Nghệ thuật xây dựng kịch bản phim từ chất liệu văn hóa dân tộc Thứ Hai, 07/12/2020, 09:30

Với mỗi một quốc gia, văn hóa - văn học dân gian truyền thống có thể được xem như là tấm gương soi bóng hình dân tộc. Chính vì vậy, một tác phẩm nghệ thuật, nếu biết khai thác và đưa bản sắc dân tộc của mình vào thì tác phẩm đó sẽ để lại được dấu ấn riêng và đậm nét trong lòng khán giả cũng như nền điện ảnh toàn cầu.

Trong những năm gần đây, điện ảnh Việt Nam liên tục phát triển với nhiều tác phẩm mới ra rạp, tuy nhiên chỉ một ít trong số đó có khai thác chất liệu văn hóa dân tộc và được công chúng đón nhận cũng như đánh giá cao. Điển hình như “Trời sáng rồi, ta ngủ đi thôi” của đạo diễn Chung Chí Công với bối cảnh và văn hóa sinh hoạt đời thường của người dân Sài Gòn xưa, tuy giản dị nhưng lại vô cùng thân thuộc…

Theo đó, để xây dựng một kịch bản phim thì cần có sự kết hợp giữa hai yếu tố là ý tưởng và chất liệu phông nền văn hóa dân tộc. Chất liệu ở đây không đâu xa lạ mà chính là những hình ảnh sinh hoạt đời thường rất gần gũi và dễ dàng bắt bặp nhưng lại mang đậm nét đặc trưng Việt Nam mà chúng ta đã vô tình bỏ quên, từ những chung cư cũ cho đến thói quen đọc giấy báo gói bên ngoài những ổ bánh mỳ.

Mối quan hệ giữa văn học dân gian và điện ảnh là điều không thể phủ nhận, vai trò của văn học dân gian đối với sự thành công của điện ảnh cũng đã rõ ràng. Thế nhưng, thực tế, điện ảnh Việt Nam vẫn còn khai thác quá ít mảng đề tài này. Có chăng, cũng chỉ trên dưới chục phim vào thời kì đầu của điện ảnh Việt Nam và chỉ một số rất ít khi đưa ra thị trường thế giới được công chúng quốc tế đón nhận và đánh giá cao.

Trong khi đó, những bộ phim này thường được cho rằng thuộc thể loại phim nghệ thuật nên khó lòng thu hút được thị hiếu của đa bộ phận giới trẻ. Chẳng hạn như “Bao giờ cho đến tháng 10” của đạo điễn Đặng Quang Minh, bộ phim đã xử lý rất thú vị chất liệu văn hóa “chợ âm phủ”, hay “Thưa mẹ, con đi” của đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh lấy bối cảnh vùng ngoại ô Sài Gòn cũng như cái cách mà người dân nấu những món kho tộ, ngày giỗ, lễ vô cùng gần gũi với văn hóa đời sống thường ngày của người Việt Nam.

Một tác phẩm điện ảnh chỉ được coi là thành công khi nó có thể khiến cho người xem cảm nhận được chính mình bên trong đó. Hy vọng rằng, trong tương lai, các nhà làm phim Việt Nam sẽ không chỉ quan tâm đến công thức kể chuyện mà còn nghiên cứu và đưa được những yếu tố, những chất liệu văn hóa đặc trưng riêng vào các tác phẩm nghệ thuật. Từ đó, góp phần xây dựng nên hình ảnh, tiếng nói và để cả thế giới thấy được tại sao đây lại là điện ảnh Việt Nam.

© draw_dawn - blogradio.vn