 45kg. Chúng tôi biết ơn bác sĩ nhiều lắm”. Đôi mắt ngấn lệ, gương mặt sạm màu sương gió, khắc khổ vì bươn trải cuộc sống, vì nỗi lo cơm áo gạo tiền, bệnh tật, vì sợ bí mật của hai vợ chồng đến một ngày nào đó sẽ bị bại lộ đã làm cho tất cả chúng tôi đều rưng rưng. Cùng với niềm xúc động ấy, bác Th.- người nhà của một bệnh nhân đang nằm điều trị nội trú tại phòng khám, người có thâm niên đi nuôi bệnh nhân giãi bày: “Cách đối xử của bác sĩ, y tá, nhân viên với bệnh nhân ở đây còn thương hơn cả người nhà. Ở gia đình, làng xóm, chúng tôi bị kì thị, ghét bỏ, họ ghê tởm gia đình chúng tôi. Thì đến đây các bác sĩ, y tá luôn gần gũi  động viên bệnh nhân, gia đình để củng cố thêm lòng tin cho chúng tôi. Họ luôn tận tình dặn dò đến nơi đến chốn, không tiếc điều gì, chăm sóc không kể thời gian đêm cũng như ngày miễn sao cho bệnh nhân được khỏe.”

Dù là buổi sinh hoạt của những người bệnh có HIV nhưng không khí của buổi sinh hoạt không hề nặng nề, u ám mà lại tràn ngập niềm vui, tiếng cười, trên gương mặt họ ánh lên những niềm hạnh phúc và sự lạc quan. Để làm nên không khí đó là công rất lớn của một bệnh nhân , chị Nguyễn Thị H đến từ Hà Nội là một nhân viên trong một công ty lớn ở Hà Nội. Với khuôn mặt bầu bĩnh  ngây thơ, rất khả ái, nụ cười luôn thường trực trên đôi môi, rất cởi mở và thẳng thắn, chị đã làm cho buổi sinh hoạt sôi nổi thêm bội phần. Cũng như bao bệnh nhân khác, khi phát hiện ra bí mật này chị đã vô cùng hoảng loạn, nhìn thấy ai cũng sợ, sợ bị kì thị, bị bại lộ thì tất cả sẽ hết: bạn bè, người thân, tình yêu và việc làm. Chị tâm sự: “tự dưng em thấy sức khỏe giảm sút nhanh chóng, đi khám ở bệnh viện Bạch Mai, biết mình bị “dính”, rồi em được đưa tới phòng khám này trong trường hợp sức khỏe bị suy kiệt nặng , người gầy nhom nhem, mắt lác sệch, da tái xanh tái xám. Khi vào đây điều trị, ngày nào em cũng khóc, em rất hay gọi điện cho bác sĩ (đặc biệt là em hay gọi cho bác sĩ Cường kể cả đêm lẫn ngày) để hỏi, cái gì cũng hỏi như :bao giờ thì chết, có chữa được không, sợ uống thuốc sẽ bị quái thai nhưng sợ chết nên phải uống. Và rồi được sự quan tâm giúp đỡ, động viên tận tình của bác sĩ ở đây em đã vượt qua được rào cản để tồn tại . Họ như những người đã tiếp thêm nghị lực sống cho em”.

 

Với vợ chồng anh Lê Tuấn L và chị Nguyễn Thị Ph ở Long Biên, Hà Nội, những người đã chung sống với HIV đến nay là 11 năm trời, thì phòng khám đã là nơi tái sinh cuộc đời họ một lần nữa. Phát hiện bị bệnh năm 1999, cả anh và chị đều hoảng loạn, mất thăng bằng. Quẩn chí cả hai vợ chồng đã tìm đến cái chết bằng những viên thuốc ngủ vô cảm nhưng thần chết đã ngoảnh mặt làm ngơ  nên hôm nay anh chị mới có cơ hội có mặt ở  phòng khám này. Chị Ph tâm sự: “ Phòng khám này là điểm đến cuối cùng, không có bệnh gì là bác sĩ ở đây không chữa được. Tôi thấy, các y bác sĩ ở đây rất giỏi. Không chỉ vậy, họ rất biết chăm sóc bệnh nhân, họ luôn hiểu và thông cảm với bệnh nhân. Trong những ngày ở viện, tôi chưa bao giờ thấy họ nặng lời với bất cứ một bệnh nhân nào mặc dù tôi biết họ làm việc rất vất vả, đầu óc lúc nào cũng căng thẳng. Vợ chồng chúng tôi và có lẽ là tất cả những bệnh nhân khác ở đây không biết bao giờ mới trả hết ơn cứu mạng lớn lao này”. Còn nhiều và rất nhiều những nỗi lòng, những sẻ chia khác như của anh Tr (ở Nam Định), chị L(ở Tuyên Quang), bác Thu( người nhà bệnh nhân Ph ở Hà Nội)…Tất cả họ đều rưng rưng trong niềm xúc động và bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến tất cả các y bác sĩ của phòng khám nơi đã làm nên sự hồi sinh cho cuộc đời họ, để họ thêm một lần nữa được sống được yêu thương.

Qua những cảm xúc trên đây của những người  sau những giây phút tưởng như vuốt mặt tử thần, thì sau khi điều trị lại thấy khỏe ra, thấy ánh sáng cuộc đời rạng rỡ hơn và có thể cất bước đi quay lưng cưới ngạo nghễ với tử thần, chúng tôi hiểu rằng, với họ phòng khám này là chốn đã ươm lên mầm sống, cùng những khát vọng được trở lại với cuộc đời để tồn tại trong thế giới vô cùng kì diệu này! Mỗi người một số phận, một cuộc đời, một câu chuyện nhưng ở họ có mẫu số chung đó là đều là nạn nhân của HIV/ AIDS. Dù đã đi đến rất nhiều nơi điều trị cho bệnh nhân có HIV/AIDS, nhưng có lẽ đây là nơi sự âm u, lạnh lẽo thường có của bênh viện, đặc biệt là khu điều trị cho người có HIV đã bị thay thế bằng một không khí vô cùng vui vẻ và thoải mái giữa các cán bộ, nhân viên y tế với người bệnh, là nơi đầy ắp tình yêu thương giữa con người với con người. Họ đã sống bằng sự chân thành của những trái tim luôn khát khao yêu thương, luôn khát sống có ích cho cuộc đời.

 

Tiếp xúc và trao đổi với cán bộ, nhân viên bệnh nhân của phòng khám, chúng tôi nhận thấy một điều sâu sắc rằng: tất cả sự hiện đại, tiện nghi về cơ sở vật chất, tất cả những yêu thương của bác sĩ, nhân viên đều nhằm một mục đích cuối cùng: cứu giúp người bệnh bằng mọi cách có thể, không thể để cho bệnh nhân chết, tạo lại cho họ sức khỏe và niềm tin vào cuộc sống. BS Cường tâm sự: HIV không còn đáng sợ như trước đây nữa vì hiện nay khoa học đã hiểu rõ về đường lây nhiễm cũng như đã có thuốc chữa để kéo dài sự sống. Người HIV có quyền được chăm sóc, điều trị và đối xử như những người bình thường khác.

 

Tuy nhiên, điều trị HIV/AIDS vẫn còn là một công việc vô cùng khó khăn, phức tạp không chỉ tính chất bệnh lý của nó, mà còn liên quan đến nhiều vấn đề tâm lý-xã hội đòi hỏi người thầy thuốc không chỉ có kiến thức về chuyên môn, mà còn phải biết kỹ năng giao tiếp, xã hội, ngoài ra trên hết người bệnh rất cần sự yêu thương, chia xẻ, không phân biệt của nhân viên y tế thì kết quả điều trị mới thành công. Gặp gỡ và trò chuyện với những bệnh nhân có HIV và các nhân viên ở đây, chúng tôi ngộ ra một điều rằng, người có HIV rất cần sự quan tâm, cảm thông của gia đình, người thân và cộng đồng bởi đây là yếu tố vô cùng quan trọng để họ thấy họ vẫn còn có ích trong cuộc sống này. Được đi đến nhiều nơi điều trị, được nghe nhiều những trăn trở của các bệnh nhân HIV, chúng tôi đã có lúc hoài nghi và không tin vào sự hồi sinh này của người bệnh, nhưng đến với Phòng khám điều trị ngoại trú- Khoa truyền nhiễm bệnh viện Bạch mai, chúng tôi mới hiểu: điều kì diệu nhất để tái sinh một cuộc đời ấy là tình yêu thương, sự bao dung. Chúng ta có quyền hi vọng rằng, với tất cả những gì hiện có, phòng khám sẽ luôn là địa chỉ tin cậy của bệnh nhân  và người nhà bệnh nhân để xứng đáng là nơi gieo lên mầm sống, niềm tin cho những số phận bất hạnh, là chiếc cầu bắc qua dòng sông thời gian để giúp họ tái hòa nhập cộng đồng.