''Chuyện của chúng mình'' - Những cách nhìn nhận mới về HIV và tình yêu giữa những người đồng tính … Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Cách đây gần 2 năm, trong cuộc thi Ngày sáng tạo Việt Nam phòng chống HIV/AIDS do Ngân hàng thế giới tổ chức, Dự án “Thay đổi nhận thức về HIV/AIDS thông qua nghệ thuật múa đương đại” do cặp vợ chồng biên đạo múa Lê Vũ Long và Lưu Thị Thu Lan đề xuất đã thu hút được sự chú ý của các nhà tài trợ và những người yêu nghệ thuật cả nước. Và đến tháng 5/2004, Dự án này đã chính thức được duyệt dưới sự tài trợ của Ngân hàng thế giới (WB) và Qũy hỗ trợ nghệ thuật New England (NEFA).

“Chuyện của chúng mình” không kể về một câu chuyện, hay một trường hợp cụ thể mà nó là tổng hợp những câu chuyện hằng ngày diễn ra trong cuộc sống, và khi những câu chuyện ấy được kể trên sân khấu là để cho khán giả lựa chọn những cách nhìn về những vấn đề này, cả mặt tốt lẫn mặt xấu, sự cao cả và thấp hèn. Mỗi câu chuyện được gắn với một hoàn cảnh mà hoàn cảnh nào cũng đều xoay quanh tình yêu, dù là tình yêu nam nữ hay tình yêu giữa những người đồng giới. Và HIV - một câu chuyện trong các câu chuyện hằng ngày ấy, được nhìn nhận như bao câu chuyện khác, không có gì để phải xa lánh nhưng phải hiểu cặn kẽ về nó để phòng tránh - là thông điệp chính của vở múa.

Điều đặc biệt của vở múa này là những câu chuyện được kể bằng những động tác múa và năm diễn viên trực tiếp “kể chuyện” trên sân khấu lại là những người câm điếc. Nhiều người nói rằng biên đạo múa Lê Vũ Long thật “liều” khi giao vấn đề này cho những diễn viên câm điếc thể hiện. Với lý do thật đơn giản, những vấn đề này ngay cả những người có khả năng giao tiếp bình thường còn chưa hiểu thì nói gì đến những người không có khả năng nghe và nói … Nhưng với Vũ Long thì lại khác: “Chúng tôi tin vào cách làm của mình, một cách chuyển tải những vấn đề xã hội không phải bằng văn bản hay bằng lời nói, bằng các hoạt động bảo trợ hay các lớp học mà bằng hình thức múa đương đại. Đây là một hình thức chuyển tải mới, chúng tôi hy vọng rằng thông qua những chuyển động, âm nhạc, ánh sáng và điệu múa ấn tượng, khán giả sẽ nhìn vấn đề HIV/AIDS theo một góc nhìn mới mẻ và độ lượng hơn, bởi họ - những người nhiễm HIV, những người câm điếc hay những người bình thường đều như nhau và đều sống trong một cộng đồng”.

Để giúp các diễn viên hoàn thành tốt vai diễn của mình, nhà hát Nhạc Vũ kịch đã mời một bác sỹ chuyên môn của Trung tâm Nghiên cứu Sức khoẻ cộng đồng và phát triển đến nói chuyện với các bạn diễn viên khiếm thính, để họ có thể nắm bắt được một cách rõ ràng thế nào là HIV, những con đường lây lan và cách đối xử với những người có HIV như thế nào … Các diễn viên đã hiểu ra nhiều điều từ sau những buổi trò chuyện ấy. Sau đó, được sự giúp đỡ nhiệt tình của Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe và cộng đồng, giám đốc các trung tâm bảo trợ lao động xã hội số 05-06, các diễn viên của nhóm đã đến các trung tâm này tìm hiểu, giao lưu với hơn 4.000 học viên từng là đối tượng nghiện ma túy và mại dâm. Qua đó, họ đã nhìn nhận những người sa cơ lỡ bước với sự thông cảm và hòa đồng. Cũng từ chuyến đi này, đoàn đã trực tiếp làm việc với 30 học viên của các trung tâm để các học viên tiếp cận với nghệ thuật múa đương đại và tìm hiểu cách truyền tải ý nghĩa của nó qua hình thức múa để các diễn viên cảm nhận những suy nghĩ, tâm sự mà các học viên mong muốn được đem đến với cộng đồng qua vở múa này. Các học viên nắm bắt ý nghĩa của các động tác múa hiện đại rất nhanh và họ đã giúp đỡ các diễn viên “nói hộ” những tâm sự của mình một cách chân thực nhất.

Để vở múa đến được với công chúng, cả biên đạo lẫn các diễn viên múa đã phải luyện tập vất vả suốt ba tháng trời, nhưng họ không cảm thấy mỏi mệt. Họ luôn tự tin vào những gì mà họ đang bỏ tâm huyết và công sức để thực hiện. “Liệu những câu chuyện đời thường được diễn tả bằng nghệ thuật múa có hấp dẫn khán giả?” Lo lắng này đã được biên đạo múa Lưu Thị Thu Lan chia sẻ: “Mọi chuyện diễn ra tự nhiên như cuộc sống vốn thế, như bệnh AIDS vẫn sống chung với chúng ta mỗi ngày. Thông điệp mà các nghệ sĩ muốn gửi tới khán giả chính là có rất nhiều cách nhìn khác nhau về mọi vấn đề. Nếu chúng ta nói rằng, đừng xa lánh, đừng kỳ thị bệnh nhân AIDS thì ngay trong khẩu hiệu ấy đã có chút gì đó của sự xa lánh. Múa nói không với sự kỳ thị ấy một cách nhẹ nhàng, như hơi thở, như những cảm giác và những ánh mắt, đôi tay người nghệ sĩ tìm được sự đồng điệu trên sân khấu”.

Hy vọng rằng vở diễn sẽ sớm đến được với đông đảo khán giả  trong và ngoài nước. Và những thông điệp của vở diễn sẽ góp sức vào cuộc chiến chống kỳ thị và phân biệt đối xử với những người có HIV cũng như những người đồng tính …

Ngọc Trang