Người tái tạo gạch Chăm đã vĩnh viễn ra đi Thứ Năm, 31/03/2005, 13:52

Chiều 30/3, tin từ Quảng Nam truyền ra: Ông Lê Văn Chỉnh, người đã dành hơn 20 năm nay để tìm cách giải mã những bí ẩn chung quanh viên gạch Chăm và phương thức xây tháp không cần vôi vữa của người Chăm xưa đã vĩnh viễn ra đi ở tuổi 64. 

Ông âm thầm, lặng lẽ bước vào cõi vĩnh hằng từ ngôi nhà nghèo túng của mình ở xã Tam Xuân (huyện Núi Thành, Quảng Nam) hôm 26/3 (nhằm ngày 17 tháng 2 âm lịch) do một cơn đột quỵ vì bị xuất huyết não. Chúng tôi gọi điện cho Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di sản - di tích Quảng Nam Phan Thanh Bảo, ông cho hay: "Tôi đi công tác mới về nên sáng 30/3 mới đến viếng ông Chỉnh được.Cảnh nhà tội quá, cả bàn thờ cũng lụp xụp, không có chỗ đặt trái cây để thắp hương nữa...". 

Thời điểm ông Chỉnh nằm xuống cũng là lúc cả tỉnh Quảng Nam đang dồn mọi tâm sức tổ chức lễ hội “Quảng Nam - Hành trình di sản 2005”. Trong đó, khu di tích Mỹ Sơn với những ngôi đền tháp đổ vỡ đã được tôn vinh một cách đặc biệt. Tuy nhiên, hầu như không mấy ai nhắc tới sự ra đi của một “nhà nghiên cứu nông dân” giàu tâm huyết với Mỹ Sơn như ông Lê Văn Chỉnh.  

Với tâm nguyện muốn góp phần cứu Di sản Văn hoá thế giới Mỹ Sơn khỏi trở thành phế tích, ông Chỉnh đã bất chấp khó khăn, gian khổ, bệnh tật và nghèo túng, dành mọi tâm huyết của hơn 20 năm cuối đời để tìm ra bí quyết làm nên những viên gạch Chăm cùng bí quyết xây dựng tháp Chăm bằng phương pháp mài chập các viên gạch ấy với nhau mà không cần bất cứ một thứ vôi vữa nào. Thậm chí vợ con cũng lắm lúc quay lưng lại với ông, bởi do tâm huyết với gạch Chăm mà ông đã đẩy cả nhà vào chỗ càng túng bấn, nghèo khổ. May mắn là ông đã được Quỹ Thuỵ Điển tại VN tài trợ 1.000 USD để thực hiện công trình này.

Sau nhiều lần đề nghị các cơ quan chức năng thẩm định công trình nghiên cứu của mình nhưng không thành, ông đã được một số doanh nghiệp tâm huyết tạo điều kiện để thực nghiệm xây dựng hai ngôi tháp Chăm tại Đà Nẵng. Một ở nhà hàng Apsara (222 Trần Phú) và một ở khu du lịch Suối Lương (dưới chân đèo Hải Vân). Qua đó để chứng minh sự đúng đắn trong phương pháp của ông.

Sau đó, ông còn được Văn phòng đại diện Tổng cục Du lịch tại miền Trung đề nghị tham gia xây dựng Làng Văn hoá Chăm ở Hòn Bằng (huyện Duy Xuyên, Quảng Nam) trị giá hơn 20 tỉ đồng (hiện đang trong giai đoạn vận động kinh phí). Theo đó, bên con đường dẫn vào khu di tích Mỹ Sơn, ông Chỉnh được mời xây dựng một cụm 10 ngôi tháp Chăm theo mô hình các ngôi tháp nổi tiếng như tháp Bàng An, Khương Mỹ, Chiên Đàn... để quảng bá văn hoá Chăm, phục vụ phát triển du lịch. Nghe đâu, Bảo tàng Dân tộc học cũng đã có lời mời ông xây dựng các ngôi tháp Chăm theo phương thức độc đáo của người Chăm xưa tại bảo tàng này... 

Tuy nhiên tất cả những dự định tốt đẹp ấy có lẽ không thể thành hiện thực. Bởi ông Chỉnh đã ra đi vĩnh viễn trong khi tâm nguyện được thẩm định và công bố những bí quyết làm gạch Chăm, xây tháp Chăm theo phương thức cổ truyền của người Chăm xưa mà ông khám phá được qua hơn 20 năm ròng rã lao tâm lao lực vẫn chưa được các cơ quan chức năng quan tâm.

Sự ra đi của người tái tạo gạch Chăm Lê Văn Chỉnh vì vậy mà càng âm thầm, lặng lẽ và chua xót hơn!