CNN & ABC - Phần 3: Hôn nhân và bơm kim tiêm - Những nhân tố rủi ro Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Hôn nhân - Một nhân tố rủi ro, nguy hiểm

Sự thật là cho đến tận bây giờ, khu vực Tiểu Sahara – Châu Phi vẫn là một trong những vùng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của đại dịch HIV/AIDS. Ở đây chính là bằng chứng rõ ràng nhất về những rủi ro của hôn nhân trong việc làm lây truyền HIV/AIDS. Với tư cách là người cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ, chúng tôi nhận thấy ngay cả đối với những người phụ nữ đã lập gia đình và sống chung thuỷ, quan hệ tình dục một vợ một chồng thì vẫn là đối tượng có nguy cơ bị HIV tấn công cao. Bởi vì họ gặp rất nhiều khó khăn khi trao đổi, thương lượng với chồng về tình dục an toàn.

Tại khu vực này, phần lớn những người phụ nữ mới bị HIV đều bị lây nhiễm từ chồng trong thời gian hôn nhân. Điều này cũng đang diễn ra ở nhiều nơi khác trên thế giới. Ở Campuchia, những người phụ nữ hành nghề mại dâm là đối tượng có nguy cơ lây nhiễm HIV rất cao. Song trên thực tế, các con số đã chỉ ra rằng tỷ lệ phụ nữ mới bị lây nhiễm HIV lại gia tăng nhanh chóng trong nhóm những người phụ nữ đã lập gia đình. Năm 2002, 50% số phụ nữ mới bị lây nhiễm HIV thuộc nhóm phụ nữ đã lập gia đình và họ bị lây nhiễm HIV từ chồng. Hơn nữa trong một nghiên cứu gần đây, hơn 80% phụ nữ nhiễm HIV dương tính có quan hệ tình dục chung thuỷ, một vợ một chồng. Và trong một nghiên cứu tương tự ở Ruanda, 25% phụ nữ bị nhiễm HIV nói rằng họ chỉ có duy nhất một bạn tình. Những người phụ nữ này đã đồng ý làm theo phương pháp ABC để ngăn chặn sự lan truyền HIV nhưng điều đó vẫn chưa đủ để bảo vệ họ. Nếu chúng ta coi quan hệ tình dục chung thuỷ hoặc kiêng không quan hệ tình dục là cách duy nhất để ngăn chặn sự lây truyền HIV thì tức là chúng ta sẽ bỏ qua hàng triệu người không có khả năng tự bảo vệ bản thân khỏi bị lây nhiễm HIV.

Như vậy, việc cải thiện địa vị của người phụ nữ và kỹ năng thương lượng đàm phán là chìa khoá cho bất kỳ một chiến lược phòng chống HIV nào. Nguy cơ bị lây nhiễm HIV của phụ nữ không ngừng gia tăng, năm 1997, phụ nữ chỉ chiếm khoảng 41% những người sống chung với HIV, đến năm 2002, con số này đã tăng lên gần 50%. Năm 2003, theo sự ước lượng của UNAIDS, có khoảng năm triệu người mới nhiễm HIV và 40 triệu người đang sống chung với HIV. Và một nửa con số này là phụ nữ.

Những tranh cãi về bơm kim tiêm

Có sự giống nhau rất thú vị giữa sự tranh cãi về những phản đối mang tính thuyết giáo, lên lớp đối với bao cao su còn bên kia là đối với bơm kim tiêm. Trong cả hai trường hợp, sự phê phán này đều hướng đến ngăn cản hành vi và bản chất của con người. Bằng chứng là năm 2001, những khoản tiền phải trả cho Nhóm CCR (the Cochrane Collaborative Review Group) trong chiến lược ngăn chặn sự lây truyền HIV/AIDS trong cộng đồng qua việc cung cấp bơm kim tiêm sạch, sử dụng methadone thay thế cho việc sử dụng ma tuý và sử dụng bao cao su trong nhóm những người tiêm chích ma tuý đã có hiệu quả rất lớn trong việc làm giảm sự lây truyền HIV trong cộng đồng.

Tất nhiên là sự nỗ lực cai nghiện và phục hồi nhân phẩm vẫn cần tiếp tục thực hiện và chúng ta cần tìm ra con đường để thực hiện điều đó tốt hơn. Một trong những cách thức làm điều đó không chỉ là cung cấp bơm kim tiêm, bao cao su mà còn cần cung cấp những dịch vụ chăm sóc mang tính hệ thống và gắn với cuộc sống thực sự của những người sử dụng ma tuý. Điều đó có nghĩa là việc kiêng không quan hệ tình dục hoặc quan hệ tình dục chung thuỷ không thay thế được việc sử dụng bao cao su cũng như việc cai nghiện và phục hồi nhân phẩm không thay thế được việc sử dụng bơm kim tiêm sạch.

Lời kết: Chúng ta đang sống trong một thế giới phức tạp và luôn biến đổi. Nhiều yếu tố tác động thêm vào phương pháp ABC làm cho nó trở nên cần thiết để ngăn chặn sự lây lan của đại dịch HIV/AIDS như: tư vấn và xét nghiệm tự nguyện – đây là một sáng kiến của tổ chức Y tế thế giới (WHO) - cần được liên kết giữa cách thức tiếp cận chữa bệnh, chiến dịch chống phân biệt kỳ thị cần được khuyến khích tạo ra môi trường tốt hơn cho những đối tượng đang tìm kiếm cách thức phòng chống và điều trị HIV/AIDS, nỗ lực nâng cao vị thế xã hội của phụ nữ và trẻ em gái. Liên minh UNAIDS toàn cầu trong chiến lược dự phòng HIV và phụ nữ là một diễn đàn thú vị nhằm đem lại sức sống mới cho chương trình nghị sự về chiến lược phòng chống HIV/AIDS toàn cầu. Trong khi phương pháp ABC là một phần của phản ứng đáp lại, nó sẽ trở thành một cơ sở khoa học vững chắc chứ không phải là sự mơ tưởng.

Thay cho cuộc tranh luận giữa phương pháp tiếp cận ABC và CNN, chúng ta cần phải nhận ra sự phức tạp của quan hệ tình dục, đây là một khía cạnh trong cuộc sống của con người, bao gồm những vấn đề văn hoá, phong tục tập quán, quyền lực và địa vị xã hội. Chúng ta cần phải thừa nhận sự bất bình đẳng trong quan hệ quyền lực giữa nam giới và phụ nữ, đặc biệt giữa những người đàn ông có tuổi với phụ nữ trẻ.

Và chúng ta cần phải sắp xếp kế hoạch can thiệp vào việc cung cấp những khả năng lựa chọn thực tế. Trên tất cả, chúng ta phải kháng cự lại những nỗ lực buộc những giáo lý riêng biệt chống lại một cá thể hay cá nhân nào đó. Chúng ta cần phải tôn trọng cá nhân và tìm cách để tất cả mọi người đều có thể lựa chọn cách thức bảo vệ bản thân phù hợp và thực tế. Chúng ta không phủ nhận cơ hội tiếp cận thông tin hoặc kỹ thuật của cả nam giới và phụ nữ, những thứ giúp họ bảo vệ sức khoẻ của bản thân, thậm chí là bảo vệ cuộc sống của họ. 40 năm thực hiện sức khoẻ sinh sản và kế hoạch hoá gia đình đã chỉ ra cho chúng ta thấy rằng cần trao quyền cho mỗi cá nhân để họ tìm kiếm những lựa chọn đúng đắn là một công việc thực sự có ích.

Ngọc Trang