Ai quan tâm đến những cái chết ấy? Thứ Hai, 30/11/-0001, 00:00

Mặc dù vậy, số liệu thống kê trong bệnh viện khó có thể phản ánh được mức độ tử vong liên quan đến HIV. Đơn giản là vì để được thống kê là chết liên quan đến HIV trong bệnh viện, một người phải chết ở trong bệnh viện, và cái chết của người đó phải được ghi nhận là có liên quan đến HIV.

Nghèo đói cộng với sự kỳ thị và phân biệt đối xử có thể đã ngăn cản nhiều người đến bệnh viện và khiến cái chết của họ không được ghi nhận và báo cáo là “do HIV”. Trong các cơ sở y tế, chỉ có một số ít dịch vụ y tế là được cung cấp miễn phí cho người có HIV, nhưng cũng chỉ ở một số nơi, còn lại phần lớn các dịch vụ là phải trả tiền. Văn phòng Liên Hợp Quốc tại Việt Nam sau khi phân tích số liệu Điều tra Mức sống Việt Nam năm 2002 đã ghi nhận rằng một lần đến bệnh viện huyện tiêu tốn 20% chi phí ngoài lương thực cho cả năm của một người thuộc nhóm nghèo nhất. Một lần đến điều trị tại bệnh viện tỉnh sẽ tiêu tốn gần 45% chi phí ngoài lương thực cho một hộ gia đình trong bình trong cả năm. Đối với các gia đình có người sống chung với HIV thì tình cảnh còn khốn khó hơn, vì chi phí cho chăm sóc sức khoẻ của các gia đình này cao gấp 13 lần so với các gia đình khác.

Kỳ thị và phân biệt đối xử cũng có thể ngăn cản nhiều người có HIV đến bệnh viện. Nghiên cứu “Tìm hiểu Kỳ thị và Phân biệt đối xử liên quan đến HIV ở Việt Nam” đã phát hiện thấy rằng đối với người có HIV, cơ sở y tế là một trong những nơi họ cảm thấy bị kỳ thị nặng nề nhất. Một nghiên cứu tiến hành ở bệnh viện năm 2006 phát hiện thấy rằng phần lớn cán bộ nhân viên bệnh viện sợ bị lây truyền HIV qua tiếp xúc thông thường, và hơn một nửa trong số họ thừa nhận rằng sự sợ hãi đó đã ảnh hưởng đến cách họ tiếp xúc với các bệnh nhân có HIV.

Kỳ thị và phân biệt đối xử săn đuổi người có HIV ngay cả khi người ta đã chết. Nghiên cứu “Tìm hiểu Kỳ thị và Phân biệt đối xử liên quan đến HIV ở Việt Nam” đã nêu ở trên cũng ghi nhận rằng ngay cả đám tang của người có HIV cũng có những yếu tố của sự kỳ thị. Sự phân biệt đối xử không chỉ thể hiện qua các mối quan hệ xã hội mà còn thể hiện ở văn bản chính sách. Bộ Y tế quy định rằng “Thi hài (của người có HIV) phải được rửa bằng dung dịch tiệt khuẩn như sodium hypochlorit và lau khô bằng các vật liệu thấm. Sau đó bọc thi hài trong vải liệm trắng và đặt vào túi ni-lông màu vàng, sau đó đặt tiếp vào túi ni-lông trong. Miệng túi được bịt kín bằng nhiệt. Ngoài túi viết bằng mực không nhoè: Nguy cơ nhiễm HIV/AIDS và họ, tên người chết”. Để tránh thi thể người phân bị đối xử như vậy, và để tránh bị kỳ thị cho những người còn lại trong gia đình, nhiều gia đình đã tìm mọi cách để người chết không bị báo cáo là chết do HIV.

Mặc dù có nhiều yếu tố dẫn đến việc thông kê không đầy đủ số người chết có liên quan đến HIV, nhưng loại virus này vẫn là nguyên nhân thứ hai gây tử vong trong bệnh viện. Điều này không đáng ngạc nhiên nếu chúng ta biết rằng Bộ Y tế ước lượng rằng trong năm 2003, cả nước có khoảng 9.000 người chết do AIDS. Và con số này tăng lên đến 14.300 người trong năm 2005.

Tuần trước, Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải phải trả lời chất vấn và nhận trách nhiệm trước Quốc hội vì tai nạn giao thông mỗi năm đã cướp đi sinh mạng của hơn 10.000 người, và vẫn chưa có dấu hiệu giảm. Liệu các đại biểu Quốc hội có biết rằng HIV/AIDS lấy đi số mạng người mỗi năm còn lớn hơn thế? Ai quan tâm đến những cái chết này?

JVnet